Τον Μάιο του 2010, λόγω της
αδυναμίας να δανεισθεί από τις διεθνείς αγορές, η Ελλάς υπέγραψε μνημόνιο
συνεννοήσεως με την Τρόικα των πιστωτών της (ΔΝΤ, ΕΚΤ, ΕΕ). Καθώς η αδυναμία
δανεισμού από τις χρηματαγορές παρετάθη, νέο μνημόνιο υπεγράφη τον Φεβρουάριο
του 2012, που συνοδεύτηκε από την ονομαστική μείωση του δημοσίου χρέους (
PSI).
Το τρίτο μνημόνιο το οποίο
προσετέθη στους πιστωτές ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητος (
ESM), υπεγράφη τον Ιούλιο του
2015. Προβλέπεται Προβλέπει την λήξη του προγράμματος το 2018, με την
εκταμίευση της τελευταίας δόσεως και την επιστροφή της χώρας στην
«κανονικότητα», με τον δανεισμό από τις αγορές. Αυτό, προφανώς, δεν γίνεται
μέσα σε μια ημέρα. Η Πορτογαλία, επί παραδείγματι, που υπέγραψε το δικό της
μνημόνιο το 2011, εξέδωσε εκ νέου κρατικό ομόλογο μακράς διαρκείας στις αρχές
του 2013 και εξήλθε οριστικώς από το πρόγραμμα επιτηρήσεως τον Μάιο του 2014.
Συνεπώς, εάν η Κυβέρνησις επιθυμεί να επιστρέψει πλήρως στις αγορές την άνοιξη
του 2018, πρέπει στο προσεχές διάστημα να επιτύχει την αποκλιμάκωση των σπρέντ
(κυμαίνονται επι του παρόντος στο 7,5%) των ελληνικών και στο πρώτο εξάμηνο του
2017 να ξεκινήσει -έστω δειλά και σταδιακά- τον δανεισμό μέσω εκδόσεως
ομολόγων.
Οι προϋποθέσεις για να εμπιστευθούν
εκ νέου οι διεθνείς επενδυτές τους ελληνικούς κρατικούς τίτλους είναι οι
γνωστές : Γενναίες μεταρρυθμίσεις, θετικοί ρυθμοί αναπτύξεως της οικονομίας
πολιτική σταθερότης, ισχυρό τραπεζικό σύστημα, ολοκλήρωσης της δευτέρας
αξιολογήσεως από τους «θεσμούς», επιτάχυνσις των ιδιωτικοποιήσεων. Εφ’ όσον το
νέο κυβερνητικό σχήμα ξεπεράσει τις αγκυλώσεις και τις ιδεοληψίες του
προηγούμενου (υπό την ίδια, βεβαίως, ηγεσία), μια τέτοια προοπτική ίσως
διαφανεί στον ορίζοντα. Αλλιώς, το ενδεχόμενο τετάρτου μνημονίου θα μοιάζει
ολοένα και πιο πιθανό.
Ο Γιώργος Προβόπουλος, ωστόσο,
έθεσε πρόσφατα και μια άλλη διάσταση στο ζήτημα αυτό. Ο πρώην Διοικητής της
Τραπέζης της Ελλάδος προέβλεψε ότι μπορεί η Κυβέρνησις να χρειασθεί να υπογράψει τέταρτο μνημόνιο,
ως προαπαιτούμενο για την επιδιωκόμενη ελάφρυνση του χρέους, με δεσμεύσεις
«κάθε άλλο παρά ανώδυνες». Είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο, το πολιτικό
σύστημα (έξι διαφορετικά κόμματα έχουν υλοποιήσει τις επιταγές των μνημονίων )
οδηγείται ολοταχώς προς τέταρτο μνημόνιο. Ουδείς μπορεί να προβλέψει τις
πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες μιας τέτοιας εξελίξεως.
(από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ,
9/11/2016)