Για πρώτη φορά από τον
περασμένο Οκτώβριο, η τιμή του πετρελαίου ξεπέρασε τα $50 το βαρέλι. Ετσι
φαίνεται μια καλή στιγμή για να επικαιροποιήσω μία ανάλυση που παρουσίασα τον
Ιανουάριο του 2015.
Τότε, υποστήριξα ότι τα $50 ή κάπου εκεί θα
αποδειχθεί ότι είναι το μακροπρόθεσμο ανώτατο όριο για την τιμή του βαρελιού.
Εκείνη την εποχή, με τις τιμές του αργού ακόμα άνω των $60, σχεδόν όλοι
πίστευαν ότι τα $50 θα ήταν το κατώτατο όριο. Στο κάτω-κάτω, οι προθεσμιακές αγορές προέβλεπαν τιμές $75 ή υψηλότερες, οι
κυβερνήσεις της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας χρειάζονταν τα $100 για να
ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους, και κάθε τιμή πολύ κάτω από τα $50
κρινόταν μη βιώσιμη, επειδή θα γονάτιζε την βιομηχανία
σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ.
Αυτό που συνέβη όμως ήταν διαφορετικό: η τιμή του
αργού πετρελαίου τύπου Brent κυμάνθηκε μεταξύ $50 και $70 το πρώτο εξάμηνο του
περασμένου έτους, προτού βυθιστεί αποφασιστικά κάτω από τα $50 στις αρχές
Αυγούστου, όταν έγινε προφανές ότι η άρση των
κυρώσεων κατά του Ιράν θα εξαπολύσει μια μαζική αύξηση της παγκόσμιας
προσφοράς. Από τότε, τα $50 αποδείχθηκαν πράγματι ένα ανώτατο όριο για την τιμή
του πετρελαίου. Αλλά τώρα που ξεπέρασε αυτό το επίπεδο, θα δούμε ξανά πτώση;
Αυτό φαίνεται να αναμένουν πολλοί επενδυτές. Hedge
funds και άλλοι κερδοσκόποι έχουν αυξήσει τις μακροπρόθεσμες θέσεις τους στο
ιστορικό ρεκόρ των 555.000 κύριων συμβάσεων πετρελαίου στην αγορά συμβολαίων
μελλοντικής εκπλήρωσης της Νέας Υόρκης, σε σύγκριση
με το προηγούμενο ρεκόρ των 548.000 συμβολαίων, λίγο προτού εξακοντιστεί η τιμή
στα $120 τον Ιούνιο του 2014. Η επιστροφή του ενθουσιασμού των κερδοσκόπων
είναι συνήθως ένα αξιόπιστο σημάδι ότι η επόμενη μεγάλη κίνηση των τιμών θα
είναι κατά πάσα πιθανότητα προς τα κάτω.
Η αγορά πετρελαίου δεν ελέγχεται πια από την
μονοπωλιακή δύναμη του ΟΠΕΚ (ή από την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας και του
ΟΠΕΚ). Λόγω των νέων πηγών εφοδιασμού, της προόδου στην ενεργειακή τεχνολογία,
και των περιβαλλοντικών περιορισμών, το πετρέλαιο
λειτουργεί σήμερα υπό καθεστώς ανταγωνιστικής τιμολόγησης, όπως συμβαίνει και
με τα άλλα εμπορεύματα.
Εάν συνεχιστεί αυτό το ανταγωνιστικό καθεστώς, η τιμή
του πετρελαίου δεν θα καθορίζεται πλέον από τις ανάγκες και τις επιθυμίες των κυβερνήσεων που παράγουν πετρέλαιο. Η Σαουδική Αραβία
ή η Ρωσία μπορεί να θέλουν, ή ακόμα και να «πρέπει», η τιμή του πετρελαίου να
είναι στα $70 και $80 για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους. Αλλά η
ανάγκη των παραγωγών πετρελαίου για μια ορισμένη τιμή
δεν σημαίνει ότι μπορούν να την επιτύχουν.
Ενα σαφές παράδειγμα αυτής της «αλλαγής καθεστώτος»
που έλαβε χώρα στην αγορά πετρελαίου είναι η τρέχουσα ανάκαμψη των τιμών στο
επίπεδο των $50 (πιθανή οροφή της νέας σειράς συναλλαγών). Το πιο μεγάλο μέρος της αύξησης αυτής έλαβε χώρα μετά τις 17 Απριλίου,
όταν ο ΟΠΕΚ απέτυχε να συμφωνήσει σε μια νέα τιμή-στόχο και να πείσει τις
κυβερνήσεις της Σαουδικής Αραβίας, της Ρωσίας και του Ιράν να συντονίσουν την
μείωση παραγωγής που θα χρειαζόταν για την επίτευξη
οποιουδήποτε τέτοιου στόχου.
Τώρα που όλοι οι κύριοι παραγωγοί πετρελαίου έχουν
απερίφραστα δεσμευτεί για την μεγιστοποίηση της παραγωγής, ανεξάρτητα από τις
τιμές, το πετρέλαιο έχει γίνει απλώς άλλο ένα εμπόρευμα (όπως για παράδειγμα,
το σιδηρομετάλλευμα) που είναι σε υπερπροσφορά σε μια
ανταγωνιστική αγορά.
Ο Anatole Kaletsky είναι επικεφαλής οικονομολόγος και
συμπρόεδρος της Gavekal Dragonomics, πρώην αρθρογράφος στους Times του Λονδίνου, στους International New York Times και στους
Financial Times, και συγγραφέας του «Καπιταλισμού 4.0- Η γέννηση μιας νέας
οικονομίας».
(από
tovima.gr, 04/06/2016)