Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ανακοινώσει σύντομα τη δεύτερη ετήσια έκθεσή
της για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης. Το γεγονός αυτό είναι
σημαντικό για την πολιτική της ΕΕ, υπογραμμίζουν οι Teresa Ribera και ο
Thomas Spencer.
Η Teresa
Ribera
είναι διευθύντρια της IDDRI
, ενώ ο Thomas
Spencer
είναι ο διευθυντής του προγράμματος για το κλίμα στο Γαλλικό Ινστιτούτο
για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και Διεθνείς Σχέσεις (IDDRI), ένα μη
κερδοσκοπικό ερευνητικό ινστιτούτο πολιτικής με έδρα στο Παρίσι.
Είναι καιρός η ΕΕ να προβεί σε απολογισμό και να αξιολογήσει την
πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της ενεργειακής και κλιματικής
πολιτικής. Ένα από τα βασικά ερωτήματα της έκθεσης για την Ενεργειακή
Ένωση είναι το κατά πόσον η ΕΕ βρίσκεται κοντά στην επίτευξη των στόχων
της για τη μείωση εκπομπών άνθρακα το 2030 και το 2050.
Αρχικά μπορεί να φανεί περίεργη η ερώτηση. Οι εκπομπές άνθρακα στην
ΕΕ βρίσκονται 24,4% χαμηλότερα σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, γεγονός
που δείχνει ότι η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο για τον στόχο του 2020.
Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η ΕΕ βρίσκεται στο σωστό δρόμο για
τους στόχους του 2030, ένα βήμα προς το δρόμο για τη βαθιά απεξάρτηση
από τον άνθρακα μέχρι το 2050;
Η ΕΕ έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο στον μετασχηματισμό του
ενεργειακού συστήματος της. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά
μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκαν κατά 22,9% μεταξύ του
2000 και του 2014, τα σπίτια της ΕΕ κατανάλωναν 21,2% λιγότερη ενέργεια
ανά τ.μ. το 2013 σε σχέση με το 2000, τα μέσα μαζικής μεταφοράς της ΕΕ
καταναλώνουν 8,7% λιγότερα καύσιμα. Αυτό αποδεικνύει πραγματική πρόοδο
στην αλλαγή των θεμελιωδών αρχών του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ.
Ωστόσο, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν μείνει πίσω από το
απαραίτητο ποσοστό μετασχηματισμού πολλών δεικτών προκειμένου να πετύχει
τους στόχους της μείωσης των εκπομπών κατά 40% μέχρι το 2030 και
τουλάχιστον 80% μέχρι το 2050. Ακόμα και στον τομέα της ηλεκτρικής
ενέργειας, όπου η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήταν
εντυπωσιακή, η βελτίωση της έντασης του άνθρακα πρέπει να επιταχυνθεί
από 1,8% σε περίπου 3% ανά έτος, κατά την επόμενη δεκαετία.
Στον τομέα των μεταφορών, επίσης, η ΕΕ έχει μείνει πίσω. Η ενεργειακή
ένταση των επιβατικών μεταφορών βελτιώνεται περίπου κατά 0,8% ετησίως,
σε σύγκριση με το 1,8% που απαιτείται για την επόμενη δεκαετία
προκειμένου να προσεγγίσει τους στόχους της ΕΕ για το 2030 και το 2050.
Επίσης στη βιομηχανία, ένα μεγάλο μέρος της αλλαγής που έχουμε δει
οφείλεται στις διαρθρωτικές αλλαγές λόγω της κρίσης, και όχι λόγω των
καθαρότερων τεχνολογιών.
Είναι καιρός για μια νέα κλιματική πολιτική. Το κοινοτικό σύστημα
εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων (ΣΕΔΕ) πρέπει να ενισχυθεί
επειγόντως για να εξασφαλιστεί μια ισχυρή και αποτελεσματική τιμή του
άνθρακα, καθώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη λήψη αποφάσεων του
ιδιωτικού τομέα.
Παρά το ότι οι πολιτικές της Επιτροπής θέτουν στόχους και
συνεισφέρουν στη μείωση των εκπομπών, δεν είναι αρκετές ώστε να
οδηγήσουν στις διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται το ενεργειακό
σύστημα. Θέτουν την κατεύθυνση, αλλά δεν αλλάζουν τα γρανάζια. Μια πολύ
πιο φιλόδοξη πολιτική απαιτείται ώστε να πάμε μπροστά.
Ο τρέχων στόχος εξοικονόμησης ενέργειας της ΕΕ ύψους 27% είναι
ανεπαρκής και η επίτευξή του είναι ιδιαίτερα επηρεασμένη από τη
βραδύτερης ανάπτυξη που οφείλεται στην κρίση. Θα πρέπει να αυξηθεί
σημαντικά, πολύ πιο πέρα από το 30% έως το 2030. Η ΕΕ χρειάζεται μία
σειρά νέων επαναστατικών πολιτικών για καθαρή κινητικότητα. Για
παράδειγμα, παράλληλα με ένα φιλόδοξο στόχο για τις επιδόσεις των
εκπομπών κατά τουλάχιστον 70 γραμμαρίων ανά χιλιόμετρο έως το 2025, η ΕΕ
θα πρέπει να θεσπίσει ένα πλαίσιο για τις προμήθειες του δημόσιου και
εμπορικού στόλου, ώστε να καταστούν 100% ηλεκτρικές μέχρι το 2025. Στη
βιομηχανία, η ΕΕ θα πρέπει να θέσει τομεακούς στόχους για την παραγωγή
και κατανάλωση χάλυβα χαμηλών εκπομπών άνθρακα και άλλων προϊόντων
έντασης ενέργειας, προκειμένου να δοθεί ώθηση στην απεξάρτηση της
βιομηχανίας από τον άνθρακα.
Αυτό απλά απαιτείται μέχρι το 2030 για τη βαθύτερη απεξάρτηση από τον
άνθρακα, και ως εκ τούτου πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη για την
επίτευξη του στόχου του 2050
Η ηγεσία της ΕΕ για το κλίμα έχει οδηγήσει στην καινοτομία και στην
πρόοδο σε ολόκληρο τον κόσμο. Μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας του
Παρισιού, η ΕΕ θα πρέπει να ξεκινήσει το μετασχηματισμό της ενέργειας.
Γι ‘αυτό, χρειαζόμαστε μια νέα κλιματική πολιτική που να επικεντρώνεται
περισσότερο στο μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος και λιγότερο
στις εκπομπές, το οποίο αποτελεί το απόρροια του προβλήματος και όχι την
αιτία.