Τι Κρύβεται Πίσω Από την Υπογραφή Μνημονίου Μεταξύ ΔΕΠΑ/Edison και Gazprom για την Αναβίωση του ITGI;

Δεν ήσαν λίγοι αυτοί που εξεπλάγησαν όταν ο Υπουργός ΠΕΝ κ. Πάνος Σκουρλέτης στην ομιλία του στο πρόσφατο Athens Energy Forum αναφέρθηκε στο υπό εκκόλαψη σχέδιο για τη κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Σκοπίων και Θεσσαλονίκης, χωρίς ασφαλώς να δώσει περισσότερες πληροφορίες. Λίγες ημέρες ενωρίτερα ο μυστικοσύμβουλος της διοίκησης της Gazprom Export, καθ. κ. Andrey Konoplyanik μιλώντας από το βήμα του European Gas Conference στη Βιέννη εστίασε την προσοχή του στην προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία το 2014 και πώς αυτή η εξέλιξη έχει τεράστια σημασία για την διευθέτηση της ΑΟΖ στη θαλάσσια περιοχή νότια της Ουκρανίας. «Η νέα χάραξη των θαλάσσιων συνόρων», δήλωσε ο Konoplyanik, «μας δίδει τώρα τη δυνατότητα να επαναχαράξουμε την υποθαλάσσια διαδρομή του αγωγού που θα μεταφέρει αέριο προς τις Ευρωπαϊκές αγορές». Αν και άφησε αδιευκρίνιστο την προσγειάλωση του αγωγού, στη βόρεια Βουλγαρία η νότια Ρουμανία, εν τούτοις τον αποκάλεσε New Stream, σε αντιδιαστολή με τον υπό εγκατάλειψη Turkish Stream και με τον καταργηθέντα South Stream.

Σιγά- σιγά το puzzle της όδευσης του νέου αγωγού (εξ’ ου και το όνομα του New Stream) που θα μεταφέρει Ρωσικό αέριο προς τις Ευρωπαϊκές αγορές, συμπληρώνοντας την στόχευση των Nord Stream I και ΙΙ, και παρακάμπτοντας πλήρως την ενοχλητική Ουκρανία, λύνεται. Το πλέον πιθανό σενάριο φέρει τον New Stream να διασχίζει την Ρουμανία για να καταλήξει στην Σερβία στην χερσαία του διαδρομή απ’ όπου μία αρτηρία του θα ενωθεί με τον υπό μελέτη αγωγό TESLA (βλέπε χάρτη) ενώ η άλλη θα ακολουθήσει την παλαιά χερσαία διαδρομή του South Stream προς τη Βόρειο Ιταλία με κατάληξη το Treviso. Με τον TESLA να συνδέει την Ελλάδα, μέσω FYROM, με την Σερβία, γι αυτό και το ενδιαφέρον για την κατασκευή του τμήματος Σκόπια- Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια, ο αγωγός θα οδεύσει δυτικά ακολουθώντας τη διαδρομή του παλαιού ITGI τόσο χερσαία όσο και υποθαλασσίως. Εξ’ ου και η υπογραφή του Μνημονίου την περασμένη Τετάρτη και η πρόσφατη ένταξη του διασυνδετήριου ITGI, ως προς το υποθαλάσσιο τμήμα του γνωστού ως Poseidon, στα PCI’ s της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Με αυτό τον τρόπο το αρχικό σχέδιο των ΔΕΠΑ- Edison για την κατασκευή του ITGI που είχε ως στόχο την επέκταση του στα Ελληνο-Τουρκικά σύνορα, για να μεταφέρει Κασπιανό αέριο στη Δύση, (που τελικά ματαιώθηκε μετά την επιλογή του TAP το καλοκαίρι του 2012), σήμερα αναβιώνει ως προς το πρώτο του σκέλος. Δηλαδή τον χερσαίο αγωγό που θα διασχίζει τη Δυτική Μακεδονία και Ήπειρο και την εν συνεχεία όδευση υποθαλασσίως προς την νότιο Ιταλία. Πρόκειται για ένα επενδυτικά ώριμο έργο, αφού όλη η τεχνοοικονομική μελέτη αλλά και η χάραξη του αγωγού έχουν ολοκληρωθεί εδώ και χρόνια με μικρή απαιτούμενη εργασία για την επικαιροποίηση των απαραίτητων τεχνικών στοιχείων. Πιο συγκεκριμένα ο αγωγός από την περιοχή Θεσσαλονίκης μέχρι τα παράλια τη Ηπείρου θα έχει μήκος περίπου 250 χλμ. ενώ το υποθαλάσσιο τμήμα του υπολογίζεται στα 217 χλμ. με αρχική προβλεπόμενη μεταφορική ικανότητα στα 12.0 δισεκατομμύρια μέτρα τον χρόνο. Ως γνωστό για το έργο του ITGI αποτελεί κοινοπραξία των ΔΕΠΑ και Edison οι οποίες μάλιστα έχουν συστήσει ξεχωριστή εταιρεία γνωστή ως Poseidon SA, η οποία συμμετέχει και στην κατασκευή του Ελληνο-Βουλγαρικού διασυνδετήριου ( IGB).

Το Μνημόνιο που υπεγράφη στις 24/2 στη Ρώμη ανοίγει το δρόμο για την δημιουργία ενός νέου διευρυμένου φορέα που θα αναλάβει το συντονισμό και διαχείριση ενός σπονδυλωτού συστήματος ημι-αυτόνομων αγωγών που θα μεταφέρουν ρωσικό, και όχι μόνο, φυσικό αέριο μεταξύ Βορειο- Ανατολικών Βαλκανίων προς το Νοτιο-Δυτικό τμήμα των. Τόσο το χερσαίο και υποθαλάσσιο τμήμα του ITGI όσο και ο άξονας Θεσσαλονίκης- Σκοπίων, αποτελεί βασικό τμήμα του όλου εγχειρήματος, καθ’ ότι έρχεται να ικανοποιήσει πιεστικές ανάγκες για την ανάπτυξη των τοπικών αγορών σε Βόρειο-Δυτική Ελλάδα και FYROM που είναι ουσιαστικά αποκομμένες από το φυσικό αέριο.

Τέλος, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το υπό εξέλιξη σχέδιο δημιουργίας ενός συστήματος αγωγών στα Δυτικά Βαλκάνια με κατάληξη τον ITGI δεν αποβλέπει στη μεταφορά πολύ μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου, όπως προέβλεπαν οι South και Turkish Stream, αλλά στην ολοκλήρωση ενός βασικού πλέγματος αγωγών που θα συμβάλλουν πρωτίστως στην ανάπτυξη περιφερειακών αγορών. Υπό αυτή την έννοια η στόχευση των σχεδιαστών είναι όπως οι αγωγοί αυτοί έχουν μία ελάχιστη χωριτικότητα 12.0 δισεκατομμυρίων κυβικών τον χρόνο με δυνατότητες αύξησης στα 24.0 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ενώ σαφώς μεγαλύτερη δυναμικότητα προδιαγράφεται για το τμήμα Σερβίας – Ιταλίας. Έτσι το υποκατάστατο του South Stream σύστημα αγωγών της ΝΑ Ευρώπης αναδεικνύεται ως ένα δευτερεύον μεν αλλά απαραίτητο σκέλος στο ευρύτερο Ρωσικό σχήμα εφοδιασμού της Ευρώπης (με παράκαμψη της Ουκρανίας) με το μεγαλύτερο βάρος να πέφτει στους Nord Stream I και ΙΙ.