Η έως τώρα και άνευ προβλημάτων διεξαγωγή του διαγωνισμού
για την ιδιωτικοποίηση του Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ),
ιδίως μετά την υποβολή δεσμευτικών προσφορών από δύο ευρωπαϊκές κοινοπραξίες
στις 16/2, φαίνεται ότι έχει επαναφέρει σε ομαλή πορεία το πρόγραμμα
ιδιωτικοποιήσεων των μεγάλων κρατικών εταιρειών του ενεργειακού τομέα.
Ως γνωστό, η όλη διαδικασία είχε εκτροχιασθεί μετά το άδοξο
τέλος της προσπάθειας πώλησης της ΔΕΠΑ τον Ιούνιο του 2013 και τη μετέπειτα
ακύρωση του διαγωνισμού για τον ΔΕΣΦΑ και την επεισοδιακή απόσυρση του
μοναδικού διεκδικητή, της αζέρικης εταιρείας Socar, το Νοέμβριο του 2016. Μετά
το ναυάγιο αυτό (το οποίο και ήτο απόλυτα προβλέψιμο μετά τις σοβαρές ενστάσεις
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής λόγω μη συμμόρφωσης με το ευρωπαϊκό πλαίσιο ανταγωνισμού),
η κυβέρνηση έσπευσε και επαναπροκήρυξε άμεσα, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, το διαγωνισμό,
διασφαλίζοντας από την αρχή την συμβατότητα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα (πχ τρίτο
ενεργειακό πλαίσιο κλπ). Η συνέχεια υπήρξε από κάθε άποψη ομαλή, με το νέο
διαγωνισμό να δημιουργεί μεγάλο ενδιαφέρον, πράγμα που επαληθεύθηκε με την
προσέλευση και συμμετοχή στο διαγωνισμό μεγάλων και σοβαρών ευρωπαϊκών ενεργειακών
εταιρειών ( λχ Snam, Fluxys, Gasunie ,Transgas κλπ).
Η επιδιωκόμενη πώληση του 66% του ΔΕΣΦΑ σε ένα από τα δύο
σχήματα που υπέβαλαν προσφορές (
εδώ) και μάλιστα
με ευνοϊκό τίμημα, δηλ. άνω των 500 εκ. ευρώ σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων
της αγοράς, έρχεται αφ’ ενός μεν να τονώσει το ενδιαφέρον για επενδύσεις στον ελληνικό
ενεργειακό τομέα και αφ’ ετέρου να επιβεβαιώσει τις σημαντικές προοπτικές που
αυτός προσφέρει, και μάλιστα σε μια περίοδο που κατά γενική ομολογία το
επενδυτικό κλίμα εξακολουθεί να είναι μάλλον δυσμενές για τη χώρα μας. Αν και
ως πόρταλ είχαμε από την αρχή ταχθεί κατά της πώλησης του ΔΕΣΦΑ, για λόγους που
είχαν να κάνουν τόσο με την πολιτική του τότε προτιμητέου αγοραστή, δηλ. της
Socar, όσο και με το γεγονός ότι το κράτος θα έχανε τον έλεγχο μιας εταιρείας
μεγάλου στρατηγικού ενδιαφέροντος σε μια περίοδο σημαντικών εξελίξεων σε
περιφερειακό επίπεδο, (βλ. κατασκευή Νότιου Διαδρόμου, επέκταση δικτύων αερίου
στην υπόλοιπη Ελλάδα, προβλεπόμενη σημαντική διείσδυση LNG, κλπ), εν τέλει η
είσοδος στην ελληνική αγορά, μέσω ΔΕΣΦΑ, σοβαρών ευρωπαϊκών ενεργειακών ομίλων
θα συνδράμει στη δημιουργία ενός υγιούς ανταγωνισμού και στην περαιτέρω
ανάπτυξη της αγοράς, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον.
Έτσι, μετά τον ΔΕΣΦΑ, στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων
στην ενέργεια σειρά τώρα έχει η πώληση του 17% της ΔΕΗ που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ,
το 35,5% των ΕΛΠΕ και το 65% της ΔΕΠΑ που επίσης ελέγχει το ΤΑΙΠΕΔ. Ακόμα, στο
τραπέζι των ιδιωτικοποιήσεων είναι η πώληση/αξιοποίηση της υπόγειας δεξαμενής
αερίου που ευρίσκεται στο εδώ και καιρό εξαντληθέν κοίτασμα αερίου της Νότιας
Καβάλας, το οποίο με ένα μάλλον ανορθόδοξο τρόπο βρέθηκε στην κατοχή του ΤΑΙΠΕΔ,
όταν το 2011 το τότε ΥΠΕΚΑ αφαίρεσε αίφνης και χωρίς προγενέστερη συνεννόηση
την άδεια εκμετάλλευσής του από την παραχωρησιούχο εταιρεία, την Energean Oil
& Gas, η οποία ως γνωστόν εκμεταλλεύεται το πλησίον κοίτασμα του Πρίνου.
Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι εκείνη την περίοδο η Energean, σε συνεργασία με
μεγάλες ξένες εταιρείες, ενδιαφέρετο για τη δημιουργία υπόγειας δεξαμενής (που
τόσο ανάγκη και για λόγους ενεργειακής ασφάλειας έχει το ελληνικό δίκτυο
αερίου), έχοντας μάλιστα υποβάλλει στο Υπουργείο σχετική επενδυτική πρόταση.
Δεν είμεθα σε θέση να γνωρίζουμε ποια από τις ανωτέρω
ιδιωτικοποιήσεις θα αποκτήσει προβάδισμα από την άποψη προκήρυξης των
απαραίτητων διαγωνισμών, παρά το γεγονός ότι για όλες το ΤΑΙΠΕΔ έχει προσλάβει ή
ευρίσκεται στη διαδικασία πρόσληψης συμβούλων. Το ποια ιδιωτικοποίηση θα τρέξει
άμεσα θα εξαρτηθεί κυρίως από τη διευθέτηση του νομικού πλαισίου, αλλά και από
την αξιολόγηση και επιλογή του επιθυμητού τρόπου με τον οποίο θα επιχειρηθεί η
πώληση. Στην περίπτωση των ΕΛΠΕ, λόγου χάριν, είναι πολύ πιθανό να επιλεγεί η
πώληση να γίνει μέσω ενός απλού πλειοδοτικού διαγωνισμού για πακέτο μετοχών με
την αξία τους, συν το πριμ, να διευκολύνεται τα μέγιστα, αφού ο Όμιλος είναι
εισηγμένος και άρα η αξία της μετοχής είναι δεδομένη. Για την περίπτωση της
ΔΕΠΑ, εξετάζεται σοβαρά η δυνατότητα εισόδου της εταιρείας στο Χρηματιστήριο,
πράγμα που από τώρα έχει δημιουργήσει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον σε θεσμικούς
επενδυτές στο εξωτερικό. Εάν τελικά επιλεγεί η οδός εισαγωγής στο Χρηματιστήριο,
αυτό θα δώσει μια σημαντική ώθηση στο θεσμό -αφού θα πρόκειται για το
μεγαλύτερο IPO από την εποχή έναρξης της κρίσης- ενώ θα αποφέρει και σημαντικά
έσοδα.
Μιλώντας για αναμενόμενα έσοδα από όλες τις ανωτέρω και εν
δυνάμει ιδιωτικοποιήσεις, είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει κάποια ακριβής
εκτίμηση σε αυτό το στάδιο. Ασφαλώς σημείο αναφοράς θα αποτελέσουν οι
οικονομικές προσφορές για τον ΔΕΣΦΑ που πρόκειται να ανοιχθούν στις 9 Μαρτίου. Παράγοντες
της αγοράς στους οποίους απευθυνθήκαμε ζητώντας τους εκτιμήσεις για το ύψος των
κεφαλαίων που θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν από τον τρέχοντα γύρο
ιδιωτικοποιήσεων στον ελληνικό ενεργειακό τομέα, παρατηρούν ότι εάν αυτές
τρέξουν με συντεταγμένο τρόπο, μέσα στο διάστημα των επόμενων 18 μηνών, και δεν
αντιμετωπίσουν σοβαρό κύμα διαμαρτυριών και ενστάσεων, τότε μπορούμε να
ευελπιστούμε για ένα συνολικό ποσό της τάξεως του 2,2 με 2,7 δισ. ευρω, το
οποίο δεν περιλαμβάνει την αξιοποίηση της Νότιας Καβάλας. Ένα μέρος του ποσού αυτού, περί τα 700-800 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε ΔΕΣΦΑ και ΔΕΗ, υπολογίζεται να εκταμιευθούν εντός του 2018, με τα υπόλοιπα να προγραμματίζονται για το 2019/2020. Με την μερίδα του
λέοντος να προέρχεται ασφαλώς από την πώληση του 35% των ΕΛΠΕ ,το οποίο βάσει της
τρέχουσας χρηματιστηριακής αξίας, συν ένα πριμ 1,0 με 1,5 ευρώ ανά μετοχή, μπορεί
να αποφέρει 1,0 με 1,2 δισ. ευρώ.
Μπορεί τα ανωτέρω ποσά να μην ανταποκρίνονται απόλυτα στις
προσδοκίες της κυβέρνησης για ένα εύλογο και ικανοποιητικό τίμημα, δεδομένου του μεγέθους
και του δυναμισμού του ενεργειακού τομέα. Όμως θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη
το γεγονός ότι το ελληνικό προϊόν παραμένει σοβαρά υποτιμημένο, συνέπεια της
οκτάχρονης οικονομικής κρίσης από την οποία η χώρα, παρά το τρέχον αφήγημα της
κυβέρνησης, δεν έχει εξέλθει ακόμα, ενώ κατά τη διάρκεια της απωλέσθη
σχεδόν το 27% του ΑΕΠ!