Καμία Χώρα στον Κόσμο Δεν Προσφέρει Ευζωία με Περιβαλλοντικά Βιώσιμο Τρόπο - Ανησυχητικά τα Αποτελέσματα για την Ελλάδα

Ούτε μία χώρα στον κόσμο δεν έχει κατορθώσει να ικανοποιήσει τις ανάγκες των πολιτών της με τρόπο που να είναι περιβαλλοντικά βιώσιμος σύμφωνα με νέα διεθνή επιστημονική μελέτη.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Ινστιτούτου Ερευνών Βιωσιμότητας του Πανεπιστημίου του Λιντς της Βρετανίας με επικεφαλής τον δρα Ντάνιελ Ο'Νιλ και αντικείμενό της ήταν η αξιολόγηση του κατά πόσο κάθε χώρα έχει υπερβεί επτά «πλανητικά όρια» (βιοφυσικούς δείκτες) και σε ποιό βαθμό έχει υλοποιήσει 11 κοινωνικούς δείκτες, που εξασφαλίζουν μια ανάπτυξη με ασφαλή και δίκαιο τρόπο.

Ιδεατά, μια χώρα πρέπει να ικανοποιεί τους κοινωνικούς στόχους, χωρίς να παραβιάζει τα «κατώφλια» βιωσιμότητας των πόρων του περιβάλλοντος. Αλλά καμία χώρα δεν το έχει πετύχει αυτό. Η Ελλάδα, σύμφωνα με την μελέτη, έχει ικανοποιήσει τους έξι από τους 11 δείκτες κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης, αλλά το τίμημα μέχρι σήμερα είναι ότι έχει παραβιάσει και τα επτά «πλανητικά όρια».

Οι ερευνητές, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature Sustainability, είναι οι πρώτοι που συσχέτισαν ποσοτικά και ποιοτικά τη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων με την ευημερία των πολιτών σε 151 χώρες με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου. «Σχεδόν οτιδήποτε κάνουμε, από το να δειπνούμε έως το να ‘σερφάρουμε’ στο Ίντερνετ, χρησιμοποιεί πόρους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όμως οι συνδέσεις ανάμεσα στη χρήση των πόρων και στην ανθρώπινη ευημερία δεν είναι πάντα ορατές σε μας», δήλωσε ο Ο'Νιλ.

«Βρήκαμε», πρόσθεσε, «ότι οι βασικές ανάγκες όπως η διατροφή, η υγιεινή και η εξάλειψη της υπερβολικής φτώχειας πιθανότατα μπορούν να επιτευχθούν σε όλες τις χώρες, χωρίς να υπερβούν τα παγκόσμια περιβαλλοντικά όρια. Δυστυχώς δεν συμβαίνει το ίδιο με τους άλλους κοινωνικούς στόχους, που πάνε πέρα από τη βασική επιβίωση, όπως η εκπαίδευση και η υψηλή ικανοποίηση στη ζωή. Η ικανοποίηση αυτών των στόχων μπορεί να απαιτήσει ένα επίπεδο χρήσης πόρων, που ξεπερνά κατά δύο έως έξι φορές το βιώσιμο επίπεδο». «Σε γενικές γραμμές, όσα περισσότερα κοινωνικά ‘κατώφλια’ περνάει μια χώρα, τόσο περισσότερο υπερβαίνει τα πλανητικά όρια και το αντίστροφο», δήλωσε ο ερευνητής δρ Ουίλιαμ Λαμπ του Ινστιτούτου Ερευνών Mercator.

«Χρειάζονται ριζοσπαστικές αλλαγές, αν πρόκειται όλοι οι άνθρωποι να ζήσουν εντός των ορίων του πλανήτη μας, μεταξύ άλλων αφήνοντας πίσω τη συνεχή επιδίωξη της οικονομικής ανάπτυξης στα πλούσια κράτη, μεταστρεφόμενοι γρήγορα από τα ορυκτά καύσιμα στην ανανεώσιμη ενέργεια και μειώνοντας σημαντικά την ανισότητα», επεσήμανε η δρα Τζούλια Σταϊνμπέγκερ της Σχολής Γεωεπιστημών και Περιβάλλοντος του Λιντς.

Η Ελλάδα και τα όρια

Τα επτά πλανητικά όρια τα οποία βασίζονται σε έρευνες του Κέντρου Ανθεκτικότητας της Στοκχόλμης και το σύνολο των οποίων έχει υπερβεί η Ελλάδα κατά πολύ είναι:

1. Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα: 1,6 τόνοι διοξειδίου κατά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) - Ελλάδα 13,3 τόνοι
2. Παραγωγή φωσφόρου: 0,9 κιλά κατά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) - Ελλάδα: 4,4 κιλά
3. Παραγωγή αζώτου: 8,9 κιλά κατά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) - Ελλάδα: 51,6 κιλά
4. Κατανάλωση γλυκού νερού, επιφανειακού και υπόγειου: 574 κυβικά μέτρα κατά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) - Ελλάδα: 884 κυβικά μέτρα
5. Αλλαγές στη χρήση της γης: 2,6 τόνοι ισοδυνάμου άνθρακα κατά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) - Ελλάδα: 2,9 τόνοι
6. Οικολογικό αποτύπωμα: 1,7 εκτάρια κατά κεφαλή ετησίως (πλανητικό όριο) - Ελλάδα: 3,9 εκτάρια (σ.σ. ένα εκτάριο ισούται με δέκα στρέμματα)
7. Αποτύπωμα υλικών: 7,2 τόνοι κατ’ άτομο ετησίως (πλανητικό όριο) - Ελλάδα: 35,6 τόνοι.

Οι έξι κοινωνικοί δείκτες για τους οποίους η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει ξεπεράσει το κατώφλι της ικανοποίησής τους, είναι οι εξής:

1. προσδόκιμο υγιούς ζωής (70,8 έτη στην Ελλάδα έναντι ορίου 65 ετών)
2. κατανάλωση θερμίδων ανά άτομο ετησίως (3.433 έναντι ορίου 2.700 θερμίδων)
3. πρόσβαση πληθυσμού σε βελτιωμένες συνθήκες υγιεινής (ποσοστό 98,6% με όριο το 95%)
4. εισόδημα (το 100% στην Ελλάδα κερδίζουν πάνω από $ 1,90 τη μέρα, με όριο το 95%)
5. πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια (100% στην Ελλάδα, με όριο το 95%) και
6. πρόσβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (100% στη χώρα μας, με όριο το 95%).

Οι πέντε κοινωνικοί δείκτες που η Ελλάδα φέρεται να μην έχει περάσει ακόμη το ‘κατώφλι’ της ικανοποίησης, είναι οι εξής:

1. ικανοποίηση ζωής (δείκτης 5,4 με όριο ικανοποίησης το 6,5 και άριστα το 10)
2. κοινωνική υποστήριξη με βάση το ποσοστό των ανθρώπων που μπορούν να βασισθούν σε φίλους ή συγγενείς (85,2% με όριο το 90%)
3. δείκτης δημοκρατικής ποιότητας (0,3 με όριο το 0,8)
4. ισότητα (67,5 με όριο το 70 και άριστα το 100) και
5. απασχόληση με βάση το ποσοστό του απασχολούμενου εργατικού δυναμικού (82,3% με όριο το 94%).