Οι ΗΠΑ είναι
μια βαθιά διχασμένη χώρα, για πολλούς αναλυτές δύο χώρες στη συσκευασία μίας:
Από τη μια η Ανατολική και η Δυτική Ακτή της πολυπολιτισμικότητας, της
διευρυμένης δυνατότητας προάσπισης της πολιτισμικής διαφορετικότητας, αλλά και
της κατοχύρωσης του σεξουαλικού προσανατολισμού ως αδιαμφισβήτητου ανθρωπίνου
δικαιώματος και από την άλλη οι Μεσοδυτικές Πολιτείες και ο Νότος όπου ανθεί ο
θρησκευτικός φονταμενταλισμός, οι αιρέσεις και οι σέκτες κάθε είδους και
κυριαρχεί η αναδίπλωση στην ταυτότητα.
Μια ματιά
στις εκλογικές αναμετρήσεις από την εποχή του Μπιλ Κλίντον μέχρι και σήμερα
αποτυπώνει ανάγλυφα στον χάρτη των αποτελεσμάτων τον διχασμό: Ανατολική και
Δυτική Ακτή να δίνουν σταθερά προβάδισμα στους Δημοκρατικούς και Μεσοδυτικές
Πολιτείες και Νότος να προτιμούν σταθερά τους Ρεπουμπλικάνους.
Τα παραπάνω
αποτυπώθηκαν ανάγλυφα την επαύριον της προεδρικής εκλογής του 2000, όπου ο
Υποψήφιος των Δημοκρατικών, Γκορ, αμφισβητούσε για ένα μήνα τα αποτελέσματα των
αλλεπάλληλων ανακαταμετρήσεων στη Φλόριντα που τελικά έδωσαν νικητή τον Μπους
υιό, καθώς το στρατόπεδο των Δημοκρατικών επέλεξε να υποχωρήσει για να μη
χρεωθεί την ευθύνη του διχασμού της χώρας με μια θεσμική κρίση.
Ο διχασμός
των ΗΠΑ γινόταν ολοένα πιο βαθύς και αγεφύρωτος καθώς και στις δύο πλευρές
καταγραφόταν μια ακραία για τα δεδομένα της χώρας ριζοσπαστικοποίηση:
Στην πλευρά
των Ρεπουμπλικάνων το Tea Party με τον ακροδεξιό εξτρεμισμό του φόβιζε τη
μετριοπαθή συνιστώσα της εκλογικής βάσης των Ρεπουμπλικάνων, ενώ, αντίθετα, η
προς τα αριστερά ριζοσπαστικοποίηση της εκλογικής βάσης των Δημοκρατικών
πρόβαλε όχι πλέον ως βαρίδι αλλά ως προϋπόθεση νίκης.
Το 2008 είχε
προαναγγείλει την ανατροπή του 2016
Στην εκκίνηση της εκστρατείας των προκριματικών του Δημοκρατικού Κόμματος στις
αρχές του 2008 ο Γερουσιαστής του Ιλινόις, Μπαράκ Ομπάμα είχε τη σφραγίδα του
αουτσάιντερ που ήλπιζε απλά να καταγράψει ευπρεπείς επιδόσεις για να γίνει
γνωστός σε εθνικό ακροατήριο και να επενδύει στο μέλλον τη φιλοδοξία του να
κατακτήσει τον Λευκό Οίκο. Απέναντί του η Χίλαρι Κλίντον, γερουσιαστής της Νέας
Υόρκης από το 2000 και πριν, όχι απλώς πρώτη κυρία στην οκταετή θητεία του Μπιλ
Κλίντον, αλλά στην πράξη de facto αντιπρόεδρος ή και συμπρόεδρος.
Σκληρή
αντιπαράθεση με πιο ευπρεπές ύφος
Ο Ομπάμα δεν μάσησε τα λόγια του, δεν πρόβαλε απλά και μόνον τη δική του θέση
για αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής με πολιτικές αλληλεγγύης που να
καταπατούν το μέχρι τότε ταμπού του μικρού κράτους, αλλά κατήγγειλε τη Χίλαρι
ως προσωποποίηση της συναλλαγής και της διαπλοκής της πολιτικής ελίτ της χώρας
με την οικονομική εξουσία και κυρίως με τη χρηματοπιστωτική ελίτ που συμβολικά
συμπυκνώνεται ως Γουόλ Στριτ.
Η
αντιπαράθεση ήταν σκληρή και πρωτοφανής και αν ανατρέξουμε στα όσα έλεγε τότε ο
Ομπάμα με πιο ευπρεπές ύφος, ήταν εξίσου, αν όχι περισσότερο, απαξιωτικός,
απέναντι στη Χίλαρι από ό,τι και ο Τραμπ.
Μετά την
ανακήρυξη του Ομπάμα ως υποψηφίου το καλοκαίρι του 2008, το ζεύγος Χίλαρι και
Μπιλ Κλίντον παζάρεψε σκληρά τη στήριξή του: Η Χίλαρι θα ήταν Υπουργός
Εξωτερικών και στο τέλος της οκταετίας Ομπάμα θα είχε την υποστήριξη του
απερχόμενου προέδρου για το χρίσμα των Δημοκρατικών.
Στην
εκστρατεία των προκριματικών του 2016 ο Γερουσιαστής Σάντερς φάνηκε να έχει
δυναμική νίκης στην ίδια λογική με το φαινόμενο Ομπάμα του 2008:
Ριζοσπαστικοποίηση προς τα Αριστερά της κοινωνικοοικονομικής ατζέντας και
σκληρή ρητορική κατά της Χίλαρι.
Αν δεν είχε
παρέμβει ο Ομπάμα, ο Σάντερς είχε ισχυρές πιθανότητες να λάβει το χρίσμα και να
δώσει διέξοδο στην αντισυστημική οργή και απογοήτευση. Ο Ομπάμα παρενέβη,
διέσωσε τη Χίλαρι με κόστος την έμπρακτη διάψευση-ακύρωση των όσων
καταμαρτυρούσε το 2008 κατά της τότε γερουσιαστή της Νέας Υόρκης.
Μέσα σε αυτές
τις συνθήκες ο Ντόναλντ Τραμπ έκρινε ότι η στιγμή ήταν ιδανική για να εισπράξει
μια ετερόκλητη αντισυστημική δυσαρέσκεια, με πρώτο στόχο το χρίσμα των
Ρεπουμπλικάνων στον χώρο των οποίων έπεσε ως αλεξιπτωτιστής και επόμενο τον
Λευκό Οίκο.
«Κουτσή Πάπια»
από την πρώτη μέρα
Το πρώτο
πρόβλημα ή καλύτερα ειδοποιός διαφορά του Τραμπ από τους προκατόχους του είναι
ότι δεν ελέγχει ούτε τον κομματικό μηχανισμό των Ρεπουμπλικάνων, ούτε τη
ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, αλλά
πρέπει να διαπραγματευθεί μαζί τους, τους όρους μια συγκυβέρνησης, αν θέλει να
μην απομακρυνθεί από το πνεύμα και το γράμμα του Συντάγματος.
Στην
πολιτική ορολογία των ΗΠΑ ο πρόεδρος που χάνει τον έλεγχο του Κογκρέσου
αποκαλείται «Κουτσή Πάπια» (Lame Duck). Συνήθως η αλλαγή πλειοψηφίας στο
Κογκρέσο καταγράφεται στις ενδιάμεσες εκλογές που γίνονται στο μέσον κάθε
τετραετούς θητείας όπου επανεκλέγεται η Βουλή, αλλά και το ένα τρίτον της
Γερουσίας, όπως συνέβη το 2014, όταν οι Ρεπουμπλικάνοι κέρδισαν τον έλεγχο και
στα δύο σώματα και άρχισαν νομοθετικό ανταρτοπόλεμο απέναντι στον Λευκό Οίκο.
Το πρόβλημα του Τραμπ είναι ότι κινδυνεύει να αποκτήσει το στίγμα της «Κουτσής
Πάπιας» από την πρώτη μέρα της εισόδου του στο Λευκό Οίκο. Ενα πρόβλημα που
επιτείνεται από την πλειοψηφία των διορισμών σε καίριες υπουργικές θέσεις που
προέρχονται από τον χώρο των επιχειρήσεων με πολύ μικρή εκπροσώπηση μελών του
Κογκρέσου που λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής
εξουσίας.
Ο κίνδυνος
που προκύπτει από τα παραπάνω είναι διπλός: Πρώτον να τσαλακωθεί προκαταβολικά
και προληπτικά ο Τραμπ με κάποιους υπουργικούς διορισμούς να απορρίπτονται στη
Γερουσία, με κάποιους Ρεπουμπλικάνους να ψηφίζουν μαζί με τους Δημοκρατικούς
και δεύτερο και πιο επικίνδυνο να συσταθούν προανακριτικές επιτροπές είτε για
την εμπλοκή του Κρεμλίνου στις εκλογές, είτε για γκρίζες επιχειρηματικές
δραστηριότητες του προέδρου στο παρελθόν και να υπάρξει πλειοψηφία που να
οδηγεί στην απαγγελία κατηγορίας και παραπομπής σε δίκη.
ΑΠΟ ΤΟΥΣ
ΚΕΝΕΝΤΙ ΣΤΗΝ ΚΟΥΒΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΕΡΙ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ
Πρόεδρος υπό όρους και υπό προθεσμία;
Πριν από την
Κρίση του 2000, όταν ο Γκορ αμφισβήτησε τη νίκη του Μπους υιού, είχε ξεσπάσει
μια άλλη εξίσου σοβαρή θεσμική κρίση ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και τις Υπηρεσίες
Πληροφοριών στην περίοδο 1961-62 όταν ο Τζον Κένεντι θεώρησε ότι οι αρμόδιες
υπηρεσίες τον παραπλάνησαν και τον παρέσυραν να εγκρίνει την απόβαση Κουβανών
αντικαθεστωτικών στον Κόλπο των Χοίρων που κατέληξε σε φιάσκο και ακόμη
χειρότερα επεχείρησαν να τον εξωθήσουν σε ενέργειες που θα έφερναν τις ΗΠΑ σε
πυρηνικό πόλεμο με την ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια της Κρίσης της Κούβας.
Είναι
χαρακτηριστικό ότι η διαπραγμάτευση που οδήγησε στην επίλυση της Κρίσης στην
Κούβα έγινε από αμερικανικής πλευράς με παράκαμψη όλων των μηχανισμών και
υπηρεσιών, με τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης και αδελφό του προέδρου Ρόμπερτ
Κένεντι να συνομιλεί απευθείας με τον πρέσβη της ΕΣΣΔ Ντομπρίνιν. Σε ανύποπτο
σε σχέση με τον Τραμπ χρόνο, πέρσι τον Μάιο πενήντα διπλωμάτες καριέρας
στασίασαν δίχως υπερβολή κατά του υπουργού Εξωτερικών Κέρι υπογράφοντας
μανιφέστο όπου δήλωναν τη διαφωνία τους με την πολιτική του στη Συρία.
Σήμερα οι
Υπηρεσίες Πληροφοριών των ΗΠΑ μάς λένε επισήμως ότι ο Τραμπ εξελέγη κατόπιν
ρωσικής παρέμβασης, την οποία διέταξε και επόπτευσε προσωπικά ο Πούτιν και
ανεπισήμως διαρρέουν προς τον Τύπο ότι οι Μυστικές Υπηρεσίες της Μόσχας έχουν
στο χέρι τους στοιχεία και αποδείξεις για ανάρμοστη προσωπική συμπεριφορά του
νεοεκλεγέντος προέδρου, με τη βοήθεια των οποίων τον κρατούν στο χέρι! Για τα
τελευταία η απάντηση Τραμπ ήταν ότι πρόκειται για πρακτικές που θυμίζουν
ναζιστική Γερμανία!
Ο πόλεμος
άρχισε με την ανταρσία των Μυστικών Υπηρεσιών πριν ο Τραμπ πάρει τη σκυτάλη από
τον Ομπάμα και θα συνεχισθεί με νέες αποκαλύψεις και διαρροές, αλλά και με τον
Τραμπ να μην έχει άλλη επιλογή παρά να ελέγξει το Βαθύ Κράτος των ΗΠΑ, που στην
πράξη του λέει ότι είναι πρόεδρος υπό όρους, υπό απαγόρευση και, αν δεν
συνετισθεί, υπό προθεσμία!
Διαρκής
διχασμός
Μια ματιά στις εκλογικές αναμετρήσεις από την εποχή του Μπιλ Κλίντον μέχρι και
σήμερα αποτυπώνει ανάγλυφα στον χάρτη των αποτελεσμάτων τον διχασμό: Ανατολική
και Δυτική Ακτή να δίνουν σταθερά προβάδισμα στους Δημοκρατικούς και
Μεσοδυτικές Πολιτείες και Νότος να προτιμούν σταθερά τους Ρεπουμπλικάνους.
Σωτήρια
παράκαμψη
Η διαπραγμάτευση που οδήγησε στην επίλυση της Κρίσης στην Κούβα έγινε από
αμερικανικής πλευράς με παράκαμψη όλων των μηχανισμών και υπηρεσιών, με τον
τότε υπουργό Δικαιοσύνης και αδελφό του προέδρου Ρόμπερτ Κένεντι να συνομιλεί
απευθείας με τον πρέσβη της ΕΣΣΔ Ντομπρίνιν.
(από την εφημερίδα «ΗΜΕΡΗΣΙΑ», 14-15/01/2017)