Υπερψηφίστηκε χθες επί της αρχής το νομοσχέδιο για το πλαίσιο για την
ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και
ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας. Μεταξύ, άλλων το ν/σ θεσπίζει τη διαδικασία
με την οποία η ΕΔΕΥ αποκτά ιδίους πόρους, ενώ προβλέπει – επιτέλους! – και
διαδικασίες για επαρκή, έστω σε πρώτη φάση, στελέχωσή της. Σε συνδυασμό με την
πρόσφατη προκήρυξη για τις θέσεις Προέδρου, Αντιπροέδρου και Διευθύνοντος
Συμβούλου της Εταιρείας, όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να θεωρηθούν «καλοί
οιωνοί» για τις έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, που, παρά την
πραγματοποίηση διαγωνισμών κλπ., ακόμη καρκινοβατούν;
Δικαιολογείται, όμως, να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα έχουμε μία «καλή αρχή»
για την ΕΔΕΥ;
Ας μάς επιτραπεί να αμφιβάλουμε! Λίγους μόλις μήνες από την αποχώρηση της
πρώην προέδρου της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων,
καθηγήτριας του ΕΜΠ κ. Σοφίας Σταματάκη, η οποία, ουσιαστικά, εξαναγκάστηκε σε
παραίτηση, παρά το γεγονός ότι, μέσα σε αντίξοες συνθήκες και με έλλειψη
χρηματοδότησης, είχε καταφέρει να «στήσει» και να λειτουργήσει την ΕΔΕΥ, έρχεται
η προκήρυξη για την πλήρωση των τριών κενών θέσεων της ΕΔΕΥ -μεταξύ άλλων και
του Προέδρου. Η εν λόγω προκήρυξη δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά και ανησυχία
για το πώς επιθυμεί τη δομή και λειτουργία του νέου φορέα η κυβέρνηση. Η
προκήρυξη ουσιαστικά αποκλείει από την θέση αυτήν την ίδια την αγορά
υδρογονανθράκων, ενώ δικαιολογεί υποψίες ακόμη και για «φωτογραφική» επιλογή.
Συγκεκριμένα, στη σχετική υπουργική απόφαση ορίζεται ότι τα νέα μέλη πρέπει
«να διακρίνονται για την επιστημονική τους κατάρτιση και την επαγγελματική-
διοικητική τους ικανότητα και να διαθέτουν γνώση και εμπειρία στον ενεργειακό
τομέα και κατά προτίμηση στον τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης
υδρογονανθράκων, σύμφωνα και με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 146 του
ν.4001/2011». Η φράση «κατά προτίμηση στον τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης
υδρογονανθράκων» εγείρει δικαιολογημένα ανησυχίες γιατί αφήνει «παράθυρο» ακόμα
και για επιλογή προσώπου που δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με την έρευνα
υδρογονανθράκων.
Παράλληλα, η υπουργική απόφαση ορίζει ρητά ότι «δεν διορίζονται μέλη του Δ.Σ
όσοι είναι εταίροι, μέτοχοι, μέλη διοικητικού συμβουλίου, διαχειριστές,
υπάλληλοι, τεχνικοί ή άλλοι σύμβουλοι ή μελετητές σε επιχείρηση, η οποία
αναπτύσσει δραστηριότητα στον τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης
υδρογονανθράκων». Συνεπώς, συνειδητά αποκλείονται από την ΕΔΕΥ στελέχη με πείρα
στην αγορά.
Η αντίρρηση δεν είναι μόνο δική μας. Πολύ εύλογα την εξέφρασε και στην
πρόσφατη την Παρασκευή, 8 Ιουλίου - συνεδρίαση της Επιτροπής Παραγωγής και
Εμπορίου της Βουλής, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την ασφάλεια στις
υπεράκτιες εγκαταστάσεις έρευνας και παραγωγής πετρελαίου, ο βουλευτής των ΑΝΕΛ
κ. Δ. Καμμένος (του κυβερνητικού δηλαδή εταίρου του ΣΥΡΙΖΑ). Ο κ. Δ. Καμμένος
επισήμανε ακριβώς αυτό το ζήτημα: ότι ο άνθρωπος που θα αναλάβει τις τύχες της
ΕΔΕΥ πρέπει να βρίσκεται μέσα στην αγορά, να γνωρίζει τις εξελίξεις, να
γνωρίζει τον τρόπο που σκέφτονται οι επιχειρήσεις του χώρου, να είναι σε θέση
να διακρίνει ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για ένα διαγωνισμό, ποιο πρέπει να
είναι το πλαίσιο που θα προσελκύσει και ξένους παίκτες, πώς μπορεί να είναι αποτελεσματική
μια διαπραγμάτευση.
Η απορία είναι εύγλωττη: Αν δεν επιλεγεί άνθρωπος από την βιομηχανία
πετρελαίου και φυσικού αερίου, ποιος θα επιλεγεί; Κάποιο παροπλισμένο
«παλαίμαχο» στέλεχος που βρίσκεται εκτός των εξελίξεων της αγοράς; Κάποιος
γραφειοκράτης του δημόσιου τομέα; Κάποιο κομματικό στέλεχος; Η Κύπρος με την
δική της Εταιρεία Υδρογονανθράκων, που στελεχώνεται με πρόσωπα με προϋπηρεσία ή
και παράλληλη υπηρεσία σε εταιρείες του ιδιωτικού τομέα όπως η Shell και η BP,
δεν θα έπρεπε να έχει αποτελέσει να ληφθεί υπ’ όψιν και να υιοθετηθεί το
παράδειγμά της; Θυμίζουμε ότι η Κύπρος έχει κάνει «άλματα» σε σχέση με εμάς,
αφού δεν έχει μόνο πραγματοποιήσει δύο διαγωνισμούς (και υπάρχει σε εξέλιξη
τρίτος), που έχουν προσελκύσει σημαντικά ονόματα της διεθνούς βιομηχανίας
πετρελαίου και φυσικού αερίου. Επιπρόσθετα – και αυτό είναι το ουσιώδες - έχει
ήδη επιτύχει μία σημαντική ανακάλυψη, όπως το οικόπεδο 12, γνωστό και ως
Αφροδίτη.
Η απάντηση που έδωσε ο Υπουργός ΠΕΝ κ. Σκουρλέτης στις αιτιάσεις του
βουλευτή των ΑΝΕΛ είναι ενδεικτική της κρατικιστικής νοοτροπίας της κυβέρνησης.
Αναρωτήθηκε πώς θα ελέγχεται αν ο επιλεγείς εξυπηρετεί τα συμφέροντα του
Δημοσίου και όχι κάποιας εταιρείας. Πρόκειται προφανώς για παραδοσιακή,
κρατικίστικη αντίληψη.
Αντίθετα, η πραγματικότητα της αγοράς σε όλον τον κόσμο έχει αποδείξει ότι
εάν η Πολιτεία δώσει σε ένα στέλεχος προερχόμενο από τον ιδιωτικό τομέα όλες
εκείνες τις εγγυήσεις (αρμοδιότητες, νομικό πλαίσιο, αποδοχές, ανθρώπινο
δυναμικό, υλικοτεχνική υποδομή), και με ταυτόχρονη θέσπιση των απαραίτητων
«ασφαλιστικών δικλείδων» σε ρυθμιστικό επίπεδο, τότε ο πρόεδρος μιας Εταιρείας
με την αποστολή της ΕΔΕΥ είναι σαφές ότι θα κινηθεί ανεξάρτητα και συντεταγμένα
προς τον σκοπό που αναλαμβάνει να επιτελέσει. Επιπροσθέτως, συχνά έχει
διαπιστωθεί, από τη διεθνή εμπειρία, πως αν επικεφαλής τέτοιων φορέων βρεθούν
άτομα χωρίς την πείρα και το επίπεδο της αγοράς, τότε είναι που υπάρχουν οι
κίνδυνοι για υπόγειες συνεννοήσεις και εξαρτήσεις. Ακόμη χειρότερα, η
αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος θα τεθεί εν αμφιβόλω, καθώς τα στελέχη του
φορέα που είναι επιφορτισμένος να διενεργεί τις έρευνες δεν θα έχουν σαφή
«εικόνα» του τί ακριβώς συμβαίνει σε μία αγορά σύνθετη και δύσκολη όπως οι
έρευνες υδρογονανθράκων.
Με άλλα λόγια, η έλλειψη γνώσης και εμπειρίας αυτού που θα κληθεί να
προεδρεύσει της ΕΔΕΥ κινδυνεύει, για μια ακόμη φορά, να προκαλέσει στασιμότητα
και απραξία, με τη χώρα να παραμένει στο περιθώριο της διεθνούς δραστηριότητας
στον τομέα των ερευνών και της παραγωγής υδρογονανθράκων.