Το Κλάουσνιτς, ένα
μικρό χωριό της Σαξονίας, ήρθε πέρυσι στην επικαιρότητα εξαιτίας ενός
άσχημου επεισοδίου με πρόσφυγες. Ένα πλήθος ακροδεξιών που φώναζαν
«Είμαστε ο λαός» προσπάθησε να αποκλείσει ένα λεωφορείο που μετέφερε
πρόσφυγες σε έναν ξενώνα. Τρομοκρατημένες γυναίκες και παιδιά ήρθαν
αντιμέτωπες με 100 διαδηλωτές. Και οι πολιτικοί αναλυτές αναρωτήθηκαν:
γιατί υπάρχει τόσος ακροδεξιός εξτρεμισμός στη Σαξονία;
Τα ερωτήματα αυτά ήρθαν και πάλι στην επιφάνεια μετά τον πολιτικό
σεισμό που προκάλεσαν το 13% και οι 94 έδρες που έλαβε το ΑfD στις
γερμανικές εκλογές. Το εθνικό τους ποσοστό ήταν μεγάλο. Αλλά στην πρώην
κομμουνιστική Ανατολή ήταν εντυπωσιακό. Το κόμμα, που θέλει να κλείσει
τα σύνορα της Γερμανίας και να πατάξει το ισλάμ, έλαβε 22,5% στα
λεγόμενα «νέα ομοσπονδιακά κρατίδια». Στη Σαξονία, ένα μικρό κρατίδιο
της νοτιοανατολικής Γερμανίας με 4 εκατομμύρια κατοίκους που συνορεύει
με την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία, το AfD έλαβε 27% και ήρθε
πρώτο.
Αν προστεθούν και τα ποσοστά του Κόμματος της Αριστεράς, 4 στους 10
ψηφοφόρους στην πρώην Ανατολική Γερμανία ψήφισαν είτε την άκρα Δεξιά
είτε την άκρα Αριστερά.
Τα ακροδεξιά κόμματα πήγαιναν πάντα καλά στη Σαξονία. Το νεοναζιστικό
ΝΡD έλαβε δύο φορές έδρες στο τοπικό κοινοβούλιο, το 2004 και το 2009.
Το ακροδεξιό Pegida ? Πατριώτες Ευρωπαίοι κατά του Εξισλαμισμού της
Δύσης ? έχει ισχυρή παρουσία στο κρατίδιο και από το 2014 πραγματοποιεί
εβδομαδιαίες διαδηλώσεις στη Δρέσδη με μεγάλη συμμετοχή.
Ο Ούλριχ Εμε, που εξελέγη βουλευτής με το AfD στο Τσέμνιτς της
Σαξονίας, λέει ότι η περιοχή του χαρακτηριζόταν πάντα από ένα
αντικομφορμιστικό πνεύμα. Η Σαξονία, σημειώνει, ήταν το λίκνο της
αντικομμουνιστικής εξέγερσης το 1989 και παραμένει «πολύ ευαίσθητη» σε
συστήματα που δεν λειτουργούν σωστά. «Οι κάτοικοι είναι πολύ πιο ενεργοί
πολιτικά από άλλους Γερμανούς και έχουν τη δική τους κρίση», σημειώνει.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το κόμμα επωφελήθηκε επίσης από τη
δυσπιστία των Ανατολικογερμανών προς τους πολιτικούς θεσμούς, η οποία
χρονολογείται από την εποχή της ενοποίησης της χώρας. «Το πολυκομματικό
σύστημα δεν έχει βαθιές ρίζες στην Ανατολή», τονίζει ο Βέρνερ Πάτζελτ,
καθηγητής πολιτικής στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δρέσδης. «Για τον λόγο
αυτό, τα κόμματα διαμαρτυρίας αποσπούν ευκολότερα ψήφους διαμαρτυρίας».
Είκοσι επτά χρόνια μετά την επανενοποίηση της χώρας, η δυσαρέσκεια
είναι πολύ διαδεδομένη στην Ανατολή. Όπως λέει ο Ερικ Χάτκε από το
Atticus, μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση της Δρέσδης, πολλοί θεωρούν την
πτώση της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας έναν πόλεμο που έχασαν, και
όχι ένα θρίαμβο της δημοκρατίας. Και αυτό επιτείνεται από το γεγονός
ότι μόλις το 25% των τοπικών εργοδοτών, το 14% των πρυτάνεων και το 13%
των δικαστών γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ανατολή.
Υπάρχουν κι άλλοι λόγοι γι?αυτή τη δυσαρέσκεια. Στα χρόνια που
ακολούθησαν την επανενοποίηση, η τοπική διοίκηση αναδιοργανώθηκε ριζικά
και ο αριθμός των διοικητικών κέντρων μειώθηκε. Σε πολλές περιοχές
πρέπει να ταξιδέψεις 60 χιλιόμετρα για να φτάσεις σε ένα δικαστήριο. Κι
όπως λέει ο Αζο Φούνκε από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, αυτό
έχει ως αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι να αισθάνονται
αποκλεισμένοι. Όχι οικονομικά, όπως στην Αμερική του Τραμπ, αλλά
κοινωνικά και πολιτικά.
Σύμφωνα με τον Φούνκε, αυτός είναι ο τρίτος πυλώνας του εκλογικού
σώματος του AfD. Οι άλλοι δύο είναι οι ακροδεξιοί εξτρεμιστές και οι
ψηφοφόροι που ήθελαν να διαμαρτυρηθούν για την αριστερή στροφή του CDU.
Μια έρευνα που έγινε πέρυσι έδειξε ότι το 58% των Σαξονών πιστεύουν
πως η χώρα έχει καταληφθεί από ξένους, το 39% πως πρέπει να επιβληθεί
απαγόρευση στην είσοδο των Μουσουλμάνων και το 18% πως οι Γερμανοί είναι
«από τη φύση τους» ανώτερο έθνος.
Πολλοί αναρωτιούνται γιατί η ξενοφοβία είναι τόσο μεγάλη σε περιοχές
όπου οι ξένοι αποτελούν πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού (στη Σαξονία
είναι μόλις 2,2%) και όπου η οικονομία πηγαίνει καλύτερα του
αναμενομένου: στη Σαξονία γίνονται πολλές επενδύσεις, η Porsche
κατασκευάζει όλα της τα υβριδικά αυτοκίνητα και η Volkswagen έχει
αρχίσει να κατασκευάζει τα ηλεκτρικά της αυτοκίνητα.
Η απάντηση, σύμφωνα με τον Πάτζελτ, είναι ότι οι Ανατολικογερμανοί
φοβούνται μην έχουν την τύχη των δυτικογερμανικών πόλεων, όπου η
μετανάστευση έχει προκαλέσει πλήθος κοινωνικών προβλημάτων. «Στην
Ανατολή», σημειώνει, «υπάρχει η αίσθηση ότι όλα είναι καλά, οι πόλεις
είναι όμορφες, η ανεργία βρίσκεται υπό έλεγχο, και δεν θέλουμε να
καταστραφούμε από την αποτυχημένη μεταναστευτική πολιτική που
ακολουθείται στη Δύση».
(*) Ο Γκι Τσέιζαν είναι δημοσιογράφος των Financial Times
(από ΑΠΕ/ΜΠΕ - πηγή: Financial Times)