Εβδομάδα σημαντικών εξελίξεων κα υψηλών προσδοκιών για την εξεύρεση
συμβιβαστικής πολιτικής λύσης για τη Συρία, που είναι το προαπαιτούμενο για μια
συνολική εκκαθάριση του Ισλαμικού Κράτους αρχίζει, μεθαύριο, Δευτέρα.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κέρι, ανήγγειλε την Τετάρτη από το Παρίσι τη
μετάβασή του στη Μόσχα, για να συναντηθεί με τους Πούτιν και Λαβρόφ, με θέματα
στην Ατζέντα τη Συρία και την Ουκρανία. Αναφερόμενος στη στάση της Μόσχας, στη
Συρία, χαρακτήρισε την προσπάθειά της για διαμόρφωση πλαισίου συμβιβαστικής
λύσης ως εποικοδομητική.
Η επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας στη ρωσική πρωτεύουσα
θα πραγματοποιηθεί αμέσως πριν από τη Συνάντηση στην Νέα Υόρκη στις 18 και 19
Δεκεμβρίου για τη Συρία, όπου εκτός από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τη Γαλλία, θα
είναι παρούσες και οι περιφερειακές Δυνάμεις Τουρκία, Σαουδική Αραβία και Ιράν.
Είναι προφανές ότι Πούτιν, Κέρι και Λαβρόφ, στη Μόσχα, θα προσπαθήσουν να
διαμορφώσουν το ευρύτερο δυνατό κοινό παρονομαστή για την επόμενη μέρα στη
Δαμασκό, καθώς από ό,τι φαίνεται, τα αποφασιστικά βήματα άμβλυνσης των διαφορών
έγιναν στις πρόσφατες συνομιλίες της Βιέννης.
Συμφέροντα
Προφανώς εν όψει της κορύφωσης της πυρετώδους αυτής διπλωματικής προσπάθειας οι
χώρες που αισθάνονται ότι η ατζέντα τους δεν προσμετράται όσο θα ήθελαν στη
διαβούλευση Ουάσιγκτον ? Μόσχας, κάνουν ό,τι μπορούν για να κατοχυρώσουν τα
συμφέροντά τους:
Η Τουρκία για να ισορροπήσει την απώλεια δυνατότητας στρατιωτικής δράσης στη
Συρία που προέκυψε ως παρενέργεια της κατάρριψης του ρωσικού αεροσκάφους,
πραγματοποίησε μια αθόρυβη εισβολή στο Ιράκ, αποστέλλοντας δυνάμεις
τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητου πεζικού κοντά στη Μοσούλη, προκαλώντας την
οργισμένη αντίδραση της κυβέρνησης της Βαγδάτης.
Πρόκειται για μια τριπλή πρόκληση με αποδέκτες τη Μόσχα, στην οποία
διαμηνύεται ότι η Αγκυρα επιμένει να υπερασπίζεται με κάθε τρόπο τα συμφέροντά
της εκτός συνόρων, στην Τεχεράνη που πληροφορείται ότι δεν έχει το μονοπώλιο
στήριξης των κυβερνήσεων στη Δαμασκό και στη Βαγδάτη, με τοπικούς συμμάχους όπως
η Χεζμπολάχ και Σιιτική Πολιτοφυλακή στο Ιράκ με την παρουσία και εμπλοκή
στελεχών και ανδρών της Φρουράς της Επανάστασης του Ιράν, και τέλος στην
Ουάσιγκτον που επιμένει ότι ο μόνος ρόλος που έχει η Τουρκία στην περιοχή είναι
το σφράγισμα της μεθορίου της με τη Συρία.
Την ίδια στιγμή, η Μόσχα προειδοποιεί την Αγκυρα ότι έχει στοιχεία σε βάρος
της τόσο για τις πραγματικές συνθήκες υπό τις οποίες κατερρίφθη το Σουχόι, αλλά
και για την εμπλοκή του υιού Ερντογάν στο λαθρεμπόριο πετρελαίου του Ισλαμικού
Κράτους. Χαρακτηριστικό του δυσμενούς κλίματος που έχει διαμορφωθεί για την
Τουρκία, είναι το δημοσίευμα της γερμανικής οικονομικής εφημερίδας
Handelsblatt, που αποκαλεί τον Μπιλάλ Ερντογάν, υπουργό Πετρελαίου του
Ισλαμικού Κράτους.
Σε πρωτοφανή κινητοποίηση βρίσκεται και η Σαουδική Αραβία, που συγκάλεσε στο
Ριάντ σύσκεψη των Χωρών του Κόλπου και της Μέσης Ανατολής που στηρίζουν την
πολιτική της στη Συρία, σε μια στιγμή που υπάρχει αυξανόμενη καχυποψία στη Δύση
για τον ρόλο της χώρας στη διάδοση ακραίων συντηρητικών εκφάνσεων του Ισλάμ,
που θεωρούνται πλέον προθάλαμος της Τρομοκρατίας.
Παρενόχληση
Σε κάθε περίπτωση, η παρενόχληση που μπορούν να πραγματοποιήσουν Τουρκία και
Σαουδική Αραβία σε μια πιθανή σύγκλιση Ουάσιγκτον - Μόσχας που θα τους θέτει
προ τετελεσμένων στη Συρία είναι μικρή, αν όχι ανύπαρκτη:
Πρώτον, Αγκυρα και Ριάντ δεν μπορούν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, καθώς
είναι ευθέως ανταγωνιστικές για την άσκηση επιρροής στους Σουνίτες στη Συρία
και στο Ιράκ και επιπλέον συγκρούονται στην Αίγυπτο, όπου η μεν Σαουδική Αραβία
υποστηρίζει το καθεστώς του Στρατηγού Σίσι, η δε Τουρκία είναι σταθερή στη
στήριξη του ανατραπέντος και φυλακισμένου σήμερα Προέδρου Μόρσι και της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας και στη Γάζα στηρίζει τη αδελφική της Μουσουλμανικής
Αδελφότητας, Χαμάς.
Δεύτερον, οι ΗΠΑ έχουν όσο ποτέ άλλοτε τη δυνατότητα να ελέγξουν και να
οριοθετήσουν τις κινήσεις της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας, συνδέοντας
την όποια στήριξη και αλληλεγγύη στην πίεση που αντιμετωπίζει η Αγκυρα από τη
Μόσχα και το Ριάντ από την Τεχεράνη, με την εποικοδομητική στάση των δύο
συμμάχων της στην αναζήτηση συμβιβαστικής λύσης στη Συρία.
Aμερικανική στροφή στη Μέση Ανατολή
Η
προσέγγιση με τη Ρωσία πυροδοτεί δυναμική ευρύτερης εξομάλυνσης των διμερών
εκκρεμοτήτων
Η αναζήτηση διμερούς σύγκλισης ΗΠΑ-Ρωσίας για τη Συρία στη Μόσχα πριν από
την πολυμερή διαβούλευση στη Νέα Υόρκη δεν πρέπει να εκπλήσσει, καθώς αποτελεί
τη λογική συνέχεια μιας εντυπωσιακής στροφής της στρατηγικής των ΗΠΑ στην
Ευρύτερη Μέση Ανατολή, που άρχισε τον Μάρτιο του 2013 στις μυστικές διμερείς
συνομιλίες στο Ομάν, συνεχίσθηκε με τη μεσολάβηση Λαβρόφ που απέτρεψε
πυραυλικές επιθέσεις της Ουάσιγκτον κατά του Ασαντ, τον Σεπτέμβριο της ίδιας
χρονιάς, είχε ως επόμενο σταθμό την έναρξη βομβαρδισμών των ΗΠΑ κατά των Τζιχαντιστών
πρώτα στο Ιράκ και στη συνέχεια στη Συρία και κορυφώθηκε με τη συμφωνία στις
αρχές Ιουλίου για τον διεθνή έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Επόμενος σταθμός η εμπλοκή της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας στις αρχές
Οκτωβρίου στη Συρία αμέσως μετά τη συνάντηση Ομπάμα -Πούτιν στο περιθώριο της
Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός από τη Συρία στην Ατζέντα των συνομιλιών Κέρι
- Πούτιν - Λαβρόφ βρίσκεται και η Ουκρανία, μια αναφορά που πιστοποιεί ότι η
προσέγγιση των δύο Μεγάλων Δυνάμεων στη Μέση Ανατολή πυροδοτεί δυναμική
ευρύτερης και πιθανόν συνολικής εξομάλυνσης των διμερών εκκρεμοτήτων. Δεν είναι
άλλωστε ούτε τυχαίο, ούτε συμπτωματικό, ότι την Τετάρτη ο Πούτιν αναφέρθηκε στη
δυνατότητα εξοπλισμού των πυραύλων που εκτοξεύονται από ρωσικά πολεμικά πλοία
και υποβρύχια κατά των Τζιχαντιστών με πυρηνικές κεφαλές, σε ένα σαφές μήνυμα
να προβάλλει τη χώρα του ως ισότιμη με τις ΗΠΑ, άρα με αυξημένα δικαιώματα για
την περιφερειακή σταθερότητα από ό,τι η Αγκυρα και το Ριάντ.
(από την εφημερίδα «ΗΜΕΡΗΣΙΑ», 12-13/12/2015)