Βαρύ τίμημα πληρώνει η χειμαζόμενη τουρκική οικονομία εξαιτίας των
τεταμένων διπλωματικών σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία, μείζονα
οικονομικό και εμπορικό της εταίρο, και μέχρι προσφάτως κυριότερη αγορά
για τα αγροτικά της προϊόντα. Με τον τουρισμό να έχει δεχθεί καίριο
πλήγμα από την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, που οδήγησε
σε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 1,8% το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους, η
τουρκική οικονομία δέχεται νέο χτύπημα, συνεπεία του εμπάργκο που
επέβαλε η Ρωσία στις εισαγωγές τουρκικών αγροτικών προϊόντων, μετά την
κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους από τουρκικά πυρά τον Νοέμβριο του 2015.
Εως και το 2015, η αγορά της Ρωσίας απορροφούσε το 70% των εξαγωγών
τουρκικής ντομάτας, αξίας 250 εκατ. δολαρίων ετησίως. Σήμερα, όμως, τόσο
οι τουρκικές ντομάτες όσο και, γενικότερα, μεγάλο τμήμα των τουρκικών
αγροτικών προϊόντων έχουν αποκλεισθεί από τη ρωσική αγορά. Καίριο πλήγμα
από την ένταση στις σχέσεις με τη Ρωσία δέχθηκε και ο τουρισμός. Από τη
στιγμή που η ρωσική υπηρεσία τουρισμού Rostourism εξέδωσε σύσταση για
ακύρωση όλων των ταξιδιωτικών πακέτων στην Τουρκία, οι αφίξεις Ρώσων
τουριστών στην Τουρκία σημείωσαν πτώση 87%, σύμφωνα με τα επίσημα
στατιστικά στοιχεία των τουρκικών αρχών. Και όλα αυτά όταν οι Ρώσοι
είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα τουριστών στην Τουρκία μετά τους
Γερμανούς.
Οι δύο χώρες επιχείρησαν το καλοκαίρι του περασμένου έτους να
αποκαταστήσουν τις μεταξύ τους σχέσεις, καθώς οι οικονομίες τους είναι
αλληλεξαρτώμενες και το τίμημα ήταν βαρύ και για τις δύο. Τα
αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντά τους, όμως, στον πόλεμο αντιπροσώπων που
μαίνεται στη Συρία και σκοπιμότητες οικονομικής φύσης διατηρούν σε ισχύ
πολλές από τις οικονομικές κυρώσεις με επώδυνες επιπτώσεις για τον
αγροτικό κόσμο της γείτονος. «Δεν μπορούμε να επιβιώσουμε χωρίς την
αγορά της Ρωσίας», σχολιάζει ο Μουνίρ Σεν, επικεφαλής ομοσπονδίας
εμπόρων οπωροκηπευτικών. Σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Σουμίλιν, επικεφαλής
του ρωσικού κέντρου συρράξεων της Μέσης Ανατολής, ορισμένες οικονομικές
κυρώσεις, όπως το εμπάργκο στις εισαγωγές ντομάτας από την Τουρκία,
εξυπηρετούν δύο σκοπιμότητες για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν:
πρώτον, ότι προσφέρει στη Ρωσία έναν μοχλό πίεσης στον Ερντογάν και,
δεύτερον, ότι αποτελεί ισχυρό κίνητρο για την αύξηση της αγροτικής
παραγωγής την οποία προωθεί το Κρεμλίνο, με απώτερο στόχο την αυτάρκεια
σε τρόφιμα.
Πριν από έναν μήνα, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωνε βέβαιος ότι θα έπειθε τον
Ρώσο ομόλογό του να άρει
το εμπάργκο στα τουρκικά αγροτικά προϊόντα,
κατά την επίσημη επίσκεψή του στη Μόσχα. Επέστρεψε, όμως, με άδεια
χέρια, καθώς πέτυχε μόνον την άρση του εμπάργκο κατά των εισαγωγών
ορισμένων τουρκικών αγροτικών προϊόντων που αντιπροσωπεύουν μικρό τμήμα
των άλλοτε μεγάλων εξαγωγών ντομάτας. Οπως παραδέχθηκε την περασμένη
εβδομάδα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, «η Ρωσία
ανακάλεσε το εμπάργκο σε προϊόντα αξίας 19 εκατ. δολαρίων, όσο δηλαδή
είναι οι εξαγωγές μιας μικρής εταιρείας». Το εν λόγω πρόβλημα
προστίθεται σε μια οικονομία που αντιμετωπίζει ανεργία 12,7% και ανεργία
των νέων στο 24%, ενώ ο πληθωρισμός κυμαίνεται σε επίπεδα πάνω από το
8% και, σύμφωνα με αναλυτές της τράπεζας UniCredit, ενδέχεται να
εκτιναχθεί στο 12%.
Στην περίπτωση αυτή, προβλέπεται να αποθαρρυνθούν έτι περαιτέρω οι ξένοι
επενδυτές που εγκαταλείπουν τη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια, εξαιτίας
των αλλεπάλληλων βομβιστικών επιθέσεων, της παρατεταμένης πολιτικής
κρίσης και των μετώπων που ανοίγει συνεχώς η πολιτική της ηγεσία. Το
2016, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα μειώθηκαν κατά 54% σε σύγκριση
με το 2015.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 12/04/2017)