Η Σημασία της Πρώτης Ελληνικής Εξαγωγής Φυσικού Αερίου Μέσω του Υφιστάμενου Συστήματος Αγωγών

Όπως πριν από μερικές ημέρες ανέφερε σε επίκαιρο ρεπορτάζ του το energia. gr η πρώτη πώληση φυσικού αερίου στην Βουλγαρία, μέσω του υπάρχοντος συστήματος αγωγών και της διασυνοριακής πύλης στο Σιδηρόκαστρο αποτελεί γεγονός. Αυτή πραγματοποιήθηκε την 1^η Ιουλίου από την Ελληνική Εταιρία Μ+Μ, που αποτελεί μια κοινοπραξία στο χώρο του φυσικού αερίου των ομίλων Μυτιληναίος και Motor Oil. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ποσότητες, που ανέρχονταν σε μερικές εκατοντάδες κυβικά μέτρα, πουλήθηκαν σε θυγατρική βιομηχανία μεγάλης διεθνούς εταιρίας στη Βουλγαρία. Αν και οι ποσότητες που εξήχθησαν ήταν μικρές, και μάλλον δειγματοληπτικού χαρακτήρα , η σημασία του εγχειρήματος έχει τεράστια συμβολική σημασία για δύο βασικούς λόγους.

Πρώτον, ότι μέσω της συγκεκριμένης πώλησης δοκιμάσθηκε στην πράξη το νέο καθεστώς στις διασυνοριακές συναλλαγές φυσικού αερίου μετά την τη συμφωνία της 1.6.2016 μεταξύ των Bulgartransgaz και ΔΕΣΦΑ. Μια συμφωνία για την οποία είχαν ως γνωστό εδώ και χρόνια εγείρει κάθε είδους εμπόδια και κωλυσιεργίες οι Βούλγαροι ‘εταίροι’. Τελικά υπό την πίεση του Ευρωπαϊκού Δικαίου και των Βρυξελλών, που θέλουν να δουν να εφαρμόζονται στην πράξη οι προβλέψεις του Energy Union, για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, βασικός πυλώνας του οποίου είναι οι διασυνοριακές ενεργειακές ανταλλαγές (interconnectivity), η διοίκηση της Βulgarian Εnergy Ηolding (ΒΕΗ), θυγατρική της οποίας είναι η Bulgartransgaz εδέησε να συμφωνήσει στην υπογραφή και υλοποίηση της συμφωνίας (interconnection agreement), μετά προφανώς την έγκριση του Βούλγαρου πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η τεχνική δυνατότητα αντίστροφης ροής μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας στο πέρασμα του Σιδηροκάστρου υπάρχει ήδη από το 2013 μετά από σχετική επένδυση του ΔΕΣΦΑ στο πλαίσιο ενίσχυσης των μέτρων ενεργειακής ασφάλειας κατ’ εφαρμογή Κοινοτικής Οδηγίας.

Ο δεύτερος λόγος γιατί η συγκεκριμένη πρώτη αυτή εξαγωγή μέσω αγωγών έχει μεγάλη σημασία είναι διότι συνιστά την απαρχή δημιουργίας διασυνοριακού εμπορίου φυσικού αερίου πέρα και πάνω ( over and above) των ποσοτήτων που προμηθεύεται στη χώρα μας μέσω μακροπρόθεσμων συμφωνιών της ΔΕΠΑ με παραδοσιακούς προμηθευτές όπως είναι η Gasprom και η Bo tas. Όπως δήλωσε παράγοντας της ενεργειακής αγοράς στο energia. gr η «πραγματοποιηθείσα εξαγωγή προς Βουλγαρία σηματοδοτεί το άνοιγμα του σημείου εξόδου στο Σιδηρόκαστρο προς τον ελεύθερο ανταγωνισμό στην ΝΑ Ευρώπη, ενώ αναμένεται, λόγω της Ρεβυθούσας και της ευνοϊκής γεωγραφικής θέσης της χώρας, να προσελκύσει το ενδιαφέρον αρκετών εταιρειών εμπορίας LNG, οι οποίες επιθυμούν την επέκταση των δραστηριοτήτων τους στη Βουλγαρία, Τουρκία και σε άλλες χώρες μέσω της Ελλάδας». Επομένως η επιτευχθείσα συναλλαγή μ’ ένα δύσκολο μέχρι τώρα εταίρο όπως είναι η Bulgartransgaz , ανοίγει το δρόμο για την πραγματοποίηση αντίστοιχων συναλλαγών σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος για την προώθηση διασυνοριακού εμπορίου φυσικού αερίου αποτελεί εξάλλου και η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ ΔΕΣΦΑ και Ρωσικών συμφερόντων εταιρείας για την κατασκευή διασυνδετηρίου αγωγού μεταξύ Σκοπίων και Άνω Μεσημβρίας (βλέπε energia. gr, 11/04/2016: " Σε Εξέλιξη οι Διαπραγματεύσεις για την Κατασκευή Αγωγού Αερίου μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ ".). Οι ανωτέρω εξελίξεις ενδεχομένως θα επισπεύσουν τις διαδικασίες για την ενεργοποίηση του σχεδίου για τον κάθετο διάδρομο ( vertical corridor) βάσει πρωτόκολλου συνεργασίας που υπεγράφη μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας τον Νοέμβριο του 2014. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα μετά την υπογραφή του ανωτέρου πρωτοκόλλου κατέθεσε σχετική μελέτη (βλέπε Μελέτη ΙΕΝΕ Μ26 με τίτλο “ The Vertical Corridor: From the Aegean to the Baltic) την πρωτοβουλία των κινήσεων έκλεψε η Ουγγαρία η οποία μέσα σε λίγους μήνες με την υποστήριξη της Ρουμανίας, της Αυστρίας και Σλοβακίας έσπευσε και δημιούργησε, υπό τις ευλογίες και με την υποστήριξη του Ευρωιερατείου των Βρυξελλών, την πρωτοβουλία CESEC (Central and South Eastern Europe Gas Connectivity High-Level Group) καπελώνοντας στην πράξη το όλο θέμα.

Απομένει πλέον στην πολιτική ηγεσία της Ελλάδος να αντιληφθεί την σημασία της χρήσης του υφιστάμενου δικτύου φυσικού αερίου που διαθέτει η Ελλάδα για την εξαγωγή ποσοτήτων στις γειτονικές χώρες και στην επανατοποθέτηση της στη περιφερειακή ενεργειακή σκακιέρα μέσω υποστήριξης του σχεδίου του Vertical Corridor. Ένα σχέδιο που μπορεί να υλοποιηθεί σχετικά γρήγορα και χωρίς επιπλέον μεγάλες επενδύσεις αφού αυτές ενισχύονται τόσο μέσω της δρομολογηθείσας ήδη κατασκευή του Ελληνοβουλγαρικού διασυνδετηρίου αγωγού ( ICB) όπως και της σχεδιαζόμενης μονάδας LNG, τύπου FSRU, της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη, αλλά και της πλήρους αξιοποίησης του Ελληνοτουρκικού διασυνδετηρίου αγωγού που χρησιμοποιείται well below capacity από τότε που τέθηκε σε λειτουργία από το 2007 μέχρι και σήμερα.

Η Μ+Μ

Κομβικό ρόλο στο σπάσιμο του μονοπωλίου στη ΔΕΠΑ στη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω αγωγών, έπαιξε η κοινή εταιρεία εμπορίας και διαχείρισης φυσικού αερίου Μ+Μ που έχουν συστήσει από το 2008 οι όμιλοι Μυτιληναίος και Motor Oil. Η Μ+Μ είναι η εταιρεία που το 2009 εισήγαγε το πρώτο ιδιωτικό φορτίο LNG στο τερματικό της Ρεβυθούσας, για να ακολουθήσουν αργότερα και άλλες εταιρείες, ενώ η ίδια εξελίχθηκε σ’ ένα δυναμικό ανταγωνιστή της ΔΕΠΑ. Τώρα με την πρώτη μεταφορά αερίου μέσω του χερσαίου δικτύου από το Σταθμό του Σιδηροκάστρου η Μ+Μ ευελπιστεί να αναδειχθεί σε ισχυρό παίχτη στην αγορά της ΝΑ Ευρώπης.