Το Δίκαιο της
Θάλασσας ήλθε και πάλι στην επικαιρότητα και στο δημόσιο διάλογο της χώρας.
Αυτή τη φορά όχι με την ευκαιρία κάποιων τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο ή με
την αμφισβήτηση των δικαιωμάτων της Ελλάδος σε ΑΟΖ εκ μέρους της Άγκυρας. Η
αφορμή ήταν η απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης για τη
Νότια Σινική Θάλασσα που δικαίωσε τις Φιλιππίνες έναντι της Κίνας.
Η απόφαση θεωρείται
ότι δικαιώνει ουσιαστικά την ελληνική θέση για το Καστελόριζο, καθώς ορίζει
ρητά ότι κάθε νησί έχει αφ’ εαυτού δικαίωμα χωρικών υδάτων, υφαλοκρηπίδας και
αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Με αφορμή το επίκαιρο αυτό θέμα αλλά και την
πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου στο
Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, δημοσιεύουμε επιστολή του Αντιπροέδρου και
Εκτελεστικού Διευθυντή του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) κ. Κωστή
Σταμπολή.
Σε αυτήν, ο
κ. Σταμπολής επισημαίνει πως το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας όχι μόνο δικαιώνει
τη χώρα μας και την θωρακίζει νομικά έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων στο
Αιγαίο αλλά και έχει θεσπίσει, με τη νέα Σύμβαση του Δικαίου της Θαλάσσης
(UNCLOS-Montego Bay 1982), ένα νέο δικαστικό όργανο: πρόκειται για το Διεθνές
Δικαστήριο του Δικαίου της Θαλάσσης, με έδρα το Αμβούργο, όπου, όπως τονίζει ο
Εκτελεστικός Διευθυντής του ΙΕΝΕ, ακόμη πιο αποτελεσματικά η χώρα μας θα μπορεί
να αποκρούσει τις όποιες αμφισβητήσεις στις θάλασσές της. Συνεπώς, όπως υπογραμμίζει,
η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της Ελλάδας θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερο
βάρος στο Διεθνές Δικαστήριο του Αμβούργου, που αφορά ειδικά την εφαρμογή της UNCLOS.
Ολόκληρη η
επιστολή του Αντιπροέδρου και Εκτελεστικού Διευθυντή του ΙΕΝΕ, κ. Κωστή Σταμπολή,
όπως δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» (16 Ιουλίου 2016):
«Το
Δικαστήριο Δικαίου Θαλάσσης
Κύριε διευθυντά,
Η επίσκεψη
του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου στο Διεθνές Δικαστήριο της
Χάγης («Καθημερινή» 5/7), που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψής
του στην Ολλανδία, υπήρξε αναμφίβολα εξαιρετικά χρήσιμη για την προώθηση των
εθνικών θεμάτων, αφού όπως ο ίδιος δήλωσε αυτό αποτελεί «το forum conveniens,
το οποίο μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως κορυφαίος κυρωτικός μηχανισμός,
ώστε το Διεθνές Δίκαιο να αποκτήσει την κανονιστική ισχύ που του αναλογεί,
προκειμένου να εμπεδωθεί η έως σήμερα ελλειμματική, σε πολλούς τομείς, διεθνής
νομιμότητα». Είναι εξάλλου γνωστές οι τοποθετήσεις διαδοχικών ελληνικών
κυβερνήσεων τα τελευταία σαράντα χρόνια αναφορικά με το ΔΔΧ και τον ρόλο, για
να μην πούμε τις ελπίδες, που αυτές έχουν εναποθέσει σε αυτό ως το υπέρτατο
διεθνές όργανο που μπορεί, μετά τη διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών, να
αποτελέσει το φόρουμ για την επίλυση του ακανθώδους θέματος της υφαλοκρηπίδας
και τη χάραξη της ΑΟΖ στο Αιγαίο.
Όμως η
σχεδόν θρησκευτική προσήλωση στον ρόλο της Χάγης ως της υπέρτατης (και
αλάνθαστης κατά ορισμένους) δικαστικής αρχής έχει αποστερήσει τη δυνατότητα να
αντιληφθούμε την κεφαλαιώδη μεταβολή που έχει επέλθει στον διεθνή χώρο μετά την
επικύρωση και ισχύ του Διεθνούς Δικαίου της Θαλάσσης (UNCLOS-Montego Bay 1982).
Σήμερα και στο πλαίσιο εφαρμογής του UNCLOS έχει δημιουργηθεί το Διεθνές
Δικαστήριο του Δικαίου της Θαλάσσης (International Tribunal of the Law of the
Sea), ένας αυτόνομος οργανισμός με δική του ανεξάρτητη έδρα στο Αμβούργο της
Γερμανίας, που λειτουργεί υπό τη σκέπη των Ηνωμένων Εθνών. Με την Ελλάδα να
έχει κηρύξει de facto ΑΟΖ στη Δυτική Ελλάδα και νοτίως της Κρήτης (καθ’ όλο το
μήκος της μέχρι το πλέον ανατολικό άκρο) μαζί με την προκήρυξη του 2ου Διεθνούς
Γύρου Παραχωρήσεων για έρευνες υδρογονανθράκων (Νοέμβριος 2014) το ενδιαφέρον
μας ως χώρα θα πρέπει να στραφεί πρωτίστως στο Αμβούργο. Αφού βάσει των
διατάξεων του UNCLOS οιαδήποτε χώρα ήθελε αμφισβητήσει τη χάραξη των θαλασσίων
οικοπέδων στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης θα πρέπει υποχρεωτικά να προσφύγει σε
αυτό αποδεχόμενη τη δικαιοδοσία του. Αυτός είναι και ο λόγος που η Αλβανία δεν
έχει τολμήσει να αμφισβητήσει επίσημα τις περιοχές έρευνας στο Βόρειο Ιόνιο.
Γι’ αυτό καλό θα ήτο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε μια μελλοντική επίσκεψή του
στη Γερμανία να φροντίσει να επισκεφθεί το ναυτικό δικαστήριο του Αμβούργου. Με
τις τεράστιες νομικές γνώσεις και εμπειρία που διαθέτει είμαι βέβαιος ότι θα
αξιολογήσει σωστά τον ρόλο και την επάρκεια του διεθνούς αυτού οργάνου προς
όφελος των εθνικών θεμάτων.
Κωστης Σταμπολης - Αντιπρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής, Ινστιτούτο
Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)»