Μία από τις πλέον σημαντικές πρόσφατες εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η «αναγέννηση» της παραγωγής ενέργειας στις ΗΠΑ, σε
μεγάλο βαθμό λόγω της «επανάστασης» των σχιστολιθικών υδρογονανθράκων
Σήμερα, μετά από μισό αιώνα ως καθαρός εισαγωγέας, οι ΗΠΑ
είναι έτοιμες την επόμενη δεκαετία να καταστούν καθαροί εξαγωγείς, καθώς οι
εισαγωγές από τις παραδοσιακές πηγές μειώνονται και η ζήτηση για αμερικανικά
ενεργειακά προϊόντα στο εξωτερικό αυξάνεται.
Σύμφωνα με το
World
Energy
Outlook
του ΙΕΑ (
εδώ),
οι Η.Π.Α. αναμένεται στο άμεσο μέλλον να αποτελέσουν την κυρίαρχη δύναμη στην
παραγωγή ενέργειας, καθώς η ώθηση από τους σχιστολιθικούς υδρογονάνθρακες προκαλεί
τη μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγής που παρατηρήθηκε εδώ και περισσότερα από 50
χρόνια.
Μέχρι το 2025, η αύξηση της αμερικανικής παραγωγής φυσικού
αερίου και πετρελαίου θα μετατρέψει τη χώρα σε καθαρό εξαγωγέα ορυκτών καυσίμων
για πρώτη φορά από το 1948. Οι ΗΠΑ θα παραμείνουν ο «αδιαμφισβήτητος ηγέτης»
στις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου «για τις επόμενες δεκαετίες», σύμφωνα
με τον
IEA.
Η πρόβλεψη αυτή απορρέει εν μέρει από τον υπολογισμό εκ
μέρους του ΙΕΑ των ανακτήσιμων αποθεμάτων -κυρίως σχιστολιθικών- στις ΗΠΑ., τα
οποία ο ΙΕΑ αύξησε κατά περίπου 30% στα 105 δισ. βαρέλια.
Όπως σημειώνουν διεθνείς αναλυτές, η πρόβλεψη του IEA
σημαίνει «χαμηλότερες τιμές για μεγαλύτερο διάστημα», καθώς η παραγωγή των ΗΠΑ υπερβαίνει
τις προσδοκίες και ικανοποιεί την πλειονότητα της νέας παγκόσμιας ζήτησης.
Συνολικά, οι ΗΠΑ θα προσθέσουν μεγαλύτερο όγκο νέας παραγωγής από τον
αντίστοιχο που προσέθεσε η Σαουδική Αραβία κατά τη διάρκεια της άνθισης της
παραγωγής της χώρας μεταξύ 1966 και 1981. Το γεγονός αυτό είναι πιθανόν να διατηρήσει
τις τιμές μειωμένες.
Η αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου, ιδίως
LNG, θα επιτρέψει στις ΗΠΑ να
γίνουν καθαροί εξαγωγείς μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2020, ξεπερνώντας το
Κατάρ και καταλαμβάνοντας την κορυφαία θέση ως προμηθευτής
LNG
σε παγκόσμιο
επίπεδο. Οι εξαγωγές πετρελαίου θα υπερβούν τις εισαγωγές έως το 2027 σύμφωνα
με τον ΙΕΑ, με την κυβέρνηση των ΗΠΑ να προβλέπει ότι αυτό θα συμβεί εντός του 2026.
Η ζήτηση για το πετρέλαιο των ΗΠΑ -το οποίο έχει μικρή
περιεκτικότητα σε θείο και συνεπώς είναι ‘καθαρότερο’- θα αυξηθεί, καθώς οι
χώρες προσπαθούν να περιορίσουν τις εκπομπές, να καταπολεμήσουν την
ατμοσφαιρική ρύπανση και να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς που αφορούν την
ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει ‘έκρηξη’ στις
εξαγωγές των ΗΠΑ σε περίπου 4 εκατ. βαρέλια ημερησίως μέχρι το 2022, σύμφωνα με
την
Enterprise
Partners,
εταιρεία εξαγωγών του Κόλπου.
Πρόκειται για μια εξέλιξη τεράστιων διαστάσεων, η οποία ενδέχεται
να έχει τεράστιο αντίκτυπο στη μορφή της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου και
φυσικού αερίου. Για δεκαετίες, οι ΗΠΑ ήταν μια σημαντική εισαγωγική αγορά,
αλλά αυτό φαίνεται ότι μπορεί να μεταβληθεί άρδην. Ήδη οι εξαγωγές της Σαουδικής
Αραβίας προς τις ΗΠΑ έχουν μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδό τους τα τελευταία 30
χρόνια: 525.000 βαρέλια ημερησίως έναντι 1,5 εκατ. βαρελιών/ ημέρα που ήταν
πριν από μία δεκαετία.
Αν και η πρόσκαιρη αιτία γι 'αυτό ήταν οι περικοπές στην παραγωγή
της Σαουδικής Αραβίας, στο πλαίσιο της συμφωνίας του ΟΠΕΚ, η αυξανόμενη
αμερικανική παραγωγή θα μπορούσε να προκαλέσει μόνιμη πτώση στις εισαγωγές από
τη Σαουδική Αραβία, αν και είναι απίθανο αυτές να μηδενιστούν. Οι ΗΠΑ είναι
μια μεγάλη χώρα και οι ισορροπίες μεταξύ ζήτησης και προσφοράς ποικίλλουν στις
διάφορες περιοχές.
Το σαουδαραβικό αργό θα παραμείνει ανταγωνιστικό και, εφόσον
η Saudi Aramco διατηρεί το τεράστιο διυλιστήριο της στην περιοχή Motiva του
Τέξας, οι εισαγωγές από τη Σαουδική Αραβία θα συνεχιστούν, αν και μειωμένες. Οι
εισροές στο Motiva από τις πηγές της Σαουδικής Αραβίας ανήλθαν σε μόλις 36% του
συνόλου, ενώ μεγαλύτερος όγκος πετρελαίου προήλθε από το Ιράκ.
Οι Σαουδάραβες δε φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα για το μειούμενο
μερίδιό τους στην αγορά των ΗΠΑ. Προσβλέπουν στις ασιατικές αγορές - ιδιαίτερα
στην Κίνα και την Ινδία - για να καλύψουν τις μελλοντικές τους ανάγκες. Σύμφωνα
με το οικονομικό σχέδιο Vision 2030 -σύλληψη του πρίγκιπα διαδόχου Mohammed bin
Salman- η οικονομία της Σαουδικής Αραβίας θα διαφοροποιηθεί και θα μειώσει την
εξάρτησή της από την παραγωγή ορυκτών καυσίμων στην προσπάθειά της να γίνει πιο
ευέλικτη και λιγότερο ευάλωτη στις διακυμάνσεις των τιμών. Η πολυαναμενόμενη
δημόσια εγγραφή της Saudi Aramco που έχει προγραμματιστεί για το επόμενο έτος αποτελεί
το πρώτο βήμα του σχεδίου αυτού.
Ωστόσο, δεν είναι απολύτως ακριβές να γίνεται λόγος για ‘ενεργειακή
ανεξαρτησία’ όσο η ενέργεια παραμένει παγκόσμιο εμπόρευμα. Οι ΗΠΑ ενδέχεται να
αρχίσουν να εξάγουν μεγαλύτερες ποσότητες από αυτές που εισάγουν, αλλά αυτό δε
θα μειώσει την ανάγκη για εισαγωγές αργού, ιδίως από τον Καναδά και τη Μέση
Ανατολή, όπου το αργό παραμένει φθηνό και άφθονο.
Από την άλλη, είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κάποιος την
ιστορική σημασία αυτής της αλλαγής. Για το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, οι ΗΠΑ
ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός αργού πετρελαίου παγκοσμίως, παράγοντας
περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας προσφοράς. Οι απαιτήσεις του πολέμου
και της ειρήνης εξάντλησαν τα εγχώρια αποθέματα, ενώ η στρατηγική μετατόπιση
για την αύξηση της παραγωγής στη Μέση Ανατολή προκάλεσε μείωση της παραγωγής
των ΗΠΑ σε σχέση με την κατανάλωση στη δεκαετία του 1940. Οι ΗΠΑ έγιναν
καθαρός εισαγωγέας το 1948 και έφθασαν στο μέγιστο επίπεδο παραγωγής τους το
1970, σημείο καμπής μετά το οποίο παρουσιάζουν -επί σαράντα χρόνια- μείωση της
παραγωγής και έντονη αύξηση των εισαγωγών.
Πλέον, αυτή η εποχή φαίνεται ότι έφθασε στο τέλος της.