Οι τιμές πετρελαίου έφθασαν
αισίως στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει δει η αγορά, από το καλοκαίρι του 2004,
συνεχίζοντας την ταχεία πτώση που ξεκίνησε στα μέσατου 2014. Μια σειρά
από παράγοντες που συνέβαλαν στην πτώση των τιμών, είναι το γεγονός ότι η
κινεζική οικονομία και οιχρηματοπιστωτικές της αγορές δεν απέδωσαν τα
αναμενόμενα, πυροδοτώντας φόβους για περαιτέρω σμίκρυνση της
παγκόσμιας ζήτησης. Επιπλέον στις μεγάλες αγορές της Ευρώπης και της
Βόρειας Αμερικής, ο σχετικάήπιος χειμώνας που διανύσαμε φαίνεται να
μείωσε την εποχιακή κατανάλωση φυσικού αερίου και πετρελαίου θέρμανσης. Από την
πλευρά της προσφοράς, το ιρανικό πετρέλαιο σύντομα θαμπεικαι πάλι στην παγκόσμια αγορά,
την στιγμή που ο Ο.Π.Ε.Κ. αμφιταλαντεύεται για το αν θα πρέπει να μειώσει την
παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ως αντιστάθμισμα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες από την
άλλη, έχουν καταφέρει να αυξήσουν την παραγωγικότητα τους σε πετρέλαιο, παρά
την αυξημένη οικονομική πίεση.
Το πετρέλαιο, από γεωπολιτικής
άποψης, είναι το πιο σημαντικό εμπορεύσιμο αγαθό, ενώ οι συνεχιζόμενες
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις των αγορών πετρελαίου έχουν αναδείξει νέους παίκτες
και διαχωρίσεισαφώς τους ήδη υπάρχοντες, σε νικητές και ηττημένους.
Μεταξύ 2011 και 2014, οι μεγάλες εταιρείες-παραγωγοί πετρελαίου είχαν
προσαρμόσει την στρατηγική και τους προϋπολογισμούς τους,σε τιμές άνω των
$100 ανά βαρέλι.Για τους περισσότερους από αυτούς, οι τελευταίοι 18 μήνες
ήταν μια περίοδος συνεχούςφθοράς και με δεδομένο ότι οι πτωτικές τάσεις
δεν μετριάζονται, τα προβλήματά τους πρόκειται να πολλαπλασιασθούν στο άμεσο
μέλλον. Κάθε έθνος, όμως, έχει το δικό του ιδιαίτερο επίπεδο ανοχών στις
μεταβολές αυτές.
Πρώην
Σοβιετική Ένωση
Η Ρωσία, το Καζακστάν και το
Αζερμπαϊτζάν αποτελούν τις μεγαλύτερες χαμένες, από τις χώρες της πρώην
Σοβιετικής Ένωσης. Ως ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου και
φυσικού αερίου στον κόσμο, ηοικονομία της Ρωσικής Συνομοσπονδίας
βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην εξόρυξη και εμπορίαπετρελαιοειδών, με
τα έσοδα από τις εξαγωγές της να αποτελούν περισσότερο από το ήμισυ του
τρέχοντος προϋπολογισμού της. Ο προϋπολογισμός αυτός όμως, είναι
βιώσιμοςγια τιμές πετρελαίου άνω των $50 ανά βαρέλι. Δεδομένου ότι οι
τιμές στην τρέχουσα συγκυρία, αποκλίνουν σημαντικά από το παραπάνω σημείο
αναφοράς, η Μόσχα έχει προβλέψει αποθεματικά, συνολικού ύψους $131,5
δισεκατομμυρίων για να καλύψει τη διαφορά, με τα περιθώρια όμως να είναι πολύ
στενά. Ενδέχεται στο άμεσο διάστημα, η κυβέρνηση Putin να
χρησιμοποιήσειτομισό
σχεδόν ποσόγια να καλύψει τις δημοσιονομικές ελλείψεις του 2016, ακόμη
και αν το πετρέλαιο ανέβει στα $50 το βαρέλι.
Για να μπορέσει να
αντεπεξέλθει, η ρωσική κυβέρνηση θα πρέπει να στραγγίξει τα δύο αυτά
αποθεματικά,εάν προηγουμένως δεν αποφασίσει να κάνει γενναίες περικοπές
στον κρατικό προϋπολογισμό. Επιπλέον η εμπλοκή της Μόσχας στο συριακό, όχι μόνο
δεν της επιτρέπει να μειώσει τα έξοδα της σε αμυντικές δαπάνες, αλλά
ενδεχομένως και να τις αυξήσει,την
ίδια στιγμή πουοι επερχόμενεςβουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου,
δεν φαίνεται να της αφήνουν περιθώρια για περικοπές στις κοινωνικές παροχές.
Επιδεινώνοντας αυτό το ήδη επιβαρυμένο σύστημα, οι ρωσικές εταιρείες πετρελαίου
βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση καιστην
περίπτωση πουη κυβέρνηση αποφασίσει την αναδιάρθρωση του φορολογικού
συστήματοςγια να τις διευκολύνει, θα υπονομεύσειαναπόφευκτα τα δημόσια έσοδα,
δημιουργώντας νέες μαύρες τρύπες. Μία από τις εναλλακτικές της Μόσχας είναι η
ιδιωτικοποίηση ενόςμεγάλου μέρους του κρατικού πετρελαϊκού γίγαντα
Rosneftώστενα αντλήσειέσοδα, επιλογή η οποία κάθε άλλο παρά
απλή είναι,αφού θα δημιουργήσει
απρόβλεπτεςγεωπολιτικές συνέργειες.
Τόσο το Καζακστάν, όσο και το
Αζερμπαϊτζάν αντιμετωπίζουν παρόμοιαπροβλήματαμε εκείνα της Ρωσίας.
Ο κρατικός προϋπολογισμός του Καζακστάν έχει βασιστείστην τιμή των $40
ανά βαρέλι, με το εθνικό ταμείο πετρελαίουνα περιέχει$55
δισεκατομμύρια. Η κεντρική κυβέρνηση στην προσπάθεια της να προσαρμοστεί στα
καινούρια δεδομένα, συντάσσει έναν εναλλακτικό προϋπολογισμό ο οποίος θα
βασίζεται σε τιμές $20 ανά βαρέλι, εξέλιξη η οποία αναμφισβήτηταθα
σημάνει νέες περικοπές στις δαπάνες.
ΤοΑζερμπαϊτζάν με την
σειρά του, έχει βασίσει τον προϋπολογισμό τουσετιμές
$50 ανά βαρέλι, μετο ταμείο της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας να
περιέχει $51 δισεκατομμύρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αμφότερες
τιςχώρες έχουν παρατηρηθεί συνεχώς αυξανόμενες κοινωνικές εντάσεις, οι
οποίες έχουν την ρίζες τους στην πετρελαϊκή κρίση, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο
την κατάσταση στο εσωτερικό τους. Το Καζακστάν, ως αντιστάθμισμα, σκοπεύει να
ιδιωτικοποιήσει ορισμένες κρατικές εταιρείες και περιουσιακά στοιχείαμέσα
στο 2016, αν και για την ώρα δεν υπάρχει μεγάλοενδιαφέρον για το
πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, μεταξύ των πιθανών επενδυτών.
Μέση
Ανατολή και Βόρειος Αφρική
Σε περιφερειακό επίπεδο, η
Αλγερία, το Ιράκ, το Ιράν και οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του Συμβουλίου
Συνεργασίας του Κόλπου (Gulf Cooperation Council),έχουν υποστείτις μεγαλύτερες
επιπτώσεις από τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου.Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με
τοΔιεθνές Νομισματικό Ταμείο, για να ισορροπηθείοκρατικός προϋπολογισμός
τηςΣαουδικής Αραβίας, οι τιμές του πετρελαίουθα πρέπεινα αγγίξουν τα$98,3 ανά βαρέλι.
Αντίστοιχα το Μπαχρέιν ισορροπεί στα $89,8, το Ομάν στα $96,8, ενώ για
τοΚουβέιτ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτατο νεκρό σημείο
είναι σημαντικά υψηλότερο.Στην
πλειονότητα τους πάντως, τα έθνη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου
βρίσκονται σε θέση να αντιμετωπίσουν τις χαμηλές τιμές, δεδομένου ότιδεν είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένα σε
εξωτερικόχρέος,ενώ
ταέσοδα χρόνων από τις υψηλές τιμές πετρελαίου, βοήθησαν στην δημιουργία
υψηλών αποθεματικών για ιδιαίτερες συγκυρίες, όπως αυτή που διανύουμε.
Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, οι
χώρες που πρόσκεινται στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου δεναπειλούνται
σε μεγάλο βαθμό από τηνπετρελαϊκήκρίση,παρ' όλα αυτά όμως θα πρέπεινα
προβούν στις απαραίτητες δημοσιονομικές προσαρμογές,ώστενα
διατηρήσουν τα αποθεματικά τους σε υψηλά επίπεδα. ΗΣαουδική Αραβία και τα
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, σε μια προσπάθεια επιμερισμού των βαρών και
αποτελεσματικότερης κοινωνικής πολιτικής,επέλεξαννα
μειώσουν τις επιδοτήσεις για καύσιμα, αλλάδεν
περιέκοψανκαθόλουτις
δαπάνες για εκπαίδευση και κοινωνικές υπηρεσίες. Το Μπαχρέιν, από την μεριά
του, έχει μειώσει τις επιδοτήσειςγιατρόφιμα,
ενώ ταΗνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, το Ομάν, το Κατάρ και
το Κουβέιτ βρίσκονται σε διαβουλεύσεις γιατην επιβολή φόρων, με σκοπό την
αύξηση των κρατικών εσόδων.Μέτροπου θα φάνταζε σενάριο
επιστημονικής φαντασίας μέχρι χθες.
Εξέχουσα σημασία στα
τεκταινόμενα της περιοχής παρουσιάζει η Σαουδική Αραβία. Εκτός από τις
περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, η κυβέρνηση έχει ήδη αρχίσει να
ιδιωτικοποιεί περιουσιακά στοιχεία, ξεκινώντας με τα τρία μεγάλα αεροδρόμια της
χώρας. Επίσηςφαίνεται να συζητάει το ενδεχόμενο αποκρατικοποίησης ένα
μέρους των κρατικής πετρελαϊκής-γίγαντα Saudi Arabian Oil Co, γνωστή ως Saudi
Aramco. Ο αναπληρωτής πρίγκιπαςMohammed
bin Salmanέχειαφήσει να εννοηθείότι οι
μεταρρυθμίσεις θα γίνουν με πολύ ταχείς ρυθμούς,την ίδια στιγμή
πουαρκετάισχυρά μέλη της Σαουδικής βασιλικής οικογένειας
παραμένουνδύσπιστοι όσον αφοράτην
συγκεκριμένη στρατηγική. Με δεκάδες σχέδια ιδιωτικοποίησης στο τραπέζι, ηδυσαρέσκεια στο εσωτερικό της άρχουσας
οικογένειαςείναιαναπόφευκτη. Τέλος,οι Σαουδάραβες
έχουννα αντιμετωπίσουν σημαντικές περιφερειακέςπροκλήσεις,όπωςτην
επιστροφή του Ιράνστη διεθνή
οικονομία και την διαρκή σύγκρουση τους με την Υεμένη.
ΗΑλγερία, με την σειρά
της, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές φυσικού αερίου. Είδε τα
συναλλαγματικά διαθέσιμα της να μειώνονται απότομα μέσα στο 2015, λόγω της
ραγδαίας μείωσης των εξαγωγών πετρελαίου, οδηγώντας σε έλλειμμα$10,8 δισ.Ως αντισταθμισμα,
επεδίωξε να ενισχύσει τις ξένες επενδύσεις μέσω φορολογικών μεταρρυθμίσεων,
αλλάοενδεχόμενος θάνατος
του ΠροέδρουAbdelaziz Bouteflika, ο οποίος κατέχει το αξίωμα αυτό από το
1999, οδηγεί την χώρα προς μια επισφαλή πολιτική περίοδο. Οι πολιτικές ελίτ του
έθνους, στο αγώνα γιααύξηση της
πολιτικής τους επιρροής, πιθανότατα θα παραμείνουν δύσπιστες ως προς την
αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων, ειδικά αν αυτές έχουν υψηλό πολιτικό κόστος.Γεγονός πουθα περιορίσει τις
επιλογές της χώρας, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο την τρέχουσα κρίση.
Στο Ιράκ, τόσο η Βαγδάτη, όσο
και το νεοσύστατο κουρδικό κράτος με πρωτεύουσα τοArbil, βρίσκονται ήδη σε οικονομικό
αδιέξοδο. Η εθνική και κουρδική κυβέρνηση πρέπει αμφότερες να
δαπανούνυπέρογκα χρηματικά ποσάγια τη χρηματοδότηση του αγώνα,
ενάντια στοISIS. Με τα έσοδα από
το πετρέλαιο να μειώνονται συνεχώς, θα χρειαστεί να μειώσουνσημαντικά τιςκρατικές του
δαπάνες. Οι Κούρδοι έχουν ήδη καταστήσει σαφές ότι δεν έχουν σχέδια να
εμπορευθούν το πετρέλαιο τους, μέσω των συμφωνιών της εθνικής κυβέρνησης του
Ιράκ, αλλά αντ 'αυτού θακλείσουν
απευθείας συμφωνίες προμήθειαςμε την Τουρκία,αυξάνοντας περαιτέρω
τηνενεργειακή τους συνεργασία.
Την στιγμή που γράφεται η
συγκεκριμένη ανάλυση, αναμένονται οι κρίσιμες εθνικές εκλογέςστο Ιράν. Ο
πρόεδροςHassan Rouhaniέχει βασίσει τον εκλογικό του
αγώνα,στις παραγωγικές συνομιλίες του με τη Δύση και στην επιτυχή
διαπραγμάτευση για το τέλος των κυρώσεων, ενώ η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι η
οικονομική πολιτική Rouhani δεν αποδίδει. Το τέλος των κυρώσεων θα επιτρέψει
μεν στο Ιράν να αυξήσει τον όγκο των εξαγωγών του, αλλά με τις τιμές να
κατρακυλάνε 70% προς τα κάτω, από τις αρχές του 2014, τα έσοδα δεναναμένονται θεαματικά.
Λατινική
Αμερική
Η υψηλά εξαρτώμενη και πολιτικά
ασταθής Βενεζουέλα έχει υποφέρει σε μεγάλο βαθμό από την παρατεταμένη πτώση των
τιμών πετρελαίου. Ο ετήσιος πληθωρισμός αγγίζει το ποσοστό του 300%,ενώοι ελλείψεις σε βασικά αγαθά
είναι εμφανείς.Τα ολοένα
χαμηλότεραέσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου θα μειώσουν περαιτέρω τις
κρατικές δαπάνες,ενώ ένα μεγάλο
μέρος των συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας μέσα στο 2015, χρησιμοποιήθηκε
για να χρηματοδοτηθούνεισαγωγές σε βασικά αγαθά και πληρωμές του
εξωτερικού χρέους. Ηυποτίμηση του νομίσματος και η αύξηση του γενικού
επιπέδου τιμών θα αποτελέσει μια πρόσκαιρη θεραπεία, η οποία όμως θα συνοδευτεί
και με το ανάλογο πολιτικό κόστος. Η σταθερή άνοδος της αντιπολίτευσηςθα οδηγήσει αναπόφευκτα σε περαιτέρω
αναταραχές, με την κυβέρνηση να εργάζεται σκληρά, ώστεη εξάπλωση να μην
κλιμακωθεί στο σύνολο της χώρας.
Η οικονομία της Βραζιλίας έχει
ήδη υποστεί μεγάλη ζημιά, από το σκάνδαλο διαφθοράς στην κρατική ενεργειακή
εταιρεία Petrobras. Εκτός εάν η κυβέρνηση αποφασίσει να"πνίξει" την υπόθεσησχετικά
με την εταιρεία, το σκάνδαλο θα συνεχίσει να διαταράσσει την παραγωγικότητα και
τις αλυσίδες εφοδιασμού.Από τη
μεριά της η εταιρείαθα πρέπει να μειώσει τα σχέδια για μελλοντικές
επενδύσεις, γεγονός που θα επιβραδύνει περαιτέρω τις ξένες επενδύσεις και την
συνολική παραγωγή ενέργειας της χώρας.
Οι εξαγωγές πετρελαίου του
Ισημερινού, πιο γνωστού και ως Εκουαδόρ, βρέθηκαν σε κατακόρυφη πτώση μέσα στο
2015 κατά 30%, ενώ δεν αναμένεται να βελτιωθούνγια το επόμενο έτος.Η κεντρική κυβέρνησηέχει τη δυνατότητα
επιβολής εμπορικών φραγμών και να μειώσει τις εισαγωγές, αλλά αυτό θασημάνει πρόσθετηοικονομική
επιβράδυνση.Οιπροεδρικές
εκλογές που αναμένονται τον Φεβρουάριο του 2017, πιθανότατα θα βρουν τον
κυβερνητικό συνασπισμό υπό τον πρόεδροAlianza
Pais αποδυναμωμένο,ενώ μια λάθος επιλογή στο τιμόνι της χώρας θα επιφέρει
σημαντικότατες πολιτικές επιπτώσεις.
Βόρειος
Αμερική
Η Βόρειος Αμερική έχει υποστεί
εξίσου βαρύ πλήγμα από τιςχαμηλέςτιμέςπετρελαίουμετον υπόλοιπο κόσμο. Παρ' όλα
αυτά, η παραγωγική ικανότητα των ΗΠΑ αποδείχτηκε ανθεκτική στις πιέσεις κατά
τους τελευταίους μήνες,διατηρώντας
την ημερήσια εξόρυξη στο επίπεδο των9,2 εκατομμύρια βαρελιών. Σε όλη την
ήπειρο, οι πετρελαϊκές εταιρείες έχουν"τρυπήσει"πολυάριθμα
νέα πηγάδια, αλλάαναβάλλουντην
ολοκλήρωση των συγκεκριμένων έργων, για όταν ανακάμψουν οι τιμές.Αυτό
σημαίνει όμως, ότι αν η ζήτηση σε βραχυχρόνιο ορίζοντα κάνει άλμα, δεν θα
υπάρξει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότηταγια να την καλύψει.Καθώς τοιρανικό πετρέλαιο θα
εισέρχεται στην αγορά τους επόμενους μήνες, αν η παραγωγικότητα της Βορείου
Αμερικής παραμείνει σε υψηλά επίπεδα, θα ασκηθούν ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις για
μείωση των τιμών, ανατροφοδοτώντας έναν αέναο κύκλο επιβαρυντικών εξελίξεων. Οι
εταιρίες-παραγωγοί πετρελαίου στον Καναδά, είναι αυτές που πλήττονται
περισσότερο από όλους αυτή την περίοδο, καθώςτο καναδικό βαρύ πετρέλαιο,
βρίσκεται ήδη αρκετά κάτω από το ψυχολογικό επίπεδο των $20 ανά βαρέλι.
Υποσαχάρια
Αφρική
Το τμήμα της Αφρικής που
βρίσκεται κάτω από την έρημο της Σαχάρας είναι η πατρίδα πολλών μικρών χωρών
που παράγουν πετρέλαιο, οι οποίεςαισθάνονται τις επιπτώσεις των χαμηλών
τιμών σε διαφορετικό βαθμό η κάθε μία. Η μεγαλύτερη σε μέγεθος οικονομία και
σημαντικότερη πετρελαιοπαραγωγός της περιοχής, η Νιγηρία, φαίνεται να έχει
επηρεαστεί περισσότερο. Σε αντίθεση με τους παραγωγούςτηςπρώην Σοβιετικής Ένωσης και
της Μέσης Ανατολής, η Νιγηρία προνόησε να βασίσει τον προϋπολογισμό της, με την
άκρως ρεαλιστική τιμή των $38 ανά βαρέλι. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμη και με
αυτό το επίπεδο βάσης, ο προϋπολογισμός της θα παρουσιάσει έλλειμμα$11
δισεκατομμυρίων ή αλλιώς 2,2% του ΑΕΠ. Η κεντρική κυβέρνησηθα είναι
δύσκολο να διατηρήσει τα προγράμματα επιδότησης καυσίμωνκαι την
νομισματική σύνδεσημε το δολάριο των ΗΠΑ, πράξη που τέθηκε σε εφαρμογή
τον Ιούνιο του 2014, όταν η νάιρα, το εθνικό νόμισμα της Νιγηρίας, υποχώρησε
κατά 25%. Από εκείνη τη στιγμή, το χάσμα μεταξύ των επίσημων και ανεπίσημων
συναλλαγματικών ισοτιμιών διευρύνθηκε, ενώ οι χαμηλές τιμές πετρελαίου θαεπιδεινώνουν ακόμα περισσότερο την
κατάσταση. Ο νέος πρόεδρος, Muhammadu Buhari,έκανεσαφές
ότι δεν υποστηρίζει την υποτίμηση, αλλά οι πιέσεις από διάφορα πολιτικά
συμφέροντα πουθα αντιμετωπίσει, είναι αρκετάπιθανόν να τον
εξαναγκάσουν σε περιστολή κρατικώνδαπανών.
Η Αγκόλα, δεύτερη μεγαλύτερη
παραγωγός της υποσαχάριας Αφρικής σε αργό πετρέλαιο, είναι κάτω από την ίδια
οικονομική πίεσημε τους
υπόλοιπουςπαραγωγούς πετρελαίου παγκοσμίως. Η κυβέρνηση ωστόσο, είναι
αρκετά σταθερή, με το κυβερνών Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Αγκόλας
(Popular Movement for the Liberation of Angola - MPLA) να έχει αυστηρό έλεγχοστις υπηρεσίεςκρατικής
ασφάλειας, εξαλείφοντας την πιθανότητα για κοινωνικές αναταραχές. Η
κυβέρνηση έχειβασίσειτον
προϋπολογισμό του 2016, στα $48 ανά βαρέλι. ΟΠρόεδρος
της ΑγκόλαςJose Eduardo dos
Santosείναισε σκέψεις για τοαν θα
παραιτηθεί το 2017, ενώ η πολιτική ελίτεντός του κυβερνώντος
κόμματοςακονίζει ήδη τα
μαχαίρια,για το ενδεχόμενο διαδοχής. Οι χαμηλές τιμές πετρελαίου όμως θα
κάνουν αυτόν τον ανταγωνισμό ακόμα πιο έντονο, αφούδεν θα υπάρχουν
αρκετάχρήματα γιαδοροδοκίες καιεπέκταση των πολιτικών
επιρροών, μέσω του πελατειακού κράτους.
Ασία
- Ειρηνικός
Οι περισσότερες χώρες της Ασίας
και του Ειρηνικού είναι καθαροί καταναλωτές πετρελαίου, κάτι που σημαίνει ότι
στο σύνολο τους τα κράτη αυτά, επωφελούνται από τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές
πετρελαίου. Ωστόσο, υπάρχουν δύο εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα, η Μαλαισία και
η Ινδονησία.
Ως ένα από τα ελάχιστα
κράτη-παραγωγούς της περιοχής Ασία, η Μαλαισίαβρίσκεται σε δεινή οικονομική
κατάσταση.Τον προηγούμενο χρόνο,
περίπου το 20% του κρατικού προϋπολογισμούτης,
προήλθε από τα κέρδη της κρατικής εταιρείας πετρελαίου Petronas.Καθώςμειώνονταν τα κέρδη του
κρατικού κολοσσού, η Κουάλα Λουμπούρ αναγκάστηκε να επιβάλει αντιλαϊκούς φόρους
σε αγαθά και υπηρεσίες, ώστε αναπληρώσει το έλλειμμα που δημιουργήθηκε. Ο
προϋπολογισμός της κυβέρνησης για το 2016, βρίσκει την Petronas να συμβάλλει με
λιγότερο από 12% στα κρατικά έσοδα, ενώ ανοι τιμές πετρελαίουδεν
ανακάμψουν σύντομα (πράγμα αδύνατο)η Μαλαισία θα πρέπει να βρει νέους
τρόπους για νακαλύψει τα
ελλείμματα. Αυτό πιθανότατα θαοδηγήσει
την κυβέρνηση σε ακόμα πιο αντιλαϊκά μέτρα, την ίδια στιγμή που ο πρωθυπουργός
της Μαλαισίας Najib Razakεμπλέκεταισε
σκάνδαλο δωροδοκίας, που αφορά το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας.
Κατεβαίνοντας νοτιότερα, η
Ινδονησίαβρίσκεται σε μια
αντιφατική κατάσταση,αφού είναι καθαρός καταναλωτής πετρελαίου, αλλά και
καθαρός παραγωγός φυσικού αερίου. Τα έσοδα από τις εξαγωγές φυσικού αερίουέχουν μειωθεί αισθητά,αλλά οι
χαμηλές τιμές πετρελαίουδίνουν
ένα αντισταθμιστικό πλεονέκτημα στονσημερινό Πρόεδρο Jokowi
Widodo,ώστενα καθυστερήσειτιςπερικοπές
σε κρατικές παροχές.
Ευρώπη
Η κατάσταση στην γηραιά ήπειρο
παρουσιάζει αρκετές ομοιότητεςμε της χώρες τηςΑσίας και του
Ειρηνικού, όπου οι χαμηλές τιμές πετρελαίουαποτελούν
"μάνναεξ ουρανού",καθώςοι
περισσότερες είναι καθαροί καταναλωτές πετρελαίου. Αρκετά ζημιωμένηβρίσκεταιη Νορβηγία,βασικότερηπαραγωγός πετρελαίου
και φυσικού αερίου της ηπείρου. Η χώρα βρίσκεται ήδη στη μέση μιας βαθιάς
οικονομικής ύφεσης που οφείλεται σεμεγάλο
βαθμό στηνπτώση των επενδύσεων και των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με
το πετρέλαιο. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η αύξηση του ΑΕΠ της
Νορβηγίας υποχώρησεκατά0,8%
το 2015,επιπλέον του2,2%του προηγούμενου χρόνου. Κατά την ίδια
περίοδο, η ανεργία αυξήθηκε από 3,5%το
2014 σε 4,2% το 2015, με τάση να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το 2016. Αν και ο
Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη προβλέπει σταδιακή
οικονομική ανάκαμψητηςΝορβηγίας
τα επόμενα δύο χρόνια, η πορεία των τιμών του πετρελαίου θα μπορούσε
νααποτελέσει σοβαρό εμπόδιο στις παραπάνω προβλέψεις.
Αποτελεί γεγονός ότι σε μακροπρόθεσμη
βάση, οι χαμηλές τιμές πετρελαίου θα μπορούσαν να προκαλέσουνπροβλήματα σε όλη την ήπειρο συνολικά.
Επί του παρόντος, η πρόσκαιρη βελτίωση του οικονομικού κλίματος της
Ευρώπης,θα μπορούσε να οδηγήσει τους Ευρωπαίουςστην παραπλάνηση μιας πιο μόνιμηςανάκαμψης,
όταν στην πραγματικότητατο
μεγαλύτερο μέρος αυτήςτης προόδου, βασίζεται στις συγκυριακή πτώση των
τιμών και μόνο. Αυτή ηπαραπλάνησηενδέχεταινα
διαδραματίσει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη Νότια Ευρώπη, όπου οι
κυβερνήσεις αρχίζουν να επιβραδύνουν τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες.
Επιπλέον, η μείωση των τιμών του πετρελαίου θα μπορούσε να λειτουργήσει ενάντια
στις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη δημιουργία
πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, μεαπώτερηστόχευση
την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή.
*Ο Άγις Δήγκας
είναι ενεργειακός αναλυτής, απόφοιτος της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του
Ε.Μ.Π., έχει κάνει σεμινάρια πάνω στην ενεργειακή οικονομία και πολιτική, ενώ
έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων πάνω στην ενεργειακή διπλωματία και ασφάλεια.