Σε Τροχιά Εντατικής Προετοιμασίας το Χρηματιστήριο Ενέργειας

Ενώ η ΔΕΗ ευρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια διογκούμενη κρίση χρέους με περισσότερα από €2.4 δις ανείσπρακτων οφειλών, από οικιακούς κυρίως καταναλωτές, (πολλοί από τους οποίους έχουν χαρακτηριστεί ως συστηματικοί κακοπληρωτές καταχρώμενοι το ΚΟΤ, βλέπε εδώ για πρόσφατα στοιχεία), με αποτέλεσμα η Επιχείρηση να στερείται της απαραίτητης επιχειρηματικής ευελιξίας που απαιτούν οι νέες συνθήκες απελευθέρωσης της αγοράς, όπου ως γνωστό βάσει των Μνημονιακών υποχρεώσεων η ΔΕΗ πρέπει να έχει απολέσει το 50% του μεριδίου λιανικής μέχρι το 2020, ευρίσκεται σε εξέλιξη η σχεδίαση μιας τελείως νέας αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα, μέσω της δημιουργίας ενός Χρηματιστήριου Ενέργειας αλλά και μιας χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου. Σε πρώτη φάση το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα κληθεί να αντικαταστήσει το μοντέλο της υποχρεωτικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (mandatory pool) που ισχύει σήμερα στη χώρα μας. Τη θέση του θα πάρουν τέσσερις νέες διακριτές αγορές ηλεκτρισμού, η αγορά επόμενης ημέρας ( day ahead), η ενδοημερήσια (spot αγορά), η προθεσμιακή αγορά ( forward market) και η αγορά εξισορρόπησης. Η τελευταία θα είναι ευθύνη του ΑΔΜΗΕ και θα δημιουργηθεί από τον Διαχειριστή. Η λειτουργία των τεσσάρων αγορών θα διέπεται από κώδικες που βρίσκονται υπό διαμόρφωση και θα τεθούν σύντομα σε δημόσια διαβούλευση από τη ΡΑΕ.

Πιο συγκεκριμένα ο ΛΑΓΗΕ, ο διαχειριστής της ηλεκτρικής αγοράς ενέργειας, και ο ΑΔΜΗΕ ως ο διαχειριστής του δικτύου και των αγορών εξισορρόπησης, σε συντονισμό με την ΡΑΕ, έχουν αναλάβει με βάση το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για το Target Model (βλέπε Ν4425/2016) αλλά και το αντίστοιχο ευρωπαϊκό, την ευθύνη για την οργάνωση, την λειτουργία και την ανάπτυξη της Ελληνικής αγοράς ενέργειας όπου κομβικό ρόλο θα παίζει το υπό ίδρυση Χρηματιστήριο Ενέργειας, η λειτουργία του οποίου, σε μια πρώτη δοκιμαστική φάση, προγραμματίζεται για το 4^ο τρίμηνο του 2018. Προς αυτή την κατεύθυνση υπάρχει ήδη στενή συνεργασία μεταξύ ΛΑΓΗΕ και Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΧΑ) οι οποίοι οργανισμοί θα συμμετάσχουν ως βασικοί ιδρυτικοί μέτοχοι στο Χρηματιστήριο Ενέργειας το οποίο θα αποτελέσει μια ξεχωριστή νομική άλλα και οργανωτική οντότητα.

Μάλιστα προβλέπεται μια πολυμετοχική σύνθεση στο Χρηματιστήριο Ενέργειας όπου εκτός του Χρηματιστηρίου Αθηνών και του ΛΑΓΗΕ στο Χρηματιστήριο Ενέργειας θα προσκληθούν να συμμετάσχουν θεσμικοί φορείς όπως ΑΔΜΗΕ, ΔΕΣΦΑ, περιφερειακά χρηματιστήρια αλλά και μεγάλες ιδιωτικές ενεργειακές εταιρείες. Στο δε Χρηματιστήριο Ενέργειας πρόκειται να ενταχθεί η διαπραγμάτευσή των αγορών όπως προβλέπεται από το Target Model. Ακόμη προβλέπεται η δημιουργία ενός νέου οίκου εκκαθάρισης που θα αποτελέσει ξεχωριστή εταιρεία, η οποία θα αναλάβει την εκκαθάριση και διαχείριση των εντολών αγοράς πώλησης, στην αρχή ποσοτήτων και προϊόντων ηλεκτρισμού και αργότερα φυσικού αερίου. Στην πράξη, την λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας ( Energy Exchange) θα την αναλάβει ο ΛΑΓΗΕ ενώ αυτού του Οίκου Εκκαθάρισης ( Clearing House) το Χρηματιστήριο Αθηνών. Το μεν Χρηματιστήριο Ενέργειας θα ξεκινήσει την λειτουργία του με την διαπραγμάτευση προϊόντων ηλεκτρισμού (λχ Day Ahead, Forward Contracts, Intraday ) ενώ σε δεύτερη φάση θα ενταχθούν προϊόντα που έχουν σχέση με φυσικό αέριο και τις Εγγυήσεις Προέλευσης (δηλαδή πιστοποιητικά που θα εκδίδει ο ΛΑΓΗΕ και θα αναφέρονται στην προέλευση της παραγόμενης ενέργειας, δηλαδή από λιγνίτη, υδροηλεκτρικά, αιολικά, φωτοβολταϊκά κλπ)

Όπως μας ενημέρωσε ο Πρόεδρος και Διευθύνοντας Σύμβουλος του ΛΑΓΗΕ κ. Μιχάλης Φιλίππου, ο οποίος και έχει την ευθύνη του όλου συντονισμού για την δημιουργία του Χρηματιστήριου Ενέργειας, «Η δημιουργία του Χρηματιστήριο Ενέργειας αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση, στο πλαίσιο εφαρμογής του Target Model. Βέβαια, στόχος του ΛΑΓΗΕ και του Χρηματιστηρίου Αθηνών δεν είναι μόνο να σχεδιάσουν σωστά την αναδιοργάνωση της εγχώριας χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να την έχουν ολοκληρώσει εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών αλλά επιδίωξή τους είναι, ήδη από τη σύστασή του, το χρηματιστήριο να είναι έτοιμο να αναλάβει δημοπρασίες και άλλων ενεργειακών προϊόντων (π.χ. φυσικό αέριο), όπως επίσης και να γίνει το «κέντρο» των ενεργειακών αγορών της ευρύτερης περιοχής». Όπως τόνισε ο κ. Μιχάλης Φιλίππου, μιλώντας αποκλειστικά στο energia. gr, «Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι αγορές οφείλουν να απαλλαγούν από έξωθεν παρεμβάσεις και να λειτουργήσουν βάσει των κανόνων της προσφοράς και ζήτησης. Προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να συμβάλλει το Χρηματιστήριο Ενέργειας, και ο όλος μηχανισμός λειτουργίας του συμπεριλαμβανομένης και της Εταιρείας Εκκαθάρισης. Το δε Χρηματιστήριο Ενέργειας, λόγω οργάνωσης και μεγέθους, αναμένεται να παίξει έναν ουσιαστικό ρόλο στην σύζευξη των αγορών, βάσει κωδικών που θα ισχύσουν σε περιφερειακό επίπεδο»

Το Χρονοδιάγραμμα και η Λειτουργία του Χρηματιστήριου Ενέργειας

Οι επόμενοι 12 μήνες θα είναι μια ιδιαίτερη κρίσιμη περίοδος για το στήσιμο της νέας αυτής ουσιαστικά αγοράς που θα είναι το Χρηματιστήριο Ενέργειας, αφού όλες οι μέχρι σήμερα λειτουργίες της ημερήσιας Αγοράς πρόκειται να ενταχθούν σε αυτό. Έτσι εντός του Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου πρόκειται να δοθούν σε διαβούλευση οι κώδικες λειτουργίας και παράλληλα να προωθηθούν οι σχετικές νομοθετικές παρεμβάσεις οι οποίες εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί έως το Α’ τρίμηνο του 2018. Για το δε πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους προγραμματίζεται η οργάνωση των υποδομών ΙΤ του Χρηματιστηρίου Ενέργειας με καταληκτική ημερομηνία τα τέλη Οκτωβρίου 2018, οπότε και πρόκειται να ξεκινήσει η δοκιμαστική λειτουργία του, το γνωστό dry run.

Παράλληλα την ίδια περίοδο, δηλαδή εντός του 2018 θα προχωρήσει η οργάνωση του Οίκου Εκκαθάρισης από το ΧΑ καθώς και η λειτουργία του νέου συστήματος balancing από τον ΑΔΜΗΕ. Απώτερος στόχος η πλήρης λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας πριν τα τέλη του 2018, πρώτα σε εθνικό επίπεδο και αργότερα εντός του 2019 με την λειτουργία του να επεκτείνεται σε περιφερειακή κλίμακα με την σύζευξη των διαφόρων αγορών ηλεκτρικής ενέργειας όπως αυτές λειτουργούν σήμερα (βλέπε CROPEX, IBEX, SEEPEX, OPCOM, EPIAS).