Εδώ και μήνες καλλιεργείται η
μαγική εικόνα, πολύ έντεχνα ομολογουμένως, από ορισμένους κυβερνητικούς και
επιχειρηματικούς κύκλους ότι υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον από τον διεθνή χώρο
για μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα και μάλιστα με επίκεντρο την
ενέργεια. Έτσι πριν από λίγες μόνο ημέρες είδαν το φως της δημοσιότητας
πληροφορίες που έκαναν λόγο για επικείμενη συμφωνία μεγάλης πολυεθνικής
πετρελαϊκής με τα ΕΛΠΕ, τον μεγαλύτερο πετρελαϊκό όμιλο της χώρας, για
συμμετοχή στις έξι περιοχές που έχουν μεν παραχωρηθεί αλλά δεν έχουν ακόμη
συμβολαιοποιηθεί (αφού εκκρεμούν οι υπογραφές και η επικύρωση μέσω της Βουλής).
Μάλιστα, σύμφωνα με τις ανωτέρω
πληροφορίες, η εν λόγω ξένη πετρελαϊκή πρόκειται οσονούπω
να συμφωνήσει την συμμετοχή της και σε
νέες παραχωρήσεις, προφανώς στα αναξιοποίητα οικόπεδα από τον 2ο
Διεθνή Γύρο παραχωρήσεων του 2014, κάνοντας χρήση της διαδικασίας
Open
Door. Παράλληλα
καλλιεργούνται συστηματικά εντυπώσεις από κυβερνητική πλευρά περί επικείμενης διακρατικής
συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου και Αιγύπτου για την μεταφορά μέσω
Ελλάδος, με την επικείμενη κατασκευή του αγωγού
East
Med, σοβαρών ποσοτήτων
φυσικού αερίου προς την ενεργειακά πεινασμένη Ευρώπη. Με το όψιμο επενδυτικό
ενδιαφέρον ασφαλώς να μην εξαντλείται στην αξιοποίηση των εγχώριων κοιτασμάτων
υδρογονανθράκων και στον ρόλο του ενεργειακού διαδρόμου της Ελλάδας αλλά και
στην ίδρυση και λειτουργία Ενεργειακού Χρηματιστηρίου και στην εύρεση και
διασφάλιση του ιερού δισκοπότηρου του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού που δεν είναι άλλο από τον περιβόητο
«Ενεργειακό κόμβο» (ψάξτε λίγο ακόμα και θα τον βρείτε!).
Παρακολουθώντας και διαβάζοντας με
έκδηλο ενδιαφέρον όλα τα ανωτέρω (εννοείται μόνο μέσα από Ελληνικά ΜΜΕ!) δεν
μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με το γνωστό
dictum
των Αγγλοσαξόνων “Είναι πολύ καλό
για να είναι αληθινό” (
It’
s
too
good
to
be
true). Και πράγματι για να
προχωρήσουν όλα τα ανωτέρω ωραία και πολλά υποσχόμενα σχέδια θα πρέπει να
ικανοποιούνται ορισμένες στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Τόσο από πλευράς δημόσιας
διοίκησης, κυρίως στο σκέλος που αφορά την αδειοδοτική και εγκριτική διαδικασία,
αλλά και την λειτουργία της οικονομίας. Και στα δύο αυτά μέτωπα χωλαίνει
τραγικά η σημερινή Ελλάδα αφού για μεν τις αδειοδοτήσεις απαιτούνται ως γνωστό
αρκετά χρόνια- όταν σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο η διαδικασία κρατά μερικούς
μήνες- ενώ η οικονομία εδώ και επτά χρόνια ευρίσκεται σε συνεχή ύφεση και
αποσταθεροποίηση και ανά πάσα στιγμή οι προοπτικές, όπως συνήθως καταγράφονται
από όλους τους διεθνείς οίκους, είναι χειρότερες από χθες. Κάτι που ζούμε
έντονα τους τελευταίους μήνες με το αίσθημα αβεβαιότητας και αποσύνθεσης να
είναι κυρίαρχο και απαγορευτικό για την διατύπωση μικρών ή μεγάλων επενδυτικών
σχεδίων.
Αλλά υπάρχει μια ακόμη ουσιώδης
προϋπόθεση που τείνουν να αγνοούν όσοι ονειρεύονται παραγωγή και μεταφορά
υδρογονανθράκων και την Ελλάδα να αποκτά αίφνης περίοπτη στρατηγική θέση στην ενεργειακή γεωπολιτική
σκακιέρα της περιοχής. Και αυτή η προϋπόθεση δεν είναι άλλη από το να υπάρχει
ζήτηση για τα ενεργειακά αγαθά που υπόσχεται να παράγει η Ανατολική Μεσόγειος
σήμερα
και η Ελλάδα
αύριο.
Βάση των πολύ τεκμηριωμένων
στοιχείων που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο
Mare
Forum
που
πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα, η ζήτηση για φυσικό αέριο
στην Ευρώπη είναι επίπεδη (
flat)
και μάλλον φθίνουσα ενώ οι υπάρχοντες προμηθευτές (
Gazprom,
Statoil,
Sonatrach) δύσκολα θα εκχωρήσουν μερίδιο
σε άλλους, νέους παίκτες. Αλλά και στο πετρέλαιο η παρατεταμένη υπερπροσφορά και πλημμυρίδα
αργού στην παγκόσμια αγορά (βλέπε άρθρο μας 10/3 με τίτλο «Επανήλθε η Αστάθεια στην
Παγκόσμια Πετρελαιαγορά») πιέζει την τιμή σε νέα χαμηλά επίπεδα πράγμα που
δεν ενθαρρύνει τις έρευνες, ιδιαίτερα στα μεγάλα βάθη των ελληνικών θαλασσών.
Άρα ισχνή ζήτηση από τη μία και χαμηλές τιμές από την άλλη σε πετρέλαιο και
φυσικό αέριο δεν ευνοούν τα ανοίγματα στις ενεργειακές αγορές που η Κυβέρνηση,
υπό την πίεση μιας διαρκώς συρρικνούμενης οικονομίας, αποφάσισε ότι απαιτούνται
για να ξεφύγει η χώρα από την διεθνή
επενδυτική απομόνωση.
Η χώρα μας που πράγματι διαθέτει
αξιόλογα κοιτάσματα υδρογονανθράκων και μια καλή γεωπολιτική θέση θα μπορούσε
εάν είχε μια συντεταγμένη ενεργειακή πολιτική και υπήρχε συνεννόηση σε πολιτικό
επίπεδο, να τα έχει αξιοποιήσει τα τελευταία 20 και κάτι χρόνια όταν άνοιξαν
και έκλεισαν παράθυρα ευκαιριών. Από εδώ και εμπρός, καθώς η οικονομική
δραστηριότητα και κοινωνική διαστρωμάτωση του πλανήτη θα αλλάζει κατεύθυνση και
ταχύτητα, κινούμενη στην τροχιά της ηλεκτρονικής διασύνδεσης και πράξης, όπου
οι πρώτες ύλες όπως τις γνωρίζαμε θα παίζουν ολοένα ένα δευτερεύοντα ρόλο στον
ενεργειακό μετασχηματισμό που ευρίσκεται σε εξέλιξη, τα παράθυρα ευκαιρίας που
θα εμφανισθούν θα είναι σαφώς λιγότερα σε αριθμό και μικρότερα σε χρονική
διάρκεια. Είναι δε εξαιρετικά αμφίβολο εάν η υπερχρεωμένη και
αποβιομηχανοποιημένη Ελλάδα της παρακμής και προϊούσης σήψης, των
κατεστραμμένων πόλεων και των ημέτερων θα μπορέσει να αξιοποιήσει προς όφελος
της τις ευκαιρίες που θα παρουσιασθούν εκ νέου στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Μερικοί φαίνεται ότι κατέχουν το μαγικό ραβδάκι που θα τους επιτρέψει να
εκμεταλλευθούν τις επερχόμενες ευκαιρίες. Περιμένουμε να δούμε πότε, πως και
εάν θα το χρησιμοποιήσουν.