Αποκλειστικό
energia.
gr:
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της
Gazprom,
Alexey
Miller, επισκέφτηκε
την Τεχεράνη στις 15/12, επικεφαλής μεγάλης ρωσικής αντιπροσωπείας, προκειμένου
να υπογράψει με την ιρανική πλευρά συμφωνίες για την έρευνα και εξόρυξη
υδρογονανθράκων στην ιρανική ΑΟΖ, τη διύλιση πετρελαίου και τη διαμετακόμιση-
εξαγωγή του φυσικού αερίου του Ιράν.
Στην κοινή
συνάντησή του με τον υπουργό πετρελαίου του Ιράν,
Bijan
Namdar
Zangeneh, ο
Miller
επεσήμανε το ενδιαφέρον των δύο πλευρών για ευρεία συνεργασία μεταξύ των δύο
χωρών σε όλες τις φάσεις του ενεργειακού κύκλου.
Ειδικότερα:
Με τον
Διευθύνοντα Σύμβουλο της κρατικής ιρανικής
National
Iranian
Oil
Company (
NIOC),
Ali
Kardor, ο
Miller υπέγραψε
«Οδικό Χάρτη» για την ανάληψη από πλευράς
Gazprom
ολοκληρωμένων
προγραμμάτων έρευνας και εξόρυξης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου
εντός ιρανικής κυριαρχίας, καθώς και για τη διύλιση και εξαγωγή παραγώγων του
ιρανικού πετρελαίου. Επίσης, ο «Οδικός Χάρτης» περιλαμβάνει και την
πραγματοποίηση έργων υποδομής στη μεταφορά του ιρανικού φυσικού αερίου, καθώς
και ρωσικές επενδύσεις στη πετροχημική βιομηχανία του Ιράν.
Τέλος, ο
Miller, ο
Kardor και ο
Nasrat
Rahimi,
Πρόεδρος του Ταμείου αποταμιεύσεων και συντάξεων από τα έσοδα του πετρελαίου,
συνυπέγραψαν και Μνημόνιο για την πραγματοποίηση κοινών προγραμμάτων στον τομέα
του
LNG του Ιράν.
Σύμφωνα με
την σχετική ανακοίνωση της
Gazprom, και τα δύο έγγραφα, που
υπεγράφησαν, επιδεικνύουν τη βούληση των δύο μερών να προχωρήσουν τη συνεργασία
τους σε όλες τις φάσεις και τους τομείς της ενεργειακής αλυσίδας, από την
εξόρυξη μέχρι την εμπορία παραγώγων.
Προφανώς στη
προκειμένη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με άλλη μία κίνηση στρατηγικής της
ρωσικής πλευράς
containment του αντιπάλου. Ρωσία και Ιράν, εκτός από συνέταιροι, είναι και εν
δυνάμει αντίπαλοι σε ό,τι αφορά την προμήθεια φυσικού αερίου προς την Ευρώπη,
στη μετά- κυρώσεις εποχή για το Ιράν.
Η
Gazprom προτιμά να
έχει «υπό έλεγχο» το ιρανικό άνοιγμα προς τη Δύση, είτε συμμετέχοντας στην
παραγωγή υδρογονανθράκων, τομέα που άνοιξε πρόσφατα το Ιράν στους ξένους
επενδυτές προσφέροντας ένα πολύ δελεαστικό συμβατικό τύπο
Production
Sharing
Agreement, είτε
συμμετέχοντας στη διαμετακόμιση του ιρανικού φυσικού αερίου ή
LNG
προς Ευρώπη.
Ειδικά στον
τομέα της διαμετακόμισης, τα ρωσικά συμφέροντα βαίνουν ευθέως αντίθετα με τα
ιρανικά, καθώς το Ιράν έχει τη δυνατότητα να προωθήσει το αέριό του μέσω
Τουρκίας και του υπό κατασκευή αγωγού ΤΑΝΑΡ προς την Ευρώπη στο άμεσο μέλλον. Η
Ρωσία, από την άλλη, θα πρέπει να περιμένει την κατασκευή του
Turkish
Stream, αν θέλει
να προωθήσει έτι περαιτέρω ποσότητες φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Με το
Μνημόνιο ωστόσο, που υπέγραψε η
Gazprom με το υπουργείο πετρελαίου
του Ιράν, η στρατηγική συνεργασία των δύο επεκτείνεται και στη διαμετακόμιση
και εμπορία του φυσικού αερίου, όχι μόνο προς δυσμάς αλλά και προς ανατολάς.
Το Μνημόνιο
προβλέπει και την από κοινού κατασκευή ενός παλαιού μεγάλου έργου υποδομής, του
αγωγού φυσικού αερίου Ιράν- Πακιστάν- Ινδίας, ένα έργο, στην υλοποίηση του
οποίου η Ρωσία παλαιότερα αντιδρούσε έντονα, αλλά τώρα έρχεται να υποστηρίξει,
καθώς η
Gazprom έχει εκ
παραλλήλου αναπτύξει και την ενεργειακή συνεργασία της με την Ινδία και
προσβλέπει στην ραγδαία αναπτυσσόμενη ινδική αγορά.
Ιδιαίτερος
ανταγωνισμός, επιπλέον, εκτιμάται ότι θα αναπτυχθεί μεταξύ Ρωσίας και Ιράν στον
τομέα εξαγωγών
LNG, γι αυτό και η
Gazprom φαίνεται να βιάστηκε να
συμβολαιοποιήσει συγκεκριμένες ποσόητες υγροποίησης φυσικού αερίου για το
μέλλον. Σύμφωνα με την πρώτη φάση ανάπτυξης του προγράμματος
LNG του Ιράν,
προβλέπεται η κατασκευή δύο γραμμών υγροποίησης με ετήσια ικανότητα 5.25
εκατομμύρια τόνους εκάστη, ενώ στη δεύτερη φάση η δυνατότητα υγροποίησης θα
αυξηθεί στους 21 εκατομμύρια τόνους ετησίως με την κατασκευή δύο επιπλέον
γραμμών υγροποίησης.
Στην
περίπτωση που προχωρήσει το έργο αυτό, η Ρωσία θα βρεθεί σε ευθύ ανταγωνισμό με
το Ιράν για τις εξαγωγές
LNG, καθώς και
η
Gazprom, από την πλευρά της προχωρεί με ταχείς ρυθμούς
από κοινού με τη
SHELL την
ανάπτυξη των κοιτασμάτων στη Νήσο Σαχαλίνη στη ρωσική Άπω Ανατολή.
Πέρα από τις
στρατηγικές συμφωνίες και τη φαινομενική εταιρική συνεργασία, Ρωσία και Ιράν
έχουν αντίθετες θέσεις και στο θέμα του νομικού καθεστώτος της Κασπίας, με το
Ιράν να αντιτίθεται στην κατανομή της Κασπίας μεταξύ των
πέντε παράκτιων κρατών επί τη βάσει της μέσης γραμμής (
median
line), κρατώντας
έτσι κλειστά στην εκμετάλλευση αρκετά και πιθανότατα σημαντικά κοιτάσματα στην
Κασπία. Οι δύο χώρες αναμένεται να συγκρουστούν σε αυτό το θέμα για άλλη μία
φορά στην επικείμενη Σύνοδος Κορυφής της Κασπίας στις αρχές του 2018.
*Η κ. Μαρίκα Καραγιάννη είναι Ειδική Επιστήμων για την Ενέργεια
στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Τμήμα Γλώσσας, Ιστορίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων
Χωρών)