Τα ‘Ψιλά Γράμματα’ της Συμφωνίας για Παράταση των Περιορισμών στην Παραγωγή Πετρελαίου

Η Σαουδική Αραβία πήρε αυτό που επιδίωκε από τη συνάντηση της Βιέννης στις 30 Νοεμβρίου: μία παράταση εννέα μηνών στον περιορισμό της παραγωγής πετρελαίου που διαφορετικά θα έληγε το δεύτερο τρίμηνο του 2018. Ανάγκασε τη Λιβύη και τη Νιγηρία να αποδεχθούν ένα ανώτατο όριο στην παραγωγή τους. Εξασφάλισε τη συνεργασία της Μόσχας, διαψεύδοντας -για κάποιους μήνες τουλάχιστον- τις αμφιβολίες που είχαν προκύψει σχετικά με τη δέσμευση της Ρωσίας.

Η αναθεωρημένη συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2018 και διασφαλίζει τη μείωση κατά 1,8 εκατ. βαρέλια/ ημέρα της συνολικής προσφοράς πετρελαίου από τις χώρες εντός και εκτός OPEC που συνυπογράφουν τη συμφωνία παράτασης των περικοπών στην παραγωγή.

«Η συμφωνία θα τηρηθεί πλήρως. Δεν περιμένουμε εκπλήξεις, όπως είδαμε το 2017», δήλωσε ο υπουργός πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας Khalid al- Falih στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τη συνάντηση. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το εάν η Σαουδική Αραβία είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε μεγαλύτερη μείωση της παραγωγής της εντός του 2018 ώστε να επιταχύνει την επανεξισορρόπηση της αγοράς, ο al- Falih απάντησε θετικά, προσθέτοντας ότι «το 2018 θα αντικατοπτρίζει όσα κάναμε το 2017».

Παρά το θετικό κλίμα που προκύπτει από τις δηλώσεις του Σαουδάραβα υπουργού, το τοπίο που διαμορφώνεται από τα ‘ψιλά γράμματα’ της συμφωνίας είναι μάλλον προφανές. Ο OPEC και οι εταίροι του συμφώνησαν επίσημα να αναθεωρήσουν τη συμφωνία για περιορισμό της παραγωγής τον Ιούνιο του 2018, γεγονός που σημαίνει ότι το ενδεχόμενο χρονικής επέκτασης της ισχύος της θα προκύψει και πάλι. Η συμφωνία παρουσιάζεται ως παράταση εννέα μηνών της αρχικής συμφωνίας που θα έληγε το Μάρτιο του 2018, στην πραγματικότητα όμως έχει διάρκεια μόλις τριών μηνών.

Η απόφαση για επανεξέταση της συμφωνίας τον Ιούνιο αποτελεί παραχώρηση προς μια αυξανόμενη ομάδα κρατών -με βασικότερη τη Ρωσία- που αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την ανάγκη διατήρησης περιορισμών στην παραγωγή πετρελαίου και εκφράζουν φόβους ότι περαιτέρω αύξηση των τιμών θα έστρεφε την αγορά στον εφοδιασμό με σχιστολιθικό πετρέλαιο από τις ΗΠΑ. Υποθέτοντας ότι οι τιμές θα παραμείνουν σταθερές, ο OPEC θα γνωρίζει ως τον Ιούνιο πόσο επιπλέον πετρέλαιο διοχετεύουν οι ΗΠΑ στις αγορές, επομένως και πόσο ισχυρό πλήγμα προκαλούν στην προσπάθεια εξισορρόπησης της αγοράς μέσω περιορισμών στην παραγωγή.

Έτσι, ο OPEC φαίνεται έτοιμος να υιοθετήσει διαφορετική στάση μετά τον Ιούνιο, με την επίσημη δήλωση μετά τη συνάντηση της Βιέννης να υπονοεί ότι ο Οργανισμός ενδέχεται να αποχωρήσει από τη συμφωνία νωρίτερα αν αυξηθεί σημαντικά η προσφορά πετρελαίου από τις ΗΠΑ.

Η επανεξέταση της παράτασης τον Ιούνιο αποτελεί ένα πιθανό σημείο διακοπής των περικοπών στην παραγωγή πετρελαίου. «Εμείς ως ομάδα θα είμαστε ευέλικτοι και σε πλήρη ετοιμότητα να αντιδράσουμε και να ανταποκριθούμε ανάλογα με το πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα», δήλωσε ο al- Falih.

Ο Σαουδάραβας υπουργός προειδοποίησε, επίσης, τα κράτη μέλη του OPEC που υπερέβησαν τις ποσοστώσεις τους το 2017, μεταξύ των οποίων το Ιράκ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η θητεία του υπουργού πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας στην εκ περιτροπής προεδρία του OPEC λήγει στα τέλη του 2017, ωστόσο τον επόμενο χρόνο θα προεδρεύει της επιτροπής που θα παρακολουθεί τη συμμόρφωση με τη συμφωνία, από κοινού με το Ρώσο υπουργό Ενέργειας Alexander Novak. «Οι υπόλοιπες 24 χώρες θα νιώθουν την ανάσα μου στο σβέρκο τους για να διασφαλίσω ότι όλοι τηρούν τις δεσμεύσεις τους» δήλωσε χαρακτηριστικά και αναφερόμενος στο σύνολο των χωρών, εντός και εκτός OPEC, που υπογράφουν τη συμφωνία.

Η αντίδραση των ΗΠΑ

Αυτό που αναμένεται τώρα είναι η αντίδραση της αγοράς πετρελαίου των ΗΠΑ στη συμφωνία για παράταση των περικοπών. Ο OPEC, με ένα μάλλον κακό ιστορικό προβλέψεων του αμερικανικού σχιστολιθικού τομέα, ενδέχεται να εκτιμά πολύ λάθος τα δεδομένα. Αναμένει ότι η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου θα αυξηθεί μόλις κατά 0,62 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2018. Εάν οι αριθμοί αυτοί ισχύσουν, η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση το επόμενο έτος θα βοηθούσε προς την κατεύθυνση μίας ομαλής εξόδου από τη συμφωνία για περιορισμό της παραγωγής, πιθανότατα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018.

Όμως, η αντίδραση του σχιστολιθικού πετρελαίου ενδέχεται να είναι πολύ ισχυρότερη από αυτή που εκτιμά ο OPEC. Η επενδυτική τράπεζα Barclays, για παράδειγμα, προβλέπει επιπλέον 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως από τη σχιστολιθική παραγωγή των ΗΠΑ εντός του 2018. Βάσει αυτή της πρόβλεψης, μόνο η παραγωγή των ΗΠΑ αρκεί για να επιτευχθεί η συνολική αύξηση στην παραγωγή που προβλέπει ο OPEC, χωρίς να συνυπολογιστεί η παραγωγή της Βραζιλίας, του Καναδά και άλλων χωρών και υποθέτοντας ότι δε θα υπάρξει κάποια παρέκκλιση από τους συμμετέχοντες στη συμφωνία παράτασης των περικοπών. Αν επιβεβαιωθεί το σενάριο της Barclays, τα αποθέματα θα αυξηθούν ξανά και οι τιμές θα πέσουν.

Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι η Διεύθυνση Ενεργειακής Πληροφόρησης (ΕΙΑ) των ΗΠΑ ανακοίνωσε - ενώ η συνάντηση του OPEC ήταν ακόμη σε εξέλιξη - ότι η παραγωγή των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 3% το Σεπτέμβριο σε σύγκριση με τον Αύγουστο, φθάνοντας στα 9,48 εκατ. βαρέλια /ημέρα.

Η απόφαση για παράταση του περιορισμού της πετρελαϊκής παραγωγής εκ μέρους του OPEC είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ. Αυτό που υποστηρίζει ο OPEC είναι ότι η αύξηση αυτή δε θα είναι ικανή να προκαλέσει μεγάλη ανατροπή των ισορροπιών στις αγορές. Ο χρόνος θα δείξει εάν η πρόβλεψη αυτή θα επιβεβαιωθεί.