Σήμερα που η
χώρα ευρίσκεται αντιμέτωπη για μία ακόμη φορά με οικονομικά και πολιτικά
αδιέξοδα έχουν αρχίσει πάλι να προβάλλεται ως λύση η ανάδειξη της γεωπολιτικής
μοναδικότητας της Ελλάδος και πως αυτή, εις πείσμα κάθε λογικής, είναι ικανή να
μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τα όποια προβλήματα. Έτσι τις τελευταίες εβδομάδες,
από τότε δηλαδή που η δεύτερη αξιολόγηση έπεσε στα βράχια και έχουν επανέλθει
τα σενάρια εξόδου από την Ευρωζώνη, η
γεωπολιτική θεώρηση των πραγμάτων, εμπλουτισμένη τώρα με αρκετή δόση ενέργειας,
έρχεται για μια ακόμη φορά να σώσει την κατάσταση. Κοινός παρονομαστής του
εγχώριου γεωπολιτικού αφηγήματος είναι η δημιουργία του περίφημου ενεργειακού
κόμβου και πως αυτός θα συμβάλλει στην προσέλκυση τεράστιων επενδύσεων και την
ανάδειξη της χώρας ως ρυθμιστή των ενεργειακών ροών της περιοχής και όχι μόνο.
Εάν όμως δούμε
τα πράγματα στο Ελληνικό ενεργειακό προσκήνιο λίγο πιο προσεκτικά και μέσα από
το φακό της αντικειμενικότητας θα διαπιστώσουμε ότι σε σύγκριση με την Τουρκία-
που αποτελεί αποδεδειγμένα τον ενεργειακό κόμβο της περιοχής λόγω γεωγραφικής
θέσης αλλά και διότι μεγάλο μέρος της ενεργειακής προμήθειας της περιοχής ήδη
διέρχεται μέσω των εδαφών και θαλασσών της- η χώρα μας κατέχει μειονεκτική
θέση. Αυτό είναι κάτι που δεν διορθώνεται εύκολα, (όπως η ανατομία του κάθε
ανθρώπου) αφού συνδέεται άμεσα με την υπάρχουσα γεωμορφολογία και την τοποθεσία
μας στον χάρτη, με την χώρα μας να ευρίσκεται στην απόληξη της χερσονήσου του
Αίμου, χωρίς καν να αγγίζει την Ασία και τη Μ. Ανατολή, απ’ όπου προέρχεται
σήμερα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας ενεργειακής παραγωγής.
Η μάλλον
ατυχής γεωγραφική μας θέση, σε σχέση με τον υποτιθέμενο ρόλο που θα θέλαμε να
διαδραματίσουμε ως μείζον ενεργειακός κόμβος της περιοχής, δεν μας εμποδίζει
εις το ελάχιστο να αναπτύξουμε άλλου είδους πρωτοβουλίες και δεξιότητες που θα
μπορούσαν όμως να ενισχύσουν το ενεργειακό μας εκτόπισμα. Και αυτό ως ένα βαθμό
συμβαίνει ήδη αφού η Ελλάδα κατά τα τελευταία πέντε έτη έχει καταφέρει να
αναδείξει το διυλιστικό της πλεονέκτημα έχοντας καταστεί ο υπ’ αριθμόν ένα
εξαγωγέας πετρελαϊκών προϊόντων στην ευρύτερη περιοχή εξάγοντας σχεδόν το 60%
της παραγωγής της (βλέπε σχετικό άρθρο μας «Το Διυλιστικό
Πλεονέκτημα της Ελλάδας», 6 Απριλίου, 2015). Ένας άλλος χώρος που οι
ενεργειακές αποδόσεις μας ευρίσκονται αρκετά πιο μπροστά από άλλες χώρες αφορά
τη χρήση ηλιακής ενέργειας για την θέρμανση νερού χρήσης μέσω επίπεδων ηλιακών
συλλεκτών εγχώριας κατασκευής με την ελληνική βιομηχανία κατασκευής ηλιακών
θερμοσιφώνων να εξάγει εδώ και χρόνια το 50% και άνω της παραγωγής της χάρις
στις υψηλής ποιότητας προδιαγραφές που χαρακτηρίζουν όλα τα προϊόντα της.
Υπάρχουν
ακόμη πολλοί άλλοι κλάδοι εντός του ευρύτερου ενεργειακού τομέα που η χώρα μας
θα μπορούσε να δημιουργήσει μία πρωτοπορία καθιστώντας την έτσι βασικό
ενεργειακό πάροχο της περιοχής. Αυτοί οι κλάδοι περιλαμβάνουν τις Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) όπου η Ελλάδα έχει αξιοποιήσει ένα μικρό μόνο μέρος του
τεράστιου δυναμικού της (π.χ. 2.3
GW εγκατεστημένης ισχύος από τα περίπου 15
GW πραγματικού
δυναμικού που διαθέτει και 2.5
MW φωτοβολταϊκά από 20
GW+), την ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτίρια, την συμπαραγωγή καθώς και την
αποθήκευση
LNG
σε πλωτές μονάδες που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη διαμετακομιστικού
εμπορίου και την προώθηση του
LNG
bunkering
καθώς αναμένεται να υπάρξει
διείσδυση του φυσικού αερίου στο νησιωτικό χώρο, ενώ όλο και περισσότερα πλοία
θα χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο ως βασικό καύσιμο.
Ακόμη η χώρα
μας θα μπορούσε να μετατραπεί σε καθαρό εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας εάν κατορθώσουμε
να ανεβάσουμε ταχύτητα στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και κυρίως αν μπορέσουμε να
ολοκληρώσουμε τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νήσων με το ηπειρωτικό
διασυνδεδεμένο σύστημα σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των διεθνών ηλεκτρικών
μας διασυνδέσεων (λ.χ. δεύτερο καλώδιο με Ιταλία). Για όλα αυτά είναι βέβαια
απαραίτητος ένας μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός και προσήλωση σε αυτόν πάνω
απ’ όλα όλων των πολιτικών ομάδων και κομμάτων, τωρινών και αυριανών. Αυτό
είναι όμως μάλλον αδύνατο να επιτευχθεί στο πλαίσιο της σημερινής άρχουσας
πολιτικής τάξης γι αυτό καλό θα ήτο να εγκαταλείψουμε την όποια φαντασίωση μας
περί ενεργειακής αναβάθμισης της χώρας.