Εκείνοι που πανηγυρίζουν για την επικείμενη αποχώρηση του
Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, πρέπει να βάλουν τη
σαμπάνια στην άκρη. Ο διάδοχός του δεν μπορεί να είναι τόσο δύστροπος, αλλά οι Νοτιοευρωπαίοι
- και πάνω απ' όλα οι Έλληνες- δεν πρέπει να περιμένουν καλύτερη μεταχείριση.
Ο Σόιμπλε έχει αναλάβει πολλά διαφορετικά πόστα από το 1972,
οπότε και εκλέχτηκε για πρώτη φορά ως μέλος του γερμανικού κοινοβουλίου. (…)
Αλλά πάντοτε υπηρέτησε το κόμμα του από οποιαδήποτε θέση θα μπορούσε να
προσφέρει και θα παραμείνει μια ισχυρή προσωπικότητα ως πρόεδρος του
κοινοβουλίου, τυπικά ο δεύτερος ανώτερος αξιωματούχος στη Γερμανία μετά τον
πρόεδρο, ακριβώς μπροστά από τον καγκελάριο.
Η προτεσταντική φιλοσοφία του Σόιμπλε για το ρόλο του
πολιτικού είναι σημαντική για την κατανόηση της θητείας του ως υπουργού
Οικονομικών. Φυσικά, χρειάστηκε προσωπική επιμονή για να καθοδηγήσει την
ακλόνητη πορεία λιτότητας, με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και σεβασμό των
κανόνων. Ο Σόιμπλε σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, όπου ο
συντεταγμένος φιλελευθερισμός (
ordoliberalism)
αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1930 μέχρι τη δεκαετία του 1950.
Αυτή η θεωρία παντρεύτηκε με μια φιλελεύθερη προσέγγιση υπέρ
της αγοράς με ένα ισχυρό κράτος, ο ρόλος του οποίου είναι να διατηρήσει ένα
υψηλό επίπεδο κοινωνικής ασφάλειας. Ο συντεταγμένος φιλελευθερισμός έχει
εξασθενήσει κάπως από τη δεκαετία του '70, αλλά εξακολουθεί να επηρεάζει μεγάλο
μέρος της γερμανικής οικονομικής σκέψης, και ο Σόιμπλε ήταν κοντά στις
καταβολές του κατά τα έτη σχηματισμού του. Ως υπουργός οικονομικών αργότερα στη
ζωή του, έτεινε να κλίνει περισσότερο προς το στοιχείο του ‘συντεταγμένου’. Κάποτε
ομολόγησε στον αδελφό του: «Όσο μεγαλώνω και όσα περισσότερα βλέπω ως υπουργός
Οικονομικών, τόσο πιο δύσπιστος γίνομαι για τον καπιταλισμό».
Σε γενικές γραμμές, όμως, ο Σόιμπλε απλώς υποστήριξε τη
μακρά πολιτική γραμμή του κόμματός του, η οποία ήταν σαφής αρκετά πριν αναλάβει
υπουργός Οικονομικών, κατά τις συζητήσεις για την οικονομική θεμελίωση της ΕΕ
και της ευρωζώνης.
(…)
Ωστόσο, δεν έχει έρθει το τέλος της πολιτικής σταδιοδρομίας
του Σόιμπλε. Φέτος ειδικά, το γερμανικό κοινοβούλιο άλλαξε τον κανονισμό του
προκειμένου να μπορέσει ο Σόιμπλε να ανοίξει την πρώτη συνεδρίασή του μετά τις εκλογές
ως το μακροβιότερο -από πλευράς κοινοβουλευτικής θητείας- μέλος της εθνικής αντιπροσωπείας. Μέχρι πρότινος, η πρώτη
συνεδρίαση άνοιγε από το μεγαλύτερο σε ηλικία μέλος του κοινοβουλίου, αλλά,
στην περίπτωση αυτή, θα βλέπαμε στο ρόλο αυτό ένα μέλος του
AfD
-και το
γερμανικό πολιτικό σύστημα δεν ήταν δυνατό να επιτρέψει κάτι τέτοιο.
Σήμερα που το κοινοβούλιο περιλαμβάνει μια απείθαρχη ομάδα
εθνικιστών που εκλέγονται από το κόμμα
AfD
και με τους Σοσιαλδημοκράτες να είναι
αποφασισμένοι να αντιταχθούν στη Μέρκελ,
o Σόιμπλε είναι σε καλύτερη θέση για να βοηθήσει την καγκελάριο
και το
CDU.
Η διεύθυνση της συζήτησης είναι ξαφνικά κάτι σημαντικό και ο
Σόιμπλε αποτελεί ένα οχυρό, μια «φύσει αρχή», όπως σημειώνει ο ηγέτης του FDP
Κρίστιαν Λίντνερ σε ένα tweet υποστήριξης της κίνησης του Σόιμπλε.
Η κίνηση της Μέρκελ να μετακινήσει τον Σόιμπλε από το
υπουργείο Οικονομικών δείχνει τη σοβαρή πρόθεσή της να οικοδομήσει μια σταθερή
συμμαχία με το FDP και τους Πράσινους. Όμως, το υπουργείο Οικονομικών κατά πάσα
πιθανότητα θα πάει στο FDP, το οποίο κέρδισε περισσότερες ψήφους στις εκλογές
από τους Πράσινους, και κατέστησε σαφή τη φιλοδοξία του να εξασφαλίσει τη θέση,
ακόμη και πριν το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας. Δυστυχώς για την Ελλάδα
και άλλες ευρωπαϊκές χώρες του Νότου που ζητούν οικονομική βοήθεια, οι εν
δυνάμει υποψήφιοι του κόμματος αυτού είναι πιθανό να είναι τόσο «σφιχτοί», όσο
ο Σόιμπλε.
Το FDP δεν είναι υπέρ του συντεταγμένου φιλελευθερισμού,
είναι προκλητικά νεοφιλελεύθερο. Είναι κατηγορηματικά αντίθετο στα φορολογικά
κίνητρα, τη διαγραφή χρεών, τη μεταφορά γερμανικών χρημάτων στις γειτονικές
χώρες και τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό. Και η αντίθεσή του αυτή δεν έχει να
κάνει με συνέχεια της πολιτικής του Σόιμπλε: είναι θέμα αρχής.
O Σόιμπλε θα μπορούσε να αναζητήσει συμβιβασμούς εντός των
καθορισμένων κανόνων. Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (
ESM), για παράδειγμα, ήταν
ένας τέτοιος συμβιβασμός, επιτρέποντας τη μεταφορά χρηματοοικονομικής
αξιοπιστίας προς τις προβληματικές οικονομίες, χωρίς την άμεση μεταβίβαση
μετρητών των φορολογουμένων.
Το FDP αντιπαθεί τον
ESM, τον θεωρεί ένα ανέντιμο κόλπο. Η πεποίθηση του ηγέτη του
στον καπιταλισμό είναι ισχυρότερη από ότι του Σόιμπλε . H πίστη τους στην αλληλεγγύη
είναι αντίθετα ασθενέστερη. Το FDP επιθυμεί να κυνηγήσει τις χώρες της ΕΕ που
δεν εφαρμόζουν τις δημοσιονομικές τους υποχρεώσεις. Ο Σόιμπλε ήταν πρόθυμος να
τους δώσει μια ευκαιρία. Οι εταίροι στο Eurogroup ήξεραν ότι ήταν δύσκολο να
ικανοποιήσουν τον Σόιμπλε, αλλά είχαν συνηθίσει το οξύ ύφος του και είχαν βρει
τον τρόπο να συνεργαστούν μαζί του. Αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο με έναν
υπουργό από το FDP, ο οποίος, αρχικά τουλάχιστον, είναι πιθανό να είναι
περισσότερο ζηλωτής και λιγότερο θεματοφύλακας της στάσης του Σόιμπλε. Είναι
πιθανόν οι Νοτιοευρωπαίοι να νοσταλγήσουν τον Σόιμπλε αρκετά σύντομα.
(Πηγή: Bloomberg)