Καθώς
οξύνεται η κρίση στον Κόλπο μετά την πρόσφατη απόφαση ομάδας χωρών της Μ.
Ανατολής, πρωτοστατούσης της Σαουδικής
Αραβίας, για την επιβολή σειράς κυρώσεων κατά του Κατάρ (βλέπε σχετικό ρεπορτάζ
του
energia.
gr
εδώ) οι πραγματικές
αιτίες για την πρόσφατη αυτή κίνηση μεταξύ Αραβικών κρατών μόλις τώρα αρχίζουν
να γίνονται αντιληπτές. Να θυμίσουμε ότι η επιθετική στάση της Σαουδικής
Αραβίας (του μεγαλύτερου πετρελαιοεξαγωγού παγκοσμίως) κατά του Εμιράτου του
Κατάρ, του μεγαλύτερου παραγωγού και εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου-
LNG στον κόσμο, ξεκίνησε ευθύς μετά την επίσκεψη του
προέδρου Ντόναλντ Τράμπ στο Ριάντ όπου στις 21 Μαΐου εξεφώνησε βαρυσήμαντη
ομιλία σε ένα κοινό επιλεγμένων αρχηγών κρατών και εμίρηδων της περιοχής. Ως
γνωστό στον λόγο του ο Τράμπ στοχοποίησε το Ιράν ως την γενέτειρα της
τρομοκρατίας και κάθε κακού στην περιοχή καλώντας τα κράτη και τα κρατίδια της
περιοχής να στραφούν εναντίον του και να το απομονώσουν.
Κάτι
τέτοιο ασφαλώς δεν ήτο δυνατό λόγω του μεγέθους και του ειδικού αμυντικού βάρους του Ιράν
στην Μ. Ανατολή αλλά και λόγω του γεγονότος ότι αυτό, μέσω της Χεζμπολάχ και
άλλων παραστρατιωτικών οργανώσεων, ηγείται της μάχης κατά του Ισλαμικού
Χαλιφάτου, του
ISIS (άρα δεν είναι το Ιράν
που εκτρέφει την τρομοκρατία), ενώ συγχρόνως, σε συνεργασία με τη Ρωσία,
προσφέρει ασπίδα προστασίας στο καθεστώς Άσαντ στην Συρία. Η λεκτική επίθεση
Τράμπ κατά του Ιράν, μεταξύ άλλων είχε και τους εξής δύο στόχους. Πρώτον, την
συσπείρωση των κρατών του Κόλπου γύρω από τον ισχυρό παίκτη της περιοχής, τη
Σουνιτική Σαουδική Αραβία, ως αντίβαρο κατά του Ιράν και κάτω από την σφαίρα
επιρροής των ΗΠΑ, και δεύτερον να δοκιμάσει την προσήλωση του Ιράν στη τήρηση
της συμφωνίας για τα πυρηνικά της 14/7/2015 γνωστής ως
JCPA που τέθηκε σε πλήρη ισχύ
τον Ιανουάριο του 2016. Βάσει της συμφωνίας αυτής ήρθησαν οι περισσότερες
κυρώσεις των ΗΠΑ- Ευρώπης κατά του Ιράν με αποτέλεσμα την αύξηση εξαγωγών
πετρελαίου και φυσικού αερίου του τελευταίου.
Έτσι
στο διάστημα των τελευταίων 18 μηνών έχουμε μία σημαντική αύξηση παραγωγής
αργού από το Ιράν από τα 2.8 εκατομμύρια βαρέλια το 2014-2015 στα 3.70
εκατομμύρια βαρέλια/ ημέρα τον Μάιο εφέτος, ενώ την ίδια περίοδο το συνορεύων
και Σιιτικό κατά πλειοψηφία Ιράκ, αύξησε και αυτό κατακόρυφα την παραγωγή του,
κυρίως από την περιοχή της Μπάσρα, στα 4.45 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (βλ. σχήματα). Με
δεδομένο ότι η σημερινή κυβέρνηση του
Haider
al-
Abadi στη Βαγδάτη είναι φιλικά
προσκείμενη στη Τεχεράνη, και με την σκιά της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
ιδιαίτερα αισθητή στην Μεσοποταμία, η συνδυαστική πολιτική στόχευση των δύο
κρατών κάθε άλλο παρά αδιάφορη μπορούσε να αφήσει ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία. Με
μία συνολική παραγωγή μεταξύ των δύο κρατών που αγγίζει τα 8.3 εκατομμύρια
βαρέλια και μπορεί σύντομα να φτάσει και να ξεπεράσει τα 9.0 εκατομμύρια
βαρέλια, είναι ξεκάθαρο ότι αυτά αποτελούν πλέον ξεκάθαρη απειλή για τη
Σαουδική Αραβία. Βέβαια το σύστημα παραγωγής, μεταφοράς και αποθήκευσης αργού
της Σαουδικής Αραβίας είναι ανυπέρβλητο από τεχνικής άποψης με το Ριάντ να έχει
τη δυνατότητα σχεδόν άμεσης αυξομείωσης της παραγωγής, με περιθώρια άντλησης
μέχρι τα 12.5 εκατομμύρια βαρέλια/ημέρα.
Αδυνατώντας
να πλήξει το ισχυρό διπόλο Ιράν – Ιράκ η Σαουδική Αραβία επέλεξε να πλήξει τον
αδύναμο κρίκο της περιοχής το Κατάρ, που λόγω γεωγραφικής θέσης, μοιράζεται και
συνδιαχειρίζεται με το Ιράν το τεράστιο υποθαλάσσιο κοίτασμα φυσικού αερίου, το
South
Pars, ενώ διατηρεί με αυτό πολύ καλές εμπορικές σχέσεις.
Όπως
εξηγούσαμε σε πρόσφατο άρθρο μας (
εδώ) χάρις στη σωστή εκμετάλλευση και σημαντικές
επενδύσεις που εδώ και χρόνια έχει ολοκληρώσει το Κατάρ, έχει καταστεί
παγκόσμιος πρωταγωνιστής της αγοράς
LNG. Μία θέση που ενδόμυχα
αντιστρατεύεται η Σαουδική Αραβία που μέχρι πολύ πρόσφατα απέρριπτε το φυσικό
αέριο ως βασική ενεργειακή πηγή με αποτέλεσμα η ίδια να μην το αξιοποιεί εκτενώς όπως οι περισσότερες άλλες χώρες. Τώρα το Ριάντ επιθυμεί τον εξοβελισμό του
Κατάρ έχοντας παραδώσει τελεσίγραφο 13 σημείων (εδώ) που εάν δεν ικανοποιηθούν
υπόσχεται να εντείνει τον αποκλεισμό του κρατιδίου. Μία κατά το μάλλον ή ήττον
λαθεμένη στόχευση αφού θα έχει ως αποτέλεσμα της συσπείρωση Ιράν- Ιράκ – Κατάρ
υπό την προστασία της Κίνας , η οποία και αποτελεί βασικό αγοραστή του
πετρελαίου και φυσικού αερίου που παράγουν και εξάγουν αυτές οι χώρες.