Η απουσία συντονισμού μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου στον ενεργειακό τομέα
είχε ως αποτέλεσμα να απορριφθούν από την Κομισιόν σημαντικά έργα που
συνδέονταν με την αξιοποίηση των κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πρόκειται
για τους αγωγούς East Med και Transmed, που είχαν προταθεί ξεχωριστά
από την Ελλάδα και την Κύπρο, για να συμπεριληφθούν στη λίστα των Έργων
Κοινού Ενδιαφέροντος, καθώς και ο πλωτός σταθμός υγραεριοποίησης, της
Κύπρου στο Βασιλικό. Η Κομισιόν απέρριψε τα έργα αυτά λίγο πριν από τα
Χριστούγεννα, με την αιτιολογία ότι δεν είχαν προταθεί από δύο,
τουλάχιστον κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπως άλλωστε επιτάσσει η φιλοσοφία για
τα συγκεκριμένα έργα.
Εκτός, δηλαδή, από την πρόσφατη Κυπριακή
κρίση, που καθιστά δυσχερή την υλοποίηση των συγκεκριμένων έργων, καθώς
έχουν ανατραπεί τα γεωπολιτικά δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή και λόγω
της επαναπροσέγγισης Ισραήλ-Τουρκίας, η αδυναμία συμπόρευσης
Ελλάδος-Κύπρου σε κρίσιμα ενεργειακά θέματα είχε ως αποτέλεσμα τόσο οι
αγωγοί, όσο και ο πλωτός σταθμός στο Βασιλικό να βρεθούν εκτός της
λίστας των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος.
Ωστόσο, το παιχνίδι δεν
χάθηκε εντελώς. Μέχρι το Σεπτέμβριο είναι η τελική προθεσμία για να
υποβάλουν τα κράτη-μέλη προτάσεις για κοινές ενεργειακές υποδομές , που
θα συμβάλουν στην ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς και θα διευκολύνουν
τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου για την Ευρώπη. Με
βάση το χρονοδιάγραμμα αυτό, η Κομισιόν θα παρουσιάσει την τελική λίστα
το ερχόμενο Φθινόπωρο.
Η ευρωβουλευτής Νίκη Τζαβέλα και
εισηγήτρια του ενεργειακού road map για το 2050 σε συνέντευξη Τύπου που
έδωσε χθες επισήμανε την ανάγκη Ελλάδα και Κύπρος να προετοιμασθούν και
να παρουσιάσουν μια πολύ καλή πρόταση από κοινού το Σεπτέμβριο, ώστε να
μην μείνουν εκτός από τη λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος.
Ωστόσο,
το ερώτημα που διατυπώνεται είναι κατά πόσο θεωρείται βιώσιμη η λύση
ενός αγωγού, που θα μπορούσε να μεταφέρει το φυσικό
αέριο της
Ανατολικής Μεσογείου ως την Ευρώπη, υποθαλάσσια, μέσω Κρήτης και
Ελλάδας. Για το θέμα αυτό εξακολουθούν να διίστανται οι απόψεις και σε
επίπεδο Ε.Ε. διότι υπάρχει προβληματισμός για το τεχνικό μέρος του
έργου. Όπως λέγεται χαρακτηριστικά, αν γινόταν ένα τέτοιο έργο θα ήταν
παγκόσμια πρωτοτυπία από πλευράς τεχνικής δυνατότητας. Συν τοις άλλοις,
φαίνεται ότι διαφοροποιούνται και οι οικονομικές συμμαχίες στην περιοχή
της Ανατολικής Μεσογείου. Ήδη, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι ξεκινά η
εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ταμάρ, που θα καταστήσει αυτόνομη
ενεργειακά τη χώρα αυτή, μαζί και την Ιορδανία. Το επόμενο βήμα που
αναμένεται είναι να αποφασίσει το Ισραήλ αν θα κάνει και εξαγωγές. Και
στην περίπτωση αυτή αναγνωρίζεται ότι ο ταχύτατος και φθηνότερος δρόμος
είναι μέσω Τουρκίας.
Προβλήματα, όμως, αναφύονται και για την
κατασκευή του πλωτού σταθμού LNG στο Βασιλικό της Κύπρου. Η κυβέρνηση
της Νήσου θα πρέπει να αναζητήσει άλλη χώρα-μέλος της Ε.Ε. για να
υποβάλει ως πρόταση το έργο στην Κομισιόν, ενώ τίθενται πλέον και
ερωτηματικά για τη βιωσιμότητα του έργου, αν δεν υπάρξει συνεργασία με
το Ισραήλ, καθώς συναρτάται άμεσα με το μέγεθος των κοιτασμάτων.
Πάντως,
θα πρέπει να επισημανθεί ότι το θέμα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου
αποτελεί πλέον αντικείμενο συζήτησης τόσο σε διεθνή φόρα, όσο και σε
κλειστά Think Tanks, όπου προς στιγμή φαίνεται να κερδίζει πόντους η
Τουρκία ως χώρα διέλευσης. Αυτό, βέβαια, ενέχει τον κίνδυνο για την
Ευρώπη, από το μονοπώλιο της προμήθειας, που ανήκει στη Ρωσία, να
περάσει στο μονοπώλιο της διέλευσης, που θα ανήκει στην Τουρκία, εάν
φυσικά επιλεγεί ως λύση για τη μεταφορά του φυσικού αερίου της
Ανατολικής Μεσογείου.