Έκπληξη προκάλεσε η πόλη του Όσλο, ύστερα από την ανακοίνωση
των σχεδίων της για την καθιέρωση ενός «προϋπολογισμού άνθρακα» με στόχο να
μειώσει κατά το ήμισυ τις εκπομπές του στην παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας
μέχρι το 2020 και να καταστεί ουδέτερη μέχρι το 2030. Ο δήμαρχος της πόλης,
Raymond Johansen, δήλωσε στη EURACTIV τους τρόπους, με τους οποίους σκοπεύει να
υλοποιήσει αυτό τον φιλόδοξο στόχο.
Ο Raymond Johansen είναι Νορβηγός πολιτικός και είναι
δήμαρχος του Όσλο από το 2015. Μίλησε στο συντάκτη και εκδότη της EURACTIV,
Frédéric Simon, κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψης στις Βρυξέλλες.
Τον Ιανουάριο, το
Όσλο έγινε η πρώτη πόλη στον κόσμο που εισήγαγε τον λεγόμενο «προϋπολογισμό για
το κλίμα». Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για τη λειτουργία του;
Ο γενικός στόχος είναι να μετράμε τις εκπομπές CO2 με τον
ίδιο τρόπο που μετράμε τα χρήματα.
Καταγράψαμε 42 διαφορετικά μέτρα που εμπίπτουν σε
διαφορετικά τμήματα της πόλης, για τα οποία έπρεπε να υποβληθεί αναφορά. Για
παράδειγμα, οι ιδιοκτήτες σπιτιών ενοικιάζουν χώρους με προϋπολογισμό για το
κλίμα; Ή τι είδους αυτοκίνητο έχουν – είναι ηλεκτρικό ή όχι; Ποιοι τομείς έχουν
τις υψηλότερες εκπομπές;
Ο κύριος λόγος, για να το πράξουμε αυτό, αποδίδεται στο
γεγονός ότι θέλουμε να κάνουμε πιο πρακτικές τις περικοπές των εκπομπών. Δεν
είναι μόνο ευσεβής πόθος – είναι πρακτική πολιτική.
Πώς εντοπίσατε τα 42
μέτρα;
Το Υπουργείο Οικονομικών της νορβηγικής κυβέρνησης το έκανε.
Τα κριτήρια δεν ήταν πολιτικά – ήταν πιο αντικειμενικά.
Δεν ξέρω, αν θα κάνουμε τα πάντα σωστά κατά το πρώτο έτος,
αλλά νομίζω ότι θα αποκτήσουμε μεγάλη εμπειρία που θα είναι πολύτιμη για τον
επόμενο προϋπολογισμό. Τον επόμενο χρόνο θα είμαστε περισσότερο επαγγελματίες.
Ο στόχος είναι να
μειωθεί στο ήμισυ η ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου εντός τεσσάρων ετών,
έως το 2020, κάτι που φαίνεται απίστευτα σύντομο. Πώς μπορείτε να διασφαλίσετε
ότι θα πετύχετε αυτά τα αποτελέσματα εγκαίρως;
Πρέπει να παραδεχτώ ότι είναι πολύ φιλόδοξο. Ωστόσο, είμαι
βέβαιος ότι μέχρι τότε θα έχουμε εγκατάσταση CCS [δέσμευση και αποθήκευση
διοξειδίου του άνθρακα] στο εργοστάσιο αποτέφρωσης αποβλήτων και ενέργειας στο
Klemetsrud. Το σχέδιό μας βασίζεται σε αυτό για το 15% των συνολικών περικοπών,
επομένως θα είναι δύσκολο, γιατί η επίτευξη αυτού του στόχου θα εξαρτηθεί
εξίσου από την κρατική χρηματοδότηση.
Εν τούτοις, σημαίνει, ότι πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές
κατά 35% σε όλους τους άλλους τομείς, αλλά και αυτό είναι πολύ φιλόδοξο –
αποτελεί μέρος της πράσινης αλλαγής. Τον Ιανουάριο, το 50% όλων των αυτοκινήτων
που πουλήθηκαν στο Όσλο ήταν είτε ηλεκτρικά ή υβριδικά οχήματα, γεγονός που
είναι ελπιδοφόρο.
Θα απαγορεύσουμε, επίσης, τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα. Αυτή
τη χρονιά τα απαγορεύσαμε για μια μέρα, λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Θα αποκλειστούν
πλήρως τα ντίζελ;
Όχι πριν από το 2025, αλλά πιθανότατα θα απαγορευτούν
τελείως μετά από αυτό. Ορισμένα τμήματα του Όσλο βρίσκονται στη λεγόμενη
«κόκκινη ζώνη» για την ατμοσφαιρική ρύπανση, επομένως θα απαγορεύσουμε στα
αυτοκίνητα αυτά να εισέρχονται στο Όσλο.
Θα αντιμετωπίσουμε, ακόμη, τη ρύπανση που προέρχεται από
μεγάλα πλοία και κρουαζιερόπλοια που μολύνουν το ισοδύναμο περίπου 15.000
αυτοκινήτων.
Ποια είναι η συνολική
εκτίμηση κόστους του σχεδίου σας στις 42 περιοχές; Η Νορβηγία είναι μια πλούσια
χώρα, οπότε ίσως κάποιες χώρες να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα για το
εγχείρημα αυτό;
Στην πραγματικότητα, δεν είναι τόσο ακριβό, αλλά έχει να
κάνει περισσότερο με την αλλαγή συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, στον δήμο του
Όσλο αγοράζουμε αγαθά και υπηρεσίες αξίας 26 δισεκατομμυρίων νορβηγικών κορόνων
κάθε χρόνο. Έτσι, με τον τρόπο που αγοράζουμε μπορούμε να έχουμε και
συγκεκριμένες απαιτήσεις.
Αυτό μπορεί να ισχύει παντού – στα νοσοκομεία, τα σχολεία ή
στις κατασκευές, όπου μπορούμε να υποβάλλουμε απαιτήσεις για εργοτάξια χωρίς
ορυκτά. Είναι δαπανηρό, ωστόσο, δεν είναι ο δήμος που φέρει το κόστος, αλλά ο
κατασκευαστής.
Θα μεταφέρουν, όμως,
τα έξοδα αυτά στον δήμο. Θα σας χρεώσουν περισσότερο, υποθέτω;
Πρόκειται για ανταγωνιστικές προσφορές. Χρησιμοποιούμε την
αγοραστική μας δύναμη και στη συνέχεια εναπόκειται σε αυτούς να παραδώσουν το
προϊόν. Λένε ότι το μέλλον είναι εδώ. Εάν συνεχίσουν να παραδίδουν τα λιγότερο
φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα, δεν θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του
μέλλοντος.
Επιπλέον, υποστηρίξαμε ανθρώπους για την αγορά ηλεκτρικών
ποδηλάτων, με ένα μικρό ποσό αξίας 7 εκατομμυρίων νορβηγικών κορόνων. Και
έχουμε, επίσης, αυξήσει τους πόρους μας για το κλίμα, προκειμένου να
καταστήσουμε δυνατό για τους πολίτες να αγοράζουν φιλικά προς το περιβάλλον
προϊόντα. Επομένως, εναπόκειται στους ίδιους. Μερικά πράγματα, όπως το ντίζελ,
θα είναι λίγο πιο ακριβά και άλλα θα καταστούν φθηνότερα χάρη στην υποστήριξη
του κοινού. Αν το δούμε από άποψη ισορροπίας, δεν νομίζω ότι είναι τόσο ακριβό
για τον δήμο.
Τι ισχύει για την
Τεχνολογία Πληροφοριών (ICT) σε όλα αυτά; Ψηφιοποιείτε κάποιες διαδικασίες,
ώστε να αποκτήσετε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα;
Ναι, η ψηφιοποίηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι. Όλα όσα
μπορούν να ψηφιοποιηθούν θα πρέπει να ψηφιοποιηθούν σε όλους τους τομείς.
Έχουμε διαθέσει 1,2 δισεκατομμύρια νορβηγικές κορόνες για την υλοποίησή της και
αναζητούμε μικρές επιτυχίες, μικρά κέρδη σε διάφορους τομείς -θα έλεγα σχεδόν
όλους τους τομείς του δήμου.
Ταυτόχρονα, θέλουμε να επικοινωνούμε περισσότερο με τους
ανθρώπους του Όσλο, χρησιμοποιώντας εφαρμογές smartphone. Θέλουμε να
δημιουργήσουμε πολλές υπηρεσίες push. Για παράδειγμα, όταν καταχωρείτε στο δήμο
το νεογέννητο παιδί σας, θα λάβετε μηνύματα push που σας ενημερώνουν για τα
νηπιαγωγεία της γειτονιάς σας. Ή θα λάβετε ειδοποιήσεις σχετικά με τις
δραστηριότητες αναψυχής στην περιοχή σας.
Στην εκπαίδευση, τον τομέα της υγείας και τον τομέα των
μεταφορών, οι εφαρμογές είναι πολύ προηγμένες και μπορούν να παρέχουν πρακτικές
πληροφορίες. Οι εταιρείες δημοσίων μεταφορών καθίστανται πλέον εταιρείες
κινητικότητας. Έτσι, η ψηφιοποίηση συμβαδίζει με αυτή την εξέλιξη.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Οι νέες τεχνολογίες είναι
απαραίτητες για την αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα. Αν δεν κάνουμε
τίποτα, ο δημόσιος τομέας θα ξεπεραστεί από το Facebook και τη Google που
γνωρίζουν πολύ περισσότερα για εσάς απ’ ό,τι ο ίδιος ο δήμος. Αν οι ιδιωτικές
εταιρείες είναι καλύτερες στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών στον τομέα της υγείας
για παράδειγμα, τότε οι άνθρωποι θα αναρωτηθούν, γιατί θα πρέπει να συνεχίσουν
να πληρώνουν φόρους.
Επιστροφή στις
μεταφορές: Το σχέδιο «απανθρακοποίησης» του Όσλο βασίζεται στα διόδια για τα
αυτοκίνητα, καθώς επίσης σε χώρους στάθμευσης. Το ιδιωτικό αυτοκίνητο θα έχει
θέση στο μέλλον ή η πρόθεσή σας είναι να απαγορευτεί;
Όχι, δεν είναι αυτή η πρόθεση. Από το 2003 έως το 2016, ο
αριθμός των ιδιωτικών αυτοκινήτων στο Όσλο αυξήθηκε κατά 120.000.
Θέλουμε άλλα είδη δραστηριοτήτων απ’ ότι χώρους στάθμευσης
σε αυτούς τους τομείς – όπως εστιατόρια, πολιτιστική ζωή, νηπιαγωγεία, φροντίδα
ηλικιωμένων κλπ. Και φυσικά χώρους για πεζούς και ποδηλάτες.
Βέβαια σε μια μεταβατική περίοδο, θα είναι μεγάλη πρόκληση
να αντικατασταθούν οι χώροι στάθμευσης από χώρους για άλλες δραστηριότητες. Δεν
θέλουμε ένα άδειο, σκοτεινό κέντρο της πόλης. Αυτός είναι ο λόγος που συναντώ
όλους τους εμπόρους και τους καταστηματάρχες στην πόλη του Όσλο. Θα συζητήσουμε
λεπτομερώς πώς να αφαιρέσουμε 620 χώρους στάθμευσης στην πόλη. Ταυτόχρονα, θα
επιτρέψουμε στα φορτηγά να περνούν από το κέντρο. Τέλος, πρέπει να βρούμε
λύσεις για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τα ταξί.
Αλλά ο γενικός στόχος είναι να βελτιωθεί η χρήση του υπάρχοντος
χώρου που έχουμε και να δημιουργήσουμε μια πιο φιλική, καθαρή και βιώσιμη πόλη.
Όσον αφορά τα κτίρια,
παρατήρησα ότι το σχέδιο για το Όσλο ήταν να σταματήσουν πλήρως τα ορυκτά
καύσιμα στη θέρμανση μέχρι το 2020. Εν τούτοις, δεν είναι όλοι σε θέση να
αντέξουν οικονομικά την αντικατάσταση του παλιού λέβητα. Τι θα κάνετε για αυτό;
Έχουμε ειδικά δάνεια, τόσο εντός του δήμου όσο και μέσω του
νορβηγικού κράτους. Η αντικατάσταση είναι πολύ επιτυχημένη. Οι άνθρωποι είναι
περισσότερο από πρόθυμοι, επειδή αυξάνουν την αξία της ιδιοκτησίας τους, όταν
αντικαθιστούν τους παλαιούς λέβητες με ενεργειακά αποδοτικούς. Και αν δεν
είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε όλα τα νοικοκυριά, τότε θα υπάρξουν
εξαιρέσεις.
Τι πιστεύετε ότι
μπορούν να διδαχθούν οι υπόλοιπες χώρες από την εμπειρία του Όσλο;
Θέλουμε να καταστούμε πιλοτική πόλη. Όσον αφορά τον
προϋπολογισμό του κλίματος, τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσουμε το σύστημα
δημόσιων μεταφορών ή όταν πρόκειται για τα ηλεκτρικά οχήματα και την κυκλική
οικονομία, το Όσλο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ατζέντα της ΕΕ. Μίλησα,
ακόμη, με τον Επίτροπο Περιβάλλοντος της ΕΕ για το ζήτημα αυτό.
Επομένως, ελπίζουμε ότι μπορούμε να έχουμε δέκα ή 15
διαφορετικά έργα όταν πρόκειται για μια ενέργεια φιλική προς το περιβάλλον. Το
ένα δίδαγμα αφορά στο έργο δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα που θα
εγκαταστήσουμε στη μονάδα αποτέφρωσης. Ας ελπίσουμε, ότι θα εξάγουμε αυτήν την
τεχνολογία σε όλες τις μονάδες διαχείρισης αποβλήτων στην Ευρώπη. Σε μια μικρή
πόλη, όπως το Όσλο, αυτό θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 15%.
(Πηγή:
euractiv.gr)