Το Τουρκμενιστάν καταλαμβάνει την τέταρτη θέση όσον αφορά τα
αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου παγκοσμίως, με 17,5
τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Αρκεί να σημειωθεί ότι τα αποθέματά του είναι διπλάσια από των ΗΠΑ, οι οποίες καταλαμβάνουν την πέμπτη θέση.
Η αρχή του 2017 βρίσκει το Τουρκμενιστάν μονομερώς εξαρτημένο από την
Κίνα όσον αφορά τις εξαγωγές του φυσικού αερίου, το οποίο εύλογα
συνιστά σημαντικότατο εξαγώγιμο αγαθό για μια κατά τα λοιπά φτωχή χώρα.
Το 2016 ανεστάλησαν οι εξαγωγές προς τη Ρωσία, ενώ την περασμένη
εβδομάδα σταμάτησε η ροή του αερίου προς το Ιράν λόγω συσσωρευμένου
χρέους της Τεχεράνης προς το Ασγκαμπάτ. Έτσι, η χώρα της Κεντρικής Ασίας
αφήνεται μονομερώς εξαρτημένη από την Κίνα με ό,τι αυτό μπορεί να
σημαίνει για τα περιθώρια διαπραγμάτευσης μιας «καλής τιμής» για την
ίδια. Για τις σχετικά νεοϊδρυθείσες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της
Κασπίας –Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Τουρκμενιστάν–, τα έσοδα από το
εμπόριο υδρογονανθράκων είναι καθοριστικής σημασίας για την οικονομική
αλλά και την πολιτική επιβίωσή τους.
Το Τουρκμενιστάν έχει αφεθεί, λοιπόν, έρμαιο στις πολιτικοοικονομικές
ορέξεις της Μόσχας η οποία εξακολουθεί να διαθέτει το
πολιτικοστρατηγικό πλεονέκτημα στο «εγγύς εξωτερικό» της, καθώς και του
Πεκίνου το οποίο ανακύπτει σταδιακά ως η μεγάλη αποκλειστική αγορά
διοχέτευσης του τουρκμενικού φυσικού αερίου. Έχει αφεθεί έρμαιο από
ποιον;
Φυσικά από την Τουρκία, η οποία απέτυχε να εκπληρώσει τις υποσχέσεις
της προς τα κράτη της Κεντρικής Ασίας ως ο «μεγάλος αδελφός» τους, ως ο
εκπρόσωπος της Δύσης στην περιοχή.
Το Τουρκμενιστάν αποτέλεσε κομβικής σημασίας κράτος για την
κεντρασιατική τουρκική στρατηγική λόγω της εθνολογικής, γλωσσικής,
πολιτισμικής και θρησκευτικής συγγένειας, όπως τουλάχιστον
διακηρυττόταν. Η Τουρκία υποσχέθηκε πολλά αλλά υλοποίησε λίγα
προσμένοντας πολλά οφέλη αλλά ξεχνώντας ότι είχε και πολλές υποχρεώσεις.
Τις δύο δεκαετίες μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου υποσχέθηκε δάνεια,
επενδύσεις και πρόσβαση του Τουρκμενιστάν στις Δυτικές αγορές αλλά
απέτυχε έστω να ταρακουνήσει τον ρωσικό παράγοντα στην περιοχή. Το 1996 η
διακήρυξη του δόγματος του «εγγύς εξωτερικού» και η ένταξη του πρώην
σοβιετικού χώρου στη ρωσική «πυρηνική ομπρέλα» έθεσαν εκτός συζήτησης
τις όποιες τουρκικές σκέψεις, οι οποίες έφθαναν έως τη δημιουργία
κοινοπολιτείας.
Οι τουρκικές φιλοδοξίες οδηγήθηκαν σε τέλμα σε πολλά επίπεδα. Αν
εξαιρέσει κανείς τις δραστηριότητες του Γκιουλέν στην περιοχή, οι οποίες
και αυτές έχουν αποκοπεί εσχάτως από την επίσημη τουρκική πολιτική, η
πρόσβαση της Τουρκίας κινείται στα επίπεδα αποκλειστικά της χαμηλής
πολιτικής.
Η ενέργεια αποτελεί ένα ακόμη πεδίο αποτυχίας.
Η πιθανότητα της ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και
Τουρκμενιστάν εξανεμίστηκε όταν η Ρωσία πρόλαβε να εξαγοράσει τα
δικαιώματα εκμετάλλευσης των περισσότερων κοιτασμάτων, και έτσι να
καθορίζει εν πολλοίς την ενεργειακή στρατηγική του Ασγκαμπάτ, αλλά και
όταν πρόλαβε να κλειδώσει την πλήρωση των ενεργειακών αναγκών της ίδιας
της Τουρκίας. Με την ολοκλήρωση του περίφημου Blue Stream, η Ρωσία
ουσιαστικά κατάφερε να καταστήσει μη βιώσιμη οποιαδήποτε άλλη επιλογή
της Τουρκίας να εισάγει φυσικό αέριο για την τότε ραγδαία αναπτυσσόμενη
οικονομία της. Επίσης, ακύρωσε τη δυνατότητα της Τουρκίας να
διαδραματίσει το ρόλο της Δυτικής-νατοϊκής δύναμης στην περιοχή, καθώς
και το ρόλο του «κράτους-διαμετακομιστή» για το φυσικό αέριο της
ανατολικής ακτής της Κασπίας.
Η αποτυχία της Τουρκίας κατά τα προηγούμενα έτη επιφέρει τη δυναμική
είσοδο της Κίνας στο ενεργειακό παίγνιο της Κασπίας και επικυρώνει την
πρωτοκαθεδρία της Ρωσίας. Η αύξηση της κινεζικής επιρροής και η ενίσχυση
της ενεργειακής ασφάλειας του Πεκίνου αποτελούν τα επίχειρα για τις ΗΠΑ
της εμπιστοσύνης που επέδειξαν προς την Άγκυρα. Δεν χωρά αμφιβολία ότι η
συντελούμενη ισλαμοποίηση των δομών του τουρκικού κράτους θα προκαλέσει
επιπλέον ζημιές στη θέση των ΗΠΑ στην Ευρασία, και αυτό αποτελεί
πρόβλημα για μια δύναμη με πλανητική στρατηγική εποπτεία.
(από pontos-news.gr)