Βελτιώνουν την ακρίβεια των μετεωρολογικών
προγνώσεων, μεταφέρουν εικόνα και ήχο στα πέρατα της Γης, και επιτρέπουν
σε κάθε «έξυπνη» συσκευή να «ξέρει» ανά πάσα στιγμή το γεωγραφικό της
στίγμα, ώστε να προσφέρει οδηγίες στον χρήστη της για το πώς θα φτάσει
στον προορισμό του. Ο λόγος για τους δορυφόρους, τα χιλιάδες μη
επανδρωμένα σκάφη που περιφέρονται γύρω από τον πλανήτη μας, φέρνοντας
επανάσταση μεταξύ άλλων στις τηλεπικοινωνίες, την πλοήγηση και τη
χαρτογράφηση.
Στην περίπτωση της χώρας μας όμως, Ελληνες ερευνητές σχεδιάζουν να
προσθέσουν στις παραπάνω εφαρμογές ένα ακόμη δορυφορικό σύστημα που, με
«όπλο» δεδομένα από το Διάστημα, αυτή τη φορά θα συμβάλει στην προστασία
του εθνικού φυσικού πλούτου. Κι αυτό γιατί θα αξιοποιεί δορυφόρους σαν
«φύλακες αγγέλους» των ελληνικών δασών από τις πυρκαγιές, ώστε να
παράγει κάθε ημέρα της αντιπυρικής περιόδου πολύ πιο λεπτομερείς χάρτες
επικινδυνότητας, από αυτούς που χρησιμοποιούν σήμερα οι φορείς
δασοπυρόσβεσης.
Οι δημιουργοί του
Το σύστημα αναπτύσσεται από τρία μέλη του si-Cluster, του ελληνικού
συνεργατικού σχηματισμού διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών που
συντονίζει το Corallia, και πιο συγκεκριμένα από τις εταιρείες
Geosystems Hellas και Planetek, σε συνεργασία με τη Μονάδα Διαστημικών
Προγραμμάτων του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά». Η δημιουργία του γίνεται
στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου NFOFRAS, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ
μέσω της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας και με σκοπό, σε
3,5 περίπου χρόνια από σήμερα, να είναι έτοιμο να αναλάβει «δράση».
«Στόχος μας είναι αυξήσουμε την πρακτική χρησιμότητα των χαρτών, αφού σε
αυτούς ο κίνδυνος πυρκαγιάς θα εκτιμάται πια σε κλίμακα δήμου, και όχι
σε κλίμακα νομού όπως γίνεται σήμερα. Επομένως, οι υπηρεσίες που
εμπλέκονται στη δασοπυρόσβεση θα έχουν τη δυνατότητα να οργανώνουν
καλύτερα και πιο “στοχευμένα” την καθημερινή στρατηγική τους», λέει στην
«Κ» ο Στέλιος Μπολλάνος, συνιδρυτής και διευθυντής της Planetek.
Ετσι, γνωρίζοντας για μια περιοχή ποιος είναι ο βαθμός επικινδυνότητας
ανά γεωγραφική ζώνη διαστάσεων μόλις 1 χλμ. x 1 χλμ., θα μπορούν για
παράδειγμα να τοποθετούν ανά 24ωρο τις μονάδες γύρω από τα πιο επίφοβα
σημεία και να μελετούν προληπτικά τους καλύτερους τρόπους πρόσβασης σε
νερό. Κάτι που σημαίνει πως, σε περίπτωση που όντως εκδηλωθεί πυρκαγιά,
θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να επέμβουν έγκαιρα, εμποδίζοντας την
εξάπλωσή της.
Αν σήμερα οι χάρτες επικινδυνότητας δεν μπορούν να δώσουν τόσο
λεπτομερείς πληροφορίες, ο λόγος είναι πως δημιουργούνται αποκλειστικά
με βάση μετεωρολογικά δεδομένα – όπως τη θερμοκρασία, τη υγρασία και τον
άνεμο.
Ακριβής χαρτογράφηση
«Η μεγαλύτερη ακρίβεια θα προέλθει κυρίως από το γεγονός ότι οι
αλγόριθμοι εκτίμησης του κινδύνου θα λαμβάνουν επίσης υπόψη τους
δορυφορικά στοιχεία για τη χρήση γης σε όλη την ελληνική επικράτεια,
δηλαδή το κατά πόσο μια συγκεκριμένη περιοχή καλύπτεται ή όχι από
βλάστηση, αλλά και το είδος των δέντρων», προσθέτει ο κ. Μπολλάνος.
Εκτός από αυτή τη χαρτογράφηση της «καύσιμης ύλης», όπως ονομάζεται αυτή
η κατηγορία στοιχείων, το σύστημα θα «τροφοδοτείται» και με πληροφορίες
για τα αποθέματα νερού κάθε περιοχής, οι οποίες με τη σειρά τους
δείχνουν πόσο νερό παράχθηκε τοπικά, από τις χιονοπτώσεις κατά τη
διάρκεια του χειμώνα.
Σύμφωνα με τον διευθυντή της Planetek, η δορυφορική καταγραφή της
«καύσιμης ύλης» θα πρέπει να γίνεται δύο φορές τον χρόνο, πριν από την
έναρξη της αντιπυρικής περιόδου και μετά τη λήξη της. «Με δεδομένο ότι
οι πληροφορίες για τη βλάστηση και τα αποθέματα νερού δεν μεταβάλλονται
κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, οι χάρτες επικινδυνότητας θα
μπορούν να ανανεώνονται όποτε υπάρχουν καινούργιες επίγειες
μετεωρολογικές μετρήσεις – για παράδειγμα, ακόμη και τρεις φορές την
ημέρα», επισημαίνει.
Ανάλογα συστήματα χρησιμοποιούν ήδη οι υπηρεσίες δασοπυρόσβεσης στις
ΗΠΑ, στον Καναδά και σε αρκετά ευρωπαϊκή κράτη. «Παρόλο που μοιράζονται
παρόμοιες μεθοδολογίες για την εκτίμηση του κινδύνου, κάθε σύστημα
δημιουργήθηκε από το μηδέν, αφού χρειάζεται να ανταποκρίνεται στις
ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης χώρας.
Τον Οκτώβριο λήγει η πρώτη φάση ανάπτυξης του συστήματος, η οποία
περιλάμβανε τη μελέτη και την πιλοτική δοκιμή του σε μια μικρή περιοχή
κοντά στα Καλάβρυτα. Αμέσως μετά θα ξεκινήσει η δεύτερη φάση, ώστε
έπειτα από μία τριετία να έχει ολοκληρωθεί η πλατφόρμα.
Το μεγάλο στοίχημα εξαγωγών ελληνικών διαστημικών προϊόντων
Μαζί με το NFOFRAS, άλλα τέσσερα έργα περιλαμβάνονται στην πρόταση
του si-Cluster που εξασφάλισε χρηματοδότηση από τη Γενική Γραμματεία
Ερευνας και Τεχνολογίας και τα οποία βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη. Ολα
τα πρότζεκτ θα έχουν ολοκληρωθεί σε 3,5 χρόνια από σήμερα, από εταιρείες
και ακαδημαϊκά ινστιτούτα ή εργαστήρια που παίρνουν μέρος στον ελληνικό
συνεργατικό σχηματισμό διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών. «Για την
υλοποίησή τους, το πρώτο “στοίχημα” ήταν να συνεργασθούν όλοι αυτοί οι
φορείς μεταξύ τους και να συνδυάσουν την τεχνογνωσία τους – ένα
“στοίχημα” που έχει ήδη κερδηθεί.
Στόχος κάθε έργου είναι να προκύψει ένα καινούριο διαστημικό προϊόν που
να είναι ανταγωνιστικό διεθνώς και επομένως εξαγώγιμο» αναφέρει ο κ.
Παναγιώτης Γεωργιάδης, manager του si-Cluster.
Ενδεικτικό παράδειγμα το έργο CIDCIP για την ανάπτυξη ενός νέου
αλγόριθμου συμπίεσης δορυφορικών εικόνων και βίντεο, στο οποίο
συμμετέχει η εταιρεία Αλμα Τεχνολογίες, που δημιούργησε το hardware και
software συμπίεσης για το ρομπότ Curiosity της ΝΑΣΑ στον Αρη. Στην
περίπτωση του έργου Menelaos, στόχος είναι η κατασκευή ενός συστήματος
πλοήγησης για οχήματα εξερεύνησης (rover) άλλων πλανητών και μη
επανδρωμένα οχήματα (drones), το οποίο να είναι αρκετά μικρότερο σε
μέγεθος από τις υπάρχουσες λύσεις.
Από την άλλη πλευρά, συμφωνία για την πρώτη τους εμπορική συνεργασία για
την ανάπτυξη νέων διαστημικών κινητήρων ηλεκτρικής πρόωσης έχουν ήδη
εξασφαλίσει τα μέλη του έργου Bliss, σκοπός του οποίου είναι η
δημιουργία κυκλωμάτων που να συνδυάζουν τα ηλεκτρονικά με τα φωτονικά
συστήματα. Με κριτήριο πάντως τον αριθμό των συμμετεχόντων, το πιο
μεγάλο έργο είναι το Acritas, στο πλαίσιο του οποίου αναπτύσσεται μια
ενιαία πλατφόρμα για διαστημικές εφαρμογές όπως η γεωργία ακριβείας και η
παρακολούθηση παράκτιων περιοχών ή χερσαίων συνόρων.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 13/06/2015)