Η αγορά των καταστημάτων εμπορίας ηλεκτρολογικού υλικού
υπέστη μεγάλες απώλειες τα τελευταία χρόνια, με συνέπεια να γίνουν
μεγάλες ανακατατάξεις μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου. Οι τελευταίες
εξελίξεις που σημειώθηκαν στην αγορά παρουσιάζονται στη νεότερη έκδοση
της σχετικής κλαδικής μελέτης που εκπόνησε η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group.
Η αγορά των καταστημάτων εμπορίας ηλεκτρολογικού υλικού υπέστη μεγάλες απώλειες τα
τελευταία χρόνια, με συνέπεια να γίνουν μεγάλες ανακατατάξεις μεταξύ
των επιχειρήσεων του κλάδου. Οι τελευταίες εξελίξεις που σημειώθηκαν
στην αγορά παρουσιάζονται στη νεότερη έκδοση της σχετικής κλαδικής
μελέτης που εκπόνησε η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group.
Στη χώρα μας, ο τομέας της εμπορίας ηλεκτρολογικού εξοπλισμού
εφοδιάζεται κυρίως μέσω των γνωστών αλυσίδων καταστημάτων (καταστήματα
τα οποία λειτουργούν κάτω από το ίδιο εμπορικό σήμα και ελέγχονται από
τον ίδιο φορέα), καθώς επίσης και από αγοραστικούς ομίλους αλλά και
συνεταιρισμούς ηλεκτρολόγων. Πέραν αυτών, στην αγορά δραστηριοποιούνται
και τα μεμονωμένα καταστήματα που είναι διάσπαρτα σε ολόκληρη τη χώρα,
αλλά καλύπτουν μικρό μόνο μέρος της συνολικής ζήτησης.
Η εγχώρια ζήτηση του ηλεκτρολογικού υλικού επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο
βαθμό από την εξέλιξη της οικοδομικής/κατασκευαστικής δραστηριότητας
και γενικότερα την πορεία των επενδύσεων. Όσον αφορά τις επενδύσεις σε
κατοικίες, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου σε κατοικίες
μειώθηκε την περίοδο 2010-2015 με μέσο ετήσιο ρυθμό 13,8%. Επίσης, από
την επεξεργασία των δεδομένων των οικοδομικών αδειών προκύπτει
εντυπωσιακή συρρίκνωση της οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία την
περίοδο 2008-2015 κατέγραψε πτώση 83% (βάσει όγκου).
Ο συνολικός αριθμός των καταστημάτων που λειτουργούν από τις
εταιρείες που παρουσιάζονται στην μελέτη παρουσίασε ανάκαμψη τελευταία,
από 220 τον Απρίλιο του 2015 σε 227 το Δεκέμβριο του 2016 (αύξηση 3,1%).
Η αύξηση αυτή ήταν κυρίως αποτέλεσμα της ταχείας επέκτασης του δικτύου
των καταστημάτων των δυο μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου. Ωστόσο, σε
σχέση με την καταγραφή του έτους 2010, το πλήθος καταστημάτων μειώθηκε
σημαντικά.
Η Σταματίνα Παντελαίου, Διευθύντρια Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών της ICAP Group
σχολιάζει σχετικά με τις εξελίξεις της συγκεκριμένης αγοράς: Το μέγεθος
αγοράς των ειδικευμένων καταστημάτων και αλυσίδων εμπορίας
ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ακολούθησε ανοδική πορεία μέχρι το 2008, με
υψηλούς ετήσιους ρυθμούς. Η εξέλιξη αυτή αντιστράφηκε από το 2009 και
μετά, με την αγορά να υποχωρεί συνεχώς την περίοδο 2009-2015, με μέσο
ετήσιο ρυθμό της τάξης του 7,8%. Ωστόσο, το 2016 η αγορά ανέκαμψε
παρουσιάζοντας αύξηση 4,1%. Όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς,
θεωρείται φυσική η ανακοπή της συνεχούς πτωτικής πορείας που διήρκεσε
μία επταετία, ωστόσο η εν λόγω αγορά είχε συρρικνωθεί σε τέτοιο βαθμό,
ώστε ανάγκασε ακόμα και παλιές γνωστές επιχειρήσεις του κλάδου να
διακόψουν τη λειτουργία τους.
Σε ό,τι αφορά τη διάρθρωση του μεγέθους της αγοράς, ο βασικός
ηλεκτρολογικός εξοπλισμός (υλικό ράγας, πίνακες διανομής, διακοπτικό
υλικό, σχάρες/κανάλια, μπαλαντέζες, διακόπτες) αντιπροσωπεύει το
μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς για το 2016 (65%). Σχετικά με το βαθμό
συγκέντρωσης στην αγορά, οι τρεις κορυφαίες εταιρείες εκμετάλλευσης
δικτύων καταστημάτων, κάλυψαν (από κοινού) το 35% της αγοράς, ενώ οι
πρώτες 5 ελέγχουν σχεδόν το 40% της αγοράς.
Στα πλαίσια της μελέτης έγινε και εκτεταμένη χρηματοοικονομική
ανάλυση των επιχειρήσεων του κλάδου, βάσει επιλεγμένων αριθμοδεικτών.
Από την ανάλυση αυτή προκύπτει ότι το μέσο περιθώριο μεικτού κέρδους
διαμορφώθηκε σε 23,14% την τελευταία πενταετία, για ένα μεγάλο δείγμα
εταιρειών του κλάδου.
Περαιτέρω, συντάχθηκαν και ομαδοποιημένοι ισολογισμοί βάσει
αντιπροσωπευτικού δείγματος εταιρειών. Για τη διετία 2015/14 υπήρχαν
διαθέσιμα στοιχεία ισολογισμών 35 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων του
κλάδου οι οποίες καλύπτουν μεγάλο μέρος του κύκλου εργασιών των
εξεταζόμενων καταστημάτων. Το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών αυτών
αυξήθηκε κατά 4,23% το 2015/14, ενώ τα συνολικά ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν
κατά 4% το ίδιο διάστημα. Οι συνολικές πωλήσεις των 35 εταιρειών του
δείγματος αυξήθηκαν κατά 5,82% το 2015/14. Περαιτέρω, το λειτουργικό
αποτέλεσμα βελτιώθηκε εντυπωσιακά (κατά 35,8%), με συνέπεια τα κέρδη
(προ φόρου) να αυξηθούν κατά 52,7% το 2015/14.
Όσον αφορά στα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αγοράς, σύμφωνα με στοιχεία
του οργανισμού A.I.S.E., η συνολική αξία της παραγωγής ηλεκτρολογικού
υλικού των κρατών-μελών της Ε.Ε. ανέρχεται σε €18 δισ. το 2014, ενώ το
2015 σε 19,1 δισ. καταγράφοντας αύξηση 6,2%.
Όπως επίσης αναφέρει ο Ιάκωβος Κατακουζηνός, Senior Manager της ICAP Group,
στον κλάδο των καταστημάτων εμπορίας ηλεκτρολογικού υλικού δεν
υφίστανται ουσιαστικά εμπόδια εισόδου. Στο επίπεδο της υποκατάστασης των
παρεχόμενων υπηρεσιών, επίσης δεν εντοπίζεται σοβαρός κίνδυνος. Ωστόσο
υπάρχουν και οι αλυσίδες καταστημάτων της φιλοσοφίας “do it yourself”,
τα οποία και διαθέτουν (μεταξύ άλλων) και ηλεκτρολογικό τμήμα, αλλά σε
καμία περίπτωση δεν μπορούν να συγκριθούν, όσον αφορά στην ποικιλία των
διατιθέμενων προϊόντων, με ένα εξειδικευμένο κατάστημα ηλεκτρολογικού
εξοπλισμού.
Η διαπραγματευτική δύναμη των λιανεμπόρων έναντι των εισαγωγέων του
κλάδου είναι ανάλογη με το μέγεθός τους (και το ύψος των παραγγελιών)
και τη δυναμική τους στην αγορά του λιανεμπορίου. Ως εκ τούτου, οι
μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων ηλεκτρολογικού υλικού διαθέτουν σημαντικό
πλεονέκτημα έναντι των προμηθευτών τους, σε επίπεδο διαπραγμάτευσης, με
δεδομένο την ευρεία διασπορά και γεωγραφική κάλυψη του δικτύου τους.
Στην περίπτωση των αγοραστικών ομίλων, κύριο κριτήριο της
διαπραγματευτικής τους ισχύος αποτελεί η σωστή οργάνωση, η δόμηση και η
ομοιογένεια του δικτύου των συνεργαζόμενων καταστημάτων.
Οι αγοραστές των προϊόντων του κλάδου είναι οι επαγγελματίες
ηλεκτρολόγοι, οι εργολάβοι και οι τεχνικές εταιρείες, καθώς και ιδιώτες.
Εξαιρουμένων των ιδιωτών (που δεν πραγματοποιούν μαζικές αγορές), οι
υπόλοιποι διαθέτουν αξιόλογη διαπραγματευτική δύναμη, ανάλογη πάντα με
τον όγκο των αγορών τους. Το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς αλλά και
η παρατεταμένη οικονομική ύφεση, η οποία έχει πλήξει καίρια την εγχώρια
οικοδομική/κατασκευαστική δραστηριότητα, είναι παράγοντες που οξύνουν
ακόμα περισσότερο τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων.
Τα καλά οργανωμένα δίκτυα καταστημάτων και η ευρεία γεωγραφική κάλυψη
που απαρτίζουν τα δυνατά σημεία του κλάδου. Αντιθέτως, στις «αδυναμίες»
του κλάδου συγκαταλέγονται η άμεση εξάρτηση του από παράγοντες όπως η
οικοδομική και κατασκευαστική δραστηριότητα, αλλά και ο έντονος
ανταγωνισμός που επικρατεί μεταξύ των επιχειρήσεων με αποτέλεσμα να
οδηγούνται σε έναν «πόλεμο τιμών». Στο επίπεδο των ευκαιριών, η
οικονομική δυσπραγία λόγω κρίσης και η αδυναμία κάποιων εκ των
επιχειρήσεων να ανταπεξέλθουν στα προβλήματα, οδηγούμενες μέχρι και στη
διακοπή της λειτουργίας τους, αντικειμενικά δημιουργεί ευκαιρίες και
περιθώρια επέκτασης σε δυναμικές και οργανωμένες αλυσίδες, για αύξηση
του μεριδίου αγοράς τους. Απειλές για τον κλάδο αποτελούν η συνεχής
πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας και η παράταση των συνθηκών
οικονομικής ύφεσης, που πλήττουν σοβαρά τις επενδύσεις αλλά και την
αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.