Κινδυνεύει με Κατάρρευση η ΔΕΗ;

Καθώς πληθαίνουν οι δηλώσεις και τα δημοσιεύματα με αφορμή την διαπραγμάτευση για την πώληση ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων της ΔΕΗ, στο πλαίσιο της τρέχουσας αξιολόγησης, τείνει να δημιουργηθεί μία ψευδής εικόνα περί δήθεν επικείμενης κατάρρευσης της βασικής ηλεκτρικής εταιρείας της χώρας με τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του πρόεδρου του ΣΕΒ κ. Θεόδωρου Φέσα ο οποίος επισείει τον κίνδυνο ενός 4^ου μνημονίου σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης της αξιολόγησης υπογραμμίζοντας ότι η ψυχολογία της αγοράς είναι στο ναδίρ και «κινδυνεύουμε να υποστούμε ανήκεστο βλάβη κυρίως οι Τράπεζες».

Ειδικά για το θέμα της ΔΕΗ, ο κ. Φέσσας επισημαίνει χαρακτηριστικά «Κινδυνεύουμε να έχουμε εκπλήξεις που δεν θα μπορούμε να ελέγξουμε και να ζήσουμε σκηνές Λατινικής Αμερικής. Ηλεκτρικό ρεύμα με δελτίο, με δόσεις και ορισμένες ώρες την ημέρα». Κάποια στιγμή το καλοκαίρι με την αύξηση της ζήτησης , η ΔΕΗ ίσως να μη μπορεί «να εγγυηθεί την αδιάλειπτη παροχή ενέργειας όπως την ξέρουμε σήμερα σημειώνει ο Θ. Φέσσας και προτείνει την ριζική αναμόρφωση της αγοράς ενέργειας. Ο ίδιος ζητεί να ληφθούν αμέσως μέτρα για το σύστημα διανομής καθώς, όπως λέει, «πρέπει να προσέξουμε στη διανομή, γιατί δεν θα μπορέσουμε να έχουμε αδιάλειπτη διανομή ενέργειας». «Αν δεν ληφθούν μέτρα σήμερα, φοβάμαι ότι μπορεί να υπάρχουν μπλακ άουτ», καταλήγει.

Μπορεί η κατάσταση της ΔΕΗ να μην είναι τόσο απελπιστική όσο την περιγράφει ο πρόεδρος του ΣΕΒ όμως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας, από άποψη απασχολούμενου ανθρώπινου δυναμικού, σήμερα διέρχεται μία από τις πλέον δύσκολες περιόδους στη μακρόχρονη ιστορία της. Και αυτό συμβαίνει για τρεις βασικούς λόγους:

(α) Την πραγματική δύσκολη οικονομική κατάσταση που διέρχεται η Επιχείρηση συνέπεια αδυναμίας είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών ύψους 2.6 δισεκατομμύρια ευρώ ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 50% του ετήσιου κύκλου εργασιών πράγμα που έχει οδηγήσει σε δραματική έλλειψη ρευστότητας. Μία κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σταδιακά τα τελευταία χρόνια συνέπεια της λαθεμένης και μιας κακώς νοούμενης κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης αφού στην πράξη εμποδίζει τη ΔΕΗ από το να εισπράξει ανεξόφλητους λογαριασμούς πελατών της, αδιακρίτως της οικονομικής κατάστασης των. Αυτή δε η πολιτική γίνεται εις βάρος του κοινωνικού συνόλου καταλύοντας στη πράξη τον ρόλο της ΔΕΗ ως επιχείρησης κοινής ωφέλειας, επιδοτώντας τους μπαταχτσίδες εις βάρος του κοινωνικού συνόλου.

Στη καρδιά του προβλήματος της οικονομικής κακοδαιμονίας της ΔΕΗ είναι ασφαλώς η εσφαλμένη αντίληψη των κυβερνώντων περί δημοσίου και επιχειρείν, οι οποίοι αντιμετωπίζουν την Επιχείρηση ως προέκταση του κράτους, και άρα κτήμα τους, αρνούμενοι να την αφήσουν να δουλέψει ως επιχείρηση παρά το γεγονός ότι είναι εισηγμένη εταιρεία με υποχρεώσεις απέναντι στους πελάτες και μετόχους της, 49% των οποίων είναι ιδιώτες.

(β) Σήμερα η ΔΕΗ ευρίσκεται στο επίκεντρο της διαδικασίας απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έχοντας καθυστερήσει τραγικά τα τελευταία 15 χρόνια να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες της Ευρωπαϊκής αγοράς, αφού με διάφορες δικαιολογίες και τεχνάσματα απέφυγε να δημιουργήσει χώρο για τον ανταγωνισμό αγνοώντας επιδεικτικά το Κοινοτικό ρυθμιστικό πλαίσιο. Τώρα μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα είναι υποχρεωμένη να πράξει ότι δεν μπόρεσε (υπό την πίεση των συνδικαλιστών και με την πλήρη κάλυψη όλων των κυβερνήσεων που δήθεν προασπίζοντο τα δικαιώματα των εργαζομένων) όλα τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι όχι μόνο χάνει τον τομέα μεταφοράς (βλέπε πώληση ΑΔΜΗΕ) αλλά τώρα είναι υποχρεωμένη να πωλήσει και ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες κάτι που θα οδηγήσει σε μία συρρίκνωση της εγκατεστημένης ισχύος και του παραγόμενου έργου. Με τους δανειστές να απαιτούν εδώ και τώρα την πώληση ως και 40% του παραγωγικού δυναμικού, αποτελούμενου από λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές μονάδες έτσι ώστε να μειωθεί το ποσοστό της ΔΕΗ στην αγορά, η οποία έχει ήδη απωλέσει το 11% των πελατών της. Όμως όπως πολύ σωστά έχει υποστηρίξει η σημερινή διοίκηση, η μείωση του μεριδίου στην αγορά δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσω της πώλησης παγίων καθώς υπάρχουν άλλοι πλέον άμεσοι και αποτελεσματικοί τρόποι (λ.χ. πώληση επιλεγμένου πελατολογίου).

 (γ) Σε μία εποχή όπου η ηλεκτροπαραγωγή σε παγκόσμιο επίπεδο ευρίσκεται σε κλιμακούμενο μετασχηματισμό, με την σταδιακή εγκατάλειψη του άνθρακα, και την μεγιστοποίηση της χρήσης φυσικού αερίου και ΑΠΕ, η ΔΕΗ δίδει μάχη οπισθοφυλακής όντας υποχρεωμένη να διαφυλάξει την παρακαταθήκη του λιγνίτη, το εγχώριο καύσιμο που ως γνωστό έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάπτυξη της χώρας, ο οποίος προσφέρει, και θα εξακολουθήσει για αρκετά χρόνια ακόμα, να συμβάλλει στην απαραίτητη ενεργειακή ασφάλεια.

Εδώ η ΔΕΗ αντιμετωπίζει ένα επιπλέον πρόβλημα αφού το 70% των λιγνιτικών της μονάδων είναι μεγάλης ηλικίας και πρέπει κανονικά να αποσυρθεί μέχρι το 2020. Για αυτό το λόγο η Επιχείρηση έχει σε εξέλιξη πρόγραμμα κατασκευής δύο νέων μονάδων (Πτολεμαΐδα V και Μελέτη Ι ΙΙ) με στόχο την εν μέρει αντικατάσταση παλαιών μονάδων με νέες πλέον αποδοτικές, πράγμα που θα συμβάλλει επιπλέον και στη μείωση των εκπομπών CO_2. Έτσι η ΔΕΗ αντιμετωπίζει παράλληλα την πρόκληση της διαφοροποίησης του ενεργειακού της μείγματος με μεγαλύτερη χρήση φυσικού αερίου και ΑΠΕ- κυρίως υδροηλεκτρικών- ώστε να παράγει καθαρότερο ηλεκτρισμό σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Χωρίς αμφιβολία η απώλεια ενός σημαντικού μέρους της παραγωγικής της ισχύος και της Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) με παράλληλη μείωση του πελατολογίου δημιουργεί ένα τελείως πρωτόγνωρο επιχειρηματικό περιβάλλον όπου εφεξής θα κινηθεί η ΔΕΗ έχοντας απωλέσει την μονοπωλιακή της θέση στην Ελληνική αγορά. Όμως εάν ο υποχρεωτικός αυτός μετασχηματισμός γίνει με πρόγραμμα και με την πλήρη συμπαράσταση των εργαζομένων, τότε η ΔΕΗ μπορεί να εξελιχθεί σε μία σύγχρονη και δυναμική εταιρεία με έντονη παρουσία και δραστηριότητα εκτός της χώρας κατακτώντας νέες αγορές που αποβλέπουν στην τεχνογνωσία και την επιχειρηματική της ευστροφία.

Ασφαλώς, το εγχείρημα του μετασχηματισμού δεν είναι κάτι το εύκολο και θα απαιτηθεί πολύς κόπος και προσπάθεια εκ μέρους των εργαζομένων και της διοίκησης ενώ προηγουμένως θα πρέπει να επιτευχθεί συμβιβασμός με τα νέα δεδομένα - και ουσιαστικά με την ίδια την πραγματικότητα. Αυτός όμως είναι ο μόνος δρόμος που έχει μπροστά της η κυβέρνηση και η Επιχείρηση προκειμένου όχι μόνο να αποφευχθεί η προγραφόμενη κατάρρευση αλλά να εξακολουθήσει να υπάρχει και να λειτουργεί η ΔΕΗ ως μεγάλη επιχείρηση κοινής ωφέλειας.