Είναι ένας διπλωμάτης με πλήρη γνώση και ειδίκευση στον ενεργειακό
τομέα. Ο ειδικός απεσταλμένος για τα ζητήματα ενέργειας του υπουργείου εξωτερικών
του Ισραήλ πρέσβης Ron Adam μιλά στο
Capital.gr για τις εξελίξεις με τους
υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο, τις αποφάσεις που θα πάρει το Τελ Αβιβ
για την εξαγωγή φυσικού αερίου, τη συνεργασία με Ελλάδα και Κύπρο, τον αγωγό East
Med και τη νέα εποχή στις σχέσεις με την Αίγυπτο. Τι λέει για την ελληνική επένδυση
της Energean στο Ισραήλ και πως βλέπει την πρόσφατη κρίση με αφορμή την παρουσία
τουρκικών πολεμικών πλοίων στην Κύπρο.
Συνέντευξη στον Χάρη Φλουδόπουλο
- Ποιες είναι οι κυριότερες αλλαγές στον ενεργειακό τομέα
στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες εξελίξεις και τις μεγάλες
ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην περιοχή;
Ξεκινώντας από την τοπική αγορά, διότι όταν έχεις φυσικό αέριο
πρέπει πρώτα από όλα να προμηθεύσεις τη χώρα σου και στη συνέχεια να μιλήσεις για
τις εξαγωγές και τις επιλογές σου. Σήμερα λοιπόν το Ισραήλ έχει περίπου 1000 δισ.
κυβικά μέτρα αποθέματα σε υπεράκτια κοιτάσματα, εκ των οποίων τα 620 δισ. κυβικά
βρίσκονται στο μεγαλύτερο κοίτασμα το Leviathan που ακόμη δεν έχει αναπτυχθεί ενώ
έχουμε ακόμη 310 δισ. κυβικά στο Tamar που ήδη χρησιμοποιούνται και περίπου 100
δισ. στα δύο πεδία Carish και Tanin που ανήκουν πλέον σε μια ελληνική εταιρία την
Energean. Σήμερα λοιπόν καταναλώνουμε περίπου 10,5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου
ετησίως που αξιοποιείται για την παραγωγή του 65% της ηλεκτρικής μας ενέργειας.
Πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη καθώς μέχρι το 2014 χρησιμοποιούσαμε μόνο
πετρέλαιο και άνθρακα για την παραγωγή ρεύματος.
Για το μέλλον προγραμματίζουμε μέχρι το 2022 - 2025 το 75% της
ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουμε να παράγεται από φυσικό αέριο ενώ μέχρι το
2030 το ποσοστό αυτό θα ανέβει στο 85% ενώ το υπόλοιπο 15% θα προέρχεται από Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας. Δηλαδή περιορίζουμε τη χρήση του άνθρακα όλο και περισσότερο, μέχρι
να φτάσουμε στο σημείο να μην τον χρησιμοποιούμε καθόλου.
Αυτά ως προς την τοπική αγορά του Ισραήλ. Ωστόσο καθώς έχουμε
αρκετό αέριο, υπάρχει απόφαση της κυβέρνησης να κρατήσει περίπου το 55% των αποθεμάτων
για τοπική κατανάλωση και τα υπόλοιπα να μπορούν να εξαχθούν. Έτσι ψάχνουμε για
αγορές καταρχήν γειτονικές όπως στην Ιορδανία όπου έχουμε υπογράψει συμφωνία για
την εξαγωγή περίπου 3,5 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως με δυνατότητα αύξησης των ποσοτήτων
ανάλογα με τη ζήτηση. Επίσης ψάχνουμε και για άλλες γειτονικές αγορές όπως της Αιγύπτου,
όπου επίσης συζητούμε το ενδεχόμενο της υγροποίησης (liquefaction). Στην Αίγυπτο
υπάρχουν μονάδες υγροποίησης που δεν χρησιμοποιούνται και υπάρχει η δυνατότητα να
χρησιμοποιηθούν. Είναι μια επιλογή που θέλουμε να την αξιοποιήσουμε. Επίσης υπάρχουν
και άλλες επιλογές.
- Ποιες είναι είναι αυτές οι επιλογές. Γνωρίζουμε ότι Ισραήλ,
Κύπρος και Ελλάδα έχουν διαμορφώσει μια τριμερή συνεργασία μεταξύ άλλων και στον
ενεργειακό τομέα. Στην κατεύθυνση αυτή οι εξαγωγές του αερίου του Ισραήλ, προς τις
ευρωπαϊκές αγορές, ενδεχομένως μέσω του αγωγού της East Med είναι μια επιλογή για
εσάς;
Σχετικά με τη συνεργασία με τους γείτονές μας, την Κύπρο και
την Ελλάδα. Με την Κύπρο υπάρχει η δυνατότητα να κατασκευάσουμε έναν αγωγό που να
συνδέει το κοίτασμα της Αφροδίτης και το Λεβιάθαν που δεν απέχουν πολύ, και από
εκεί να μεταφέρεται στην Αίγυπτο για υγροποίηση. Αυτή είναι μια ιδέα που μπορούμε
να υλοποιήσουμε μαζί. Επίσης μπορούμε να συνδέσουμε τα ηλεκτρικά μας δίκτυα. Και
αυτή είναι μια επιλογή που εξακολουθούμε να εξετάζουμε. Για να εξάγουμε αέριο στην
Ευρώπη υπάρχει ο αγωγός που αποτελεί επίσης μια επιλογή, ο East Med Pipeline. Είναι ένα έργο από εταιρείες της Ιταλίας και της Ελλάδας
και βρίσκεται υπό εξέταση και από τις τέσσερις κυβερνήσεις των χωρών. Θα χρειαστούμε
ένα οικονομικό σχέδιο για το πόσο οικονομικά βιώσιμο μπορεί να είναι. Επίσης θα
πρέπει να λάβουμε υπόψη και ένα άλλο θέμα που είναι η τρέχουσα κρίση στα χωρικά
ύδατα της Κύπρου με τη γεώτρηση στο μπλοκ 3 και την εμπλοκή της Τουρκίας. Εκεί θα
πρέπει να σκεφτούμε πώς θα ξεπεράσουμε τις νέες προκλήσεις για τον αγωγό.
Επομένως νομίζω ότι η επιλογή του υγροποιημένου φυσικού αερίου
LNG πρέπει να βρίσκεται πάντα στο τραπέζι, διότι μπορούμε να είμαστε πλήρως ανεξάρτητοι
και να αποφασίσουμε για το που και το πως θα εξάγουμε το αέριο μας εφόσον έχουμε
ένα σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στο Ισραήλ ή ένα κοινό σταθμό ΥΦΑ στην Κύπρο.
Εξακολουθούμε να εξετάζουμε και αυτό το Project (ΥΦΑ). Υπάρχουν πολλές επιλογές
στο τραπέζι.
- Από τι θα καθοριστεί η τελική απόφαση; Το μέγεθος των κοιτασμάτων,
τη συνεργασία με την Κύπρο και την Αίγυπτο; Ποιοι είναι οι παράγοντες που θα επηρεάσουν
την τελική απόφαση;
Πρώτα απ' όλα η τιμή νομίζω, γιατί η τιμή είναι ένα ζήτημα. Για
παράδειγμα, για να αποφασίσουμε να κατασκευάσουμε έναν αγωγό από την Κύπρο, προς
την Ελλάδα και τη Νότια Ιταλία θα πρέπει να δούμε ποια θα είναι η τιμή του φυσικού
αερίου στη συγκεκριμένη αγορά. Θα είναι 6 δολάρια, θα είναι 8 δολάρια, θα είναι
ανταγωνιστικό με τα άλλα αέρια, πχ με το ρωσικό φυσικό αέριο που έρχεται από το
βορρά; Επομένως ένας παράγοντας είναι η τιμή. Και βέβαια υπάρχουν και οι στρατηγικοί
παράγοντες. όπως και η συνεργασία με τις άλλες χώρες. Για παράδειγμα είναι πολύ
σημαντικό για το Ισραήλ και την Αίγυπτο να προχωρήσουν από κοινού και να κάνουν
πράγματα μαζί.
- Πριν λίγα χρόνια κάτι τέτοιο θα φαινόταν πολύ δύσκολο...
Αλλά τώρα είναι εφικτό. Συμβαίνει. Μπορεί να πάει πολύ καλά,
εάν το κάνουμε χωρίς τυμπανοκρουσίες.
- Σε σχέση με την ένταση στην ΑΟΖ της Κύπρου και την παρουσία
τουρκικών πολεμικών πλοίων αλλά και την ένταση στο Αιγαίο. Ο παράγοντας Τουρκία
εκτιμάτε ότι μπορεί να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα για τις έρευνες και την
εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο;
Νομίζω ότι είναι ακόμη πρόωρο να κάνουμε εκτιμήσεις.
- Πριν από μερικά χρόνια είχε συζητηθεί στο Ισραήλ, η δυνατότητα
κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου προς την Τουρκία; Υπάρχει ακόμη στο τραπέζι αυτή
η επιλογή;
Το ερώτημα για εμάς είναι εάν πρόκειται για έναν σταθερό και
αξιόπιστο πελάτη. Αυτό είναι ένα θέμα που αφορά τις εξαγωγές προς οποιαδήποτε χώρα
και οποιοδήποτε πελάτη. Ωστόσο οι συζητήσεις που σχετίζονται με το συγκεκριμένο
αγωγό έχουν επιβραδυνθεί. Επομένως, παραμένει ακόμα στο τραπέζι ως επιλογή, αλλά
οι διαπραγματεύσεις προχωρούν όλο και πιο αργά.
- Με όρους αγοράς και τιμών, είναι το LNG η καλύτερη επιλογή
για τον πωλητή;
Βρίσκω την επιλογή LNG μια πολύ καλή επιλογή, για τον πρόσθετο
λόγο ότι όλη η αγορά διεθνώς πηγαίνει προς τα εκεί. Δεν απέχει πολύ η εποχή που
το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου φυσικού αερίου θα γίνεται στην αγορά του LNG. Η
Ευρώπη έχει πολλές εγκαταστάσεις και χτίζει ακόμη περισσότερες. Η Ελλάδα έχει δαπανήσει
σημαντικά ποσά για να δημιουργήσει ένα τερματικό και να είσαστε εντελώς ανεξάρτητοι.
Επίσης να σημειώσω ότι έχει νόημα και θα μπορούσαμε να βάλουμε στο τραπέζι την επιλογή
εξαγωγής προς την Ελλάδα πεπιεσμένου φυσικού αερίου CNG που είναι πολύ φθηνότερο
στη μεταφορά και πιο εύκολο στη μετατροπή από το LNG, Αυτή η επιλογή πρέπει να διερευνηθεί
και ήδη εξετάζεται στο Ισραήλ.
- Σχετικά με την ηλεκτρική διασύνδεση Eurasia Interconnector,
που βρίσκεται το έργο;
Είμαστε στη φάση της εντατικής έρευνας και μελέτης του έργου
από την Ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία θα πρέπει να λάβει τις αποφάσεις της. Πρέπει
να δούμε εάν και πως θα κάνουμε το συγκεκριμένο έργο. Το πρώτο στάδιο που βρίσκεται
στο τραπέζι αφορά τη σύνδεση με την Κύπρο. Εδώ πρέπει να δούμε αρκετά θέματα όπως
για παράδειγμα τη χωρητικότητα του καλωδίου που είναι 1000MW ενώ η Κύπρος αυτή τη
στιγμή έχει αιχμή 900MW. Θα πρέπει να δούμε επίσης την επιλογή το καλώδιο να είναι
αμφίδρομο και να υπάρχει η δυνατότητα να εξάγεται ενέργεια από την Κύπρο προς το
Ισραήλ και από το νέο εργοστάσιο που κατασκευάζεται στο Βασιλικό, που θα μπορούσε
σε περίπτωση ενεργειακής κρίσης στο Ισραήλ να βοηθήσει το ηλεκτρικό σύστημα. Πιστεύω
λοιπόν ότι πρέπει καταρχάς εμείς να συζητήσουμε με την Κύπρο για τη δική μας διασύνδεση
και στη συνέχεια η Κύπρος να συζητήσει με την Ελλάδα για το υπόλοιπο κομμάτι της
διασύνδεσης. Εκτιμώ ότι είναι προς το συμφέρον της Κύπρου να συνδεθεί με την Ελλάδα.
Είναι ένα έργο που πρέπει να το σκεφτούμε σοβαρά.
- Βλέπουμε μια ελληνική εταιρεία να έχει επενδύσει με επιτυχία
στην αγορά του φυσικού αερίου του Ισραήλ. Εκτιμάτε ότι είναι πιθανό να δούμε και το αντίστροφο, μια ισραηλινή
εταιρεία να επενδύει στην ελληνική αγορά έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων;
Στο παρελθόν είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον από την Delek για την Κρήτη. Τώρα που βγαίνει
ο διαγωνισμός το Μάρτιο για την ίδια περιοχή, θα μπορούσαμε να δούμε και μια ισραηλινή
προσφορά;
Ναι φυσικά. Είναι δυνατό. Νομίζω ότι υπάρχει ενδιαφέρον για τη
Delek να διερευνήσει νέες αγορές στον κόσμο. Το βλέπουμε στο Μεξικό και σίγουρα
υπάρχει ενδιαφέρον. Δεν έχουμε πολλές εταιρείες αυτού του μεγέθους στο Ισραήλ. Επίσης
να αναφέρω ότι η Eenrgean κάνει φανταστική δουλειά στο Ισραήλ και είμαστε εξαιρετικά
ικανοποιημένοι από τη συνεργασία μας μαζί τους.
(Πηγή:
capital.gr)