Μπορεί η κλιμακούμενη αύξηση
των τιμών του αργού την περίοδο από τις αρχές Μαΐου έως τα μέσα Ιουνίου να
έδωσε την εικόνα ενός ασφαλούς
rebound, δημιουργώντας ελπίδες και τρέφοντας προσδοκίες για μία επαναφορά των
τιμών πετρελαίου στην κανονικότητα, όμως η συνεχής υποχώρηση τους τις
τελευταίες έξι εβδομάδες κάθε άλλο παρά πιστοποιεί μία επιστροφή στο
προγενέστερο καθεστώς. Την Παρασκευή το βράδυ (29/7) με το κλείσιμο της
διαπραγμάτευσης στο
ICE του Λονδίνου η τιμή του
Brent, του διεθνούς
benchmark, για παραδόσεις Σεπτεμβρίου ήταν $43.53 έχοντας σημειώσει απώλειες σχεδόν
$10 ανά βαρέλι από τα υψηλά στα $52 το βαρέλι που είχε φθάσει στα μέσα Ιουνίου.
Παρομοίως το
WTI, η Αμερικανική ποικιλία, έκλεισε και αυτή με καθοδικό πρόσημο στα $41.38
το βαρέλι στο
NYMEX
της Νέας Υόρκης έχοντας και
αυτή υποχωρήσει κατά πολύ σε σύγκριση με τον περασμένο Ιούνιο.
Παρατηρούμε λοιπόν σημαντικές
απώλειες της τάξης του 20% μέσα σε διάστημα λίγων μόλις εβδομάδων και μία
συνεχή υποχώρηση των τιμών, σε σημείο που ορισμένοι εξέχοντες αναλυτές γνωστών
funds
σε Λονδίνο
και Νέα Υόρκη να ομιλούν ακόμη και για κατάρριψη του ψυχολογικού φράγματος των
$40 το βαρέλι κατά τις επόμενες ημέρες. Και ναι μεν οι τιμές του αργού και των
προϊόντων αυτού -που εδώ και τριάντα χρόνια αποτελούν αντικείμενο χρηματιστηριακής
διαπραγμάτευσης από τότε δηλαδή που εισήχθηκαν τα συμβόλαια μελλοντικής
εκπλήρωσης, τα
oil
futures στο
ICE
και στο
NYMEX- και άρα υπόκειται σε συχνές και αναμενόμενες διακυμάνσεις, όμως η αγορά
κινείται συνήθως γύρω από καλά οριοθετημένες τιμές στήριξης που δύσκολα
αλλάζουν μέσα στο 12μηνο. Όμως εδώ και δύο χρόνια παρατηρούμε μία τεράστια
μεταβλητότητα στις τιμές μία συνεχή μετάθεση των ορίων στήριξης, ανά δύο ή
τρεις μήνες, γεγονός που έχει οδηγήσει τους παραγωγούς και τους παίκτες στην
υιοθέτηση νέων στρατηγικών προκειμένου να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον χαμηλών τιμών.
Δηλαδή του
lower
for
longer, με κοινή αποδοχή ότι το βαρέλι αργού για πολύ καιρό ακόμα θα πωλείται κατά
μέσο όρο στα $40-50, δηλαδή 60% κάτω των μέσων τιμών που είχαν διαμορφωθεί την
περίοδο 2011-2014.
Για τους μεν παραγωγούς,
μικρούς ή μεγάλους, η νέα στρατηγική επιβάλλει την μεγιστοποίηση της παραγωγής
τους ώστε να αντισταθμίσει όσο το δυνατόν τις απώλειες από την πτώση των τιμών
(για αυτό και η Σ. Αραβία και η Ρωσία έχουν εδώ και καιρό αποφασίσει ότι τους
συμφέρει η μεγιστοποίηση της παραγωγής τους και η διατήρηση του μεριδίου τους
στην διεθνή αγορά) ενώ οι παίκτες της αγοράς, δηλαδή οι
traders, έχουν επιλέξει ένα μέρος των αγορών τους, υπολογίζεται στο 30%-40%, να το
αποθηκεύουν όπου βρουν σε επίγεια
tank
farms ή εν πλω σε
VLCC’
s προκειμένου να αντισταθμίζουν τυχόν απώλειες αλλά και να διατηρούν ένα
μαξιλάρι για λόγους ασφαλείας (
hedging).
Με την αγορά να ευρίσκεται
σήμερα σε φάση
contango οι έμποροι έχουν την δυνατότητα να χρηματοδοτούν την αποθήκευση αργού και
προϊόντων προσμένοντας μελλοντικά υπερκέρδη, προπωλώντας ποσότητες σε
υψηλότερες από τις τρέχουσες τιμές. Το γεγονός ότι υπάρχουν σήμερα δεκάδες
πλοία
VLCC’
s αγκυροβολημένα σε διάφορες τοποθεσίες από τη Βόρειο Θάλασσα μέχρι τη Νότια
Αφρική και το
Dubai είναι ενδεικτικό της υπερπροσφοράς που εξακολουθεί να υπάρχει. Με την
αγορά, βλέπε διυλιστήρια, να αδυνατούν να απορροφήσουν εύκολα τις διαθέσιμες
ποσότητες παρά την σχετική αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης που σύμφωνα με το ΙΕΑ
τρέχει σε επίπεδα 1.4 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, σε σύγκριση με πέρυσι,
με την παγκόσμια ζήτηση να έχει διαμορφωθεί κατά το Β’ τρίμηνο του 2016, στα
95.6 εκατομμύρια βαρέλια με πρόβλεψη για όλο το έτος στα 96.1 εκατομμύρια
βαρέλια.
Και ως προς τις αιτίες της
πρόσφατης παρατηρούμενης πτώσης των τιμών του αργού που εύλογα θα αναζητήσουν
ορισμένοι, η απάντηση δίχως άλλη σκέψη ευρίσκεται στα θεμελιώδη της αγοράς. Δηλαδή στην ανάλυση και κατανόηση της
παγκόσμιας ζήτησης και προσφοράς με την προσφορά (παραγωγή και αποθέματα) να
υπερβαίνει κατά πολύ την ζήτηση, κατά τους τελευταίους 24 μήνες, όπως ξεκάθαρα
δείχνουν τα τελευταία στατιστικά στοιχεία τόσο από τον Διεθνή Οργανισμό
Ενέργειας (ΙΕΑ) όσο και από τον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (
OPEC). Αν και η παγκόσμια
παραγωγή κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα, κατά 750 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα,
σε σύγκριση με πέρυσι, έχοντας φθάσει στα 96.0 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, εν
τούτοις έχουν αλλάξει οι συσχετισμοί μεταξύ παραγωγών αφού η παραγωγή των χωρών
του
OPEC
και ιδιαίτερα της Μέσης
Ανατολής έχει φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ στα 33.21 εκατομμύρια
βαρέλια/ημέρα (βλέπε σχήμα).
Το εύλογο ερώτημα που τίθεται,
δηλαδή πώς μία αυξημένη ζήτηση (+1.4 εκατομμύρια βαρέλια) και μειωμένη παραγωγή
(-750 χιλ. βαρέλια/ημέρα) κατά τους τελευταίους 12 μήνες οδηγεί σε υποχώρηση
των τιμών, απαντάται μόνο εάν εξετάσουμε προσεκτικά τα αποθέματα τα οποία για
τις χώρες του ΟΟΣΑ είναι σε επίπεδα ρεκόρ στα 3.074 εκατομμύρια βαρέλια έχοντας
ενισχυθεί κατά 13.5 βαρέλια τον περασμένο Μάιο. Για αυτό όπως υποστηρίζουν
παράγοντες της αγοράς μία επανατοποθέτηση (
rebalancing) της παγκόσμιας αγοράς αργού
και προϊόντων δεν είναι ακόμα ορατή, τουλάχιστον μέχρι το Α’ Εξάμηνο του 2017.
Δηλαδή θα χρειασθεί ακόμη καιρός για να αρχίσουν να μειώνονται τα σημαντικά
αποθέματα που έχουν δημιουργηθεί τους τελευταίους 18 μήνες, βοηθούμενα από τις
χαμηλές τιμές αργού.
Τα οφέλη για την Ελλάδα
Με την Ελλάδα να παραμένει
ένας μεγάλος εισαγωγέας αργού, αφού εισάγει σχεδόν το 98.5% των αναγκών της, να
επωφελείται τα μέγιστα από την μείωση των τιμών όπως έχουμε ήδη παρατηρήσει και
αναλύσει με επάρκεια μέσα από την στήλη (βλέπε λ.χ. άρθρο μας της 23/2/2016, «Ο Κομβικός Ρόλος του Πετρελαίου στον Ισοσκελισμό του
Ισοζυγίου Εξωτερικών Συναλλαγών»), τα οφέλη για την χώρα μας είναι
διπλά και πηγάζουν τόσο από την μείωση των διεθνών τιμών όσο και από τη μείωση
της εσωτερικής ζήτησης, έτσι που το συνολικό κόστος για εισαγωγές αργού διαμορφώθηκε
στα €4.21 δισεκατομμύρια για το 2015, στα €6.28 δισεκατομμύρια το 2014 και
€10.22 το 2012, που ήτο περίοδος υψηλών τιμών. Με πολύ θετικό αποτέλεσμα για τα
δημοσιονομικά της χώρας όπως είδαμε τον περασμένο Ιανουάριο, όπου το έλλειμμα
στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της χώρας σχεδόν μηδενίστηκε.
Αλλά και τα Ελληνικά διυλιστήρια που εξάγουν σχεδόν το 50% της παραγωγής
τους είδαν τις εξαγωγές τους να αυξάνονται αλλά και την κερδοφορία τους να
βελτιώνεται αισθητά. Όπως χαρακτηριστικά παρατηρούν τα ΕΛΠΕ στον Ετήσιο Απολογισμό
του 2015, η αυξημένη διαθεσιμότητα αργού, που έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση των
διεθνών τιμών αργού πετρελαίου, σε συνδυασμό με την υψηλότερη διεθνή ζήτηση
οδήγησαν σε βελτιωμένα περιθώρια διύλισης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το
Reuters τα ενδεικτικά περιθώρια διύλισης που αφορούν τη Μεσόγειο για σύνθετα
διυλιστήρια, όπως αυτά των ΕΛΠΕ και
Motoroil, ανήλθαν κατά μέσο όρο, το
2015, σε $4,8 ανά βαρέλι, αυξημένα σε σχέση με το 2014 ($2,4 ανά βαρέλι).
Αντίστοιχη πορεία ακολούθησαν και τα απλά διυλιστήρια, των οποίων τα ενδεικτικά
περιθώρια ανήλθαν σε $2,2 ανά βαρέλι έναντι $0,6 ανά βαρέλι το 2014 ενώ τo
διαφορικό αργών πετρελαίου τύπου Brent με Urals (Brent-Urals spread) to 2015
διατηρήθηκε στα ίδια περίπου επίπεδα με πέρυσι κατά μέσο όρο ($1.0/bbl).
