Αντιμετωπίζουν Βερολίνο και Βρυξέλλες τον κίνδυνο μιας ανταρσίας των
χωρών της Ανατολικής Ευρώπης με κοινό παρονομαστή τον πολιτικό
αυταρχισμό και την εθνική περιχαράκωση, αρχής γενομένης με την
αμφισβήτηση της αρχικής τοποθέτησης της Μέρκελ στο Προσφυγικό;
Τα
όσα αποφασίζονται και καταγράφονται στη Βουδαπέστη και στη Βαρσοβία κατά
κύριο λόγο, αλλά και στην Πράγα και την Μπρατισλάβα, θα μπορούσαν να
δημιουργήσουν την εντύπωση μιας ομαδοποίησης των πρώην δορυφόρων της
Μόσχας απέναντι στο Βερολίνο.
Η πραγματικότητα είναι διαφορετική
από τις εντυπώσεις, καθώς στην Ανατολική Ευρώπη ισχύει κατά μείζονα λόγο
ό,τι συμβαίνει τα τελευταία πεντέμισι χρόνια στον Νότο της Ευρωζώνης:
Υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια για την πολιτική του Βερολίνου, αλλά το
κόστος όχι μόνον μιας μετωπικής ρήξης, αλλά και μιας περιφερειακής
αντιγερμανικής συσπείρωσης προβάλλει πολλαπλάσια υψηλότερο από τη
διαχείριση των όποιων διαφωνιών σε μια διμερή σχέση με τη Γερμανία.
Επιπλέον, αν η παντοδυναμία της Γερμανίας προκαλεί δυσφορία, η αποδοχή
περιφερειακής πρωτοκαθεδρίας άλλης χώρας είναι εκτός συζήτησης.
Έτσι
από την άνοιξη του 2010 μέχρι και σήμερα Ιταλία και Ισπανία προτιμούν
να διαβουλεύονται διμερώς με το Βερολίνο, παρά να προσεγγίσουν τη Γαλλία
και να της επιτρέψουν είτε να ηγηθεί αμφισβήτησης, είτε να
διαμεσολαβήσει ανάμεσα στις δυο πλευρές.
Σήμερα, η Βουδαπέστη, η
Πράγα και η Μπρατισλάβα -που στις αρχές της δεκαετίας του ’90 είχαν
συγκροτήσει το Μπλοκ των Τεσσάρων του «Βιζεγκραντ»- ούτε θέλουν ούτε
μπορούν να αποδεχθούν το περιφερειακό προβάδισμα της Βαρσοβίας: Η
Πολωνία επενδύει στην ψυχροπολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία, ενώ η
Ουγγαρία θέλει ενεργειακή συνεργασία, η Σλοβακία και οι τρεις Βαλτικές
είναι στην Ευρωζώνη, ενώ οι δύο πρώτες δεν θέλουν, και τέλος στη
νοτιοανατολική Ευρώπη, Ρουμανία και Βουλγαρία δεν πληρούν τις
προϋποθέσεις για ένταξη στην ΟΝΕ και στη Ζώνη Σένγκεν. Από τη μεριά της,
η Τσεχία έχει προσφερθεί να μεσολαβήσει ανάμεσα στη Βουδαπέστη και τη
Βαρσοβία με Βρυξέλλες-Βερολίνο.
Στην πραγματικότητα, και παρά τον
επικοινωνιακό θόρυβ,ο η δυνατότητα διαφοροποίησης της Πολωνίας και της
Ουγγαρίας από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο είναι οροθετημένες σε πολύ
μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στις Χώρες του Νότου της Ευρωζώνης.
Η
υιοθέτηση σκληρής κατασταλτικής πολιτικής κατά της ποινικής
παραβατικότητας των Προσφύγων στη Γερμανία θα αμβλύνει κάπως την
αντιπαράθεση με την αρνητική στάση χωρών, όπως η Ουγγαρία, να είναι
χρήσιμο άλλοθι νομιμοποίησης της αρχικής θέσης της Μέρκελ που απεδείχθη
να έχει τελικά εσωτερικό απαγορευτικό πολιτικό κόστος.
Επί πλέον,
αν η συνεργασία ΗΠΑ - Ρωσίας στη Μέση Ανατολή επιταχύνει την εξεύρεση
συμβιβαστικής φόρμουλας για την Ουκρανία, τότε η Πολωνία θα χάσει τον
ρόλο του πιο πρόθυμου και γεωγραφικά προωθημένου εταίρου του ΝΑΤΟ που
διεκδικεί τον ίδιο ρόλο και για τις τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες και τη
Ρουμανία.
Στο βαθμό που δεν προχώρησαν σε μονομερείς ενέργειες
έμπρακτης απομάκρυνσης από τη μονομερή λιτότητα, ο Ολάντ και ο Ρέντσι
κατά καιρούς υιοθετούν ρητορική δυσαρέσκειας απέναντι στο Βερολίνο για
εσωτερική κατανάλωση.
Ούτε επιβολή κυρώσεων από την Κομισιόν στη Βαρσοβία και στη Βουδαπέστη, ούτε συσπείρωση μιας διευρυμένης Ομάδας του Βίζεγκραντ.
Τόσο
στον Νότο της Ε.Ε. - Ευρωζώνης όσο και στις χώρες της Κεντρικής και
Ανατολικής Ευρώπης οι επιλογές της Γερμανίας προκαλούν αντιδράσεις και
δυσαρέσκειες που δεν μεταφράζονται στη σύμπηξη μετώπων ή σε επιλογές
ρήξης, γιατί δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.
Με άλλα λόγια, με
εξαίρεση τη θέση της Λεπέν για Δημοψήφισμα που θα κρίνει την παραμονή ή
όχι της Γαλλίας στην Ε.Ε., ουδείς στην ηπειρωτική Ευρώπη από τον Νότο
μέχρι την Ανατολή δεν θα ήθελε να εγκλωβισθεί με μια ανεξέλεγκτη
ευρωσκεπτικιστική ρητορική, όπως ο Κάμερον.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 14/01/2016)