Προδιαγεγραμμένο το Τέλος του Άνθρακα - Ή Μήπως Όχι;

«Ανάσα ζωής» για την αγορά του θερμικού άνθρακα ( thermal coal), που χρησιμοποιείται σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, φαίνεται ότι αποτέλεσε η περυσινή απόφαση της Κίνας για επιβολή περιορισμού της παραγωγής. Βασικός λόγος της κίνησης αυτής του Πεκίνου ήταν η προσπάθεια να αυξήσει την κερδοφορία των βαριά υπερχρεωμένων εγχώριων εταιρειών εξόρυξης. Η εντυπωσιακή αυτή ανάκαμψη εξέπληξε σχεδόν τους πάντες, ακόμα και την Glencore, μια αγγλοελβετική εταιρεία κολοσσός που δραστηριοποιείται στον τομέα εξόρυξης, η οποία έχασε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κερδών με την απόφασή της να επιλέξει να «κλειδώσει» τιμές άνθρακα πριν από την απότομη αύξηση αυτών.

Όπως επισημαίνουν οι Financial Times, κατά τη διάρκεια του 2016, η τιμή αναφοράς για την Ασία, που αφορά τον θερμικό άνθρακα που έχει αποσταλεί από το αυστραλιανό λιμάνι του Newcastle, για πρώτη φορά μέσα σε πέντε χρόνια υπερδιπλασιάστηκε και αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης για λίγο πάνω από τα 100 δολ. ανά τόνο. Η τιμή έχει πέσει τώρα στα 82 δολ. ανά τόνο (βλ. διάγραμμα), ένα επίπεδο που πολλοί αναλυτές και επενδυτές εκτιμούν ότι με μεγάλη δυσκολία θα διατηρηθεί. 

πηγή: Quandl (2017)

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι να σκεφτόμαστε ότι οι τιμές άνθρακα μπορεί να δεχθούν μεγάλη πίεση το 2017. Ο πιο σημαντικός είναι η προσφορά άνθρακα της Κίνας. Μετά την εφαρμογή της πολιτικής των 276 εργάσιμων ημερών, η οποία κατάφερε μεν να ωθήσει τις τιμές εγχώριου άνθρακα σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα, αλλά, από την άλλη, προκάλεσε μια σειρά καταγγελιών από μεγάλες εταιρείες, το Πεκίνο έχει «χαλαρώσει» τους παραγωγικούς της ελέγχους. Υπό τους νέους κανόνες, όλα τα ορυχεία της Κίνας που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις ασφαλείας, επιτρέπεται να παράγουν σε πλήρη απόδοση μέχρι το τέλος της χειμερινής περιόδου θέρμανσης τον Μάρτιο. Τα ορυχεία αυτά αγωνίζονται να πουλήσουν άνθρακα στην αγορά και να επωφεληθούν από τιμές οι οποίες είναι μόνο 16% κάτω από την πρόσφατη κορύφωσή τους, όπως σημειώνουν οι Financial Times. Επομένως, οι αναλυτές αναμένουν η εγχώρια παραγωγή να αυξηθεί το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, ασκώντας έτσι πίεση στις τιμές και στη ζήτηση για εισαγόμενο άνθρακα.

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, η κυβέρνηση της Κίνας είναι απίθανο να αφήσει τις τιμές να πέσουν τόσο πολύ, επειδή θέλει να είναι σίγουρη ότι οι εγχώριες εταιρείες εξόρυξης άνθρακα θα συνεχίσουν να είναι κερδοφόρες και θα μπορούν να εξοφλούν τα χρέη τους. Εάν οι τιμές υποχωρήσουν αρκετά, η κυβέρνηση θα περιορίσει απλώς τον αριθμό των ημερών που οι εταιρείες εξόρυξης μπορούν να λειτουργήσουν κάθε χρόνο σε 276 ημέρες – σύμφωνα με την προαναφερθείσα πολιτική που εισήχθη τον περασμένο Απρίλιο.

Το Πεκίνο έχει ήδη δώσει ενδείξεις του εύρους τιμών που θα επιθυμούσε να δει για τον άνθρακα. Πιο συγκεκριμένα, με πρόσφατο υπόμνημα προτείνονται μια σειρά από πιθανές παρεμβάσεις σε περίπτωση που οι εγχώριες τιμές αυξηθούν πάνω από RMB 600 ανά τόνο ή πέσουν κάτω από RMB 470 ανά τόνο. Η ενδιάμεση τιμή ισοδυναμεί με περίπου 73-83 δολ. ανά τόνο για θερμικό άνθρακα Newcastle.

Είναι γεγονός ότι ο θερμικός άνθρακας αντιμετωπίζει μια σειρά από μακροχρόνιες διαρθρωτικές αντιξοότητες. Η ζήτηση στο δυτικό κόσμο θα συνεχίσει να μειώνεται αν οι κυβερνήσεις ακολουθήσουν τα φιλόδοξα σχέδιά τους για μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων. Η κατανάλωση της Κίνας μπορεί επίσης να επιβραδυνθεί, καθώς προσπαθεί να αντιμετωπίσει το χρόνιο πρόβλημα ρύπανσης που χαρακτηρίζει πολλές από τις μεγάλες πόλεις της.

Αλλά ως μια χαμηλού κόστους και ασφαλή πηγή ενέργειας, φαίνεται ότι το καύσιμο αυτό θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των οικονομιών. Ενώ το μερίδιο του άνθρακα στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα θα μειωθεί, σε απόλυτους όρους η ζήτηση είναι πιθανόν να συνεχίσει να αυξάνεται στην Ασία όπου ο ηλεκτρισμός χαμηλού κόστους είναι απαραίτητος για να τροφοδοτήσει την οικονομική ανάπτυξη.

Από την πλευρά της προσφοράς, υπάρχει περιορισμός σε νέα μεγάλα έργα άνθρακα, ενώ η χρηματοδότηση αυτών θα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, καθώς οι τράπεζες και οι επενδυτές ανησυχούν για τα περιβαλλοντικά διαπιστευτήριά τους, τονίζουν οι Financial Times.

Εξάλλου, λόγω του σχετικά υψηλού κόστους του υγροποιημένου φυσικού αερίου ( LNG) και των πιθανών κινδύνων που συνεπάγεται η χρήση της πυρηνικής ενέργειας οι προηγμένες οικονομίες της Ασίας, όπως η Ιαπωνία και η Κορέα, θα συνεχίσουν να επενδύουν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα.