Όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη Δευτέρα (13 Μαρτίου), ένας
διακανονισμός με την Gazprom, είναι «πολύ πιθανός» να επιτρέψει στην
Κομισιόν να εγκρίνει το αμφιλεγόμενο έργο του αγωγού Nord Stream 2. Αυτό
δήλωσαν αξιωματούχοι της ΕΕ στη Euractiv.com.
Η απόφαση της Επιτροπής θα απαλλάξει την Gazprom από το πρόστιμο το οποίο θα
μπορούσε να ανέλθει στο 10% του ετήσιου κύκλου εργασιών της. Σε αντάλλαγμα, η
ρωσική κρατική εταιρία έκανε αποδεκτές διάφορες δεσμεύσεις με στόχο την
εξασφάλιση της ελεύθερης ροής του φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ευρώπη σε
ανταγωνιστικές τιμές, όπως δήλωσε η Επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ Μαργκέτε
Βεστάγκερ στους δημοσιογράφους χθες. Η απόφαση αυτή θεωρήθηκε ως μέρος το οποίο
θα καθορίσει το μέλλον της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ.
Ο αγωγός στοχεύει στο να μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο απευθείας στη
Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, παρακάμπτοντας τις χώρες της Κεντρικής και
Ανατολικής Ευρώπης. Θα διπλασιάσει την ικανότητα του υπάρχοντος αγωγού Nord
Stream. Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Maroš Šefčovič και ο συνάδελφός του Miguel
Arias Cañete, έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για το έργο στο παρελθόν για τον
αγωγό αυτό υποστηρίζοντας ότι θα ενισχύσει τη δεσπόζουσα θέση της Gazprom ως το
μεγαλύτερο προμηθευτή φυσικού αερίου της Ευρώπης.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ανησυχούν για τον
αγωγό, ο οποίος ενισχύει την επιρροή της Μόσχας στην περιοχή. Αλλά η Γερμανία
πιέζει πολύ σκληρά για να πάρει το πράσινο φως για τον αγωγό, ο οποίος θα αναβαθμίσει
το Βερολίνο ως ένα σημαντικό αντιπρόσωπο του φυσικού αερίου στην Ευρώπη,
αντικαθιστώντας την Ουκρανία και υποβιβάζοντας το υγροποιημένο φυσικό αέριο σε
δευτερεύοντα ρόλο.
Πράσινο φως μετά τις γερμανικές εκλογές
Αξιωματούχοι της ΕΕ, δήλωσαν ότι ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Γιούνκερ εξετάζει το ενδεχόμενο να προωθήσει το Nord Stream 2 και ότι είναι
«πολύ πιθανό» να δώσει το πράσινο φως για το έργο στους επόμενους μήνες. Η
απόφαση αναμένεται μέσα στους επόμενους λίγους μήνες μετά τις γενικές εκλογές
της Γερμανίας τον Σεπτέμβριο. Ο Γιούνκερ έχει μοιραστεί κάποιες από τις
ανησυχίες των ανατολικών κρατών μελών κατά το παρελθόν, λέγοντας Nord Stream 2
θα ενισχύσει την «δεσπόζουσα» θέση της Gazprom στην Ευρώπη.
Προκειμένου να αντισταθμιστεί ο Nord Stream 2, η Πολωνία, η Σλοβακία και η
Ουκρανία διαπραγματεύονται με το Βερολίνο έτσι ώστε το φυσικό αέριο να διέλθει
μέσα από τους αγωγούς τους, προκειμένου να διατηρήσουν ένα μέρος των τελών
διέλευσης. Τα τέλη αυτά αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων για τις χώρες αυτές.
Στην περίπτωση της Σλοβακίας, ανέρχονται στο 1,5% του ΑΕΠ, σύμφωνα με
αξιωματούχους.
Η Επιτροπή υποστήριξε ότι οι ανησυχίες των κρατών μελών της Ανατολικής ΕΕ
εξετάστηκαν στο πλαίσιο διακανονισμού της Δευτέρας. Προκειμένου να διασφαλιστεί
η ελεύθερη ροή του φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές στην Ευρώπη, η
Gazprom αποδέχθηκε την άρση όλων των συμβατικών εμποδίων που περιορίζουν επί
του παρόντος το ελεύθερο εμπόριο του φυσικού αερίου στη Βουλγαρία, την Τσεχική
Δημοκρατία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, την Ουγγαρία
και τη Σλοβακία. Απομονωμένες αγορές, όπως οι χώρες της Βαλτικής και η
Βουλγαρία θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στην παροχή φυσικού αερίου από χώρες της
Κεντρικής Ευρώπης. Βουδαπέστη, Βαρσοβία και Μπρατισλάβα θα μπορούν επίσης να
ζητήσει να μεταφέρουν μέρος των πακέτων τους σε αυτά τα έθνη. Αλλά οι
ανταλλαγές φυσικού αερίου αυτού του είδους δεν θα έχουν καμία επίδραση στην
ευρύτερη στρατηγική της Gazprom να χωρίσει την Ευρώπη στα δύο: χαμηλότερες
τιμές στις δυτικές χώρες και υψηλότερες σε αυτές στα ανατολικά.
Αντί της επιβολής προστίμου για το παρελθόν κακή συμπεριφορά, η Βεστάγκερ
υπερασπίστηκε τη συμφωνία με την Gazprom ως γεγονός το οποίο θα ωφελήσει τους
πολίτες στην Ανατολική Ευρώπη. Αλλά προειδοποίησε ότι αν η ρωσική εταιρεία
παραβιάσει τους όρους της συμφωνίας, θα μπορούσε να επιβληθεί πρόστιμο ύψους
10% του ετήσιου κύκλου εργασιών. Οι αξιωματούχοι της Επιτροπής εξήγησαν ότι
ένας συμβιβασμός με την Gazprom θα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί, αν το πρόστιμο
είχε επιβληθεί στη ρωσική εταιρεία, επικαλούμενη την έγκριση της Gazprom να
αποσύρει τις αξιώσεις αποζημίωσης για την απόφαση της Βουλγαρίας να αποχωρήσει
από το South Stream, ένα άλλο ρωσικό αγωγό.