Αν και η ψυχολογική πίεση συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα προβλήματα
που θα αντιμετωπίσουν οι πρώτοι άνθρωποι που θα βρεθούν στον Αρη,
μάλλον δεν αποτελεί ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο το οποίο θα μπορούσε να
ματαιώσει κάθε σχέδιο για τη δημιουργία μιας αποικίας στον Κόκκινο
Πλανήτη. Σε αυτό συνηγορεί η τελευταία προσομοίωση της ΝΑΣΑ, με την
παραμονή έξι επιστημόνων για οκτώ μήνες σε ένα απομονωμένο καταφύγιο στο
ηφαίστειο Μαούνα Λόα της Χαβάης, στο οποίο έζησαν με τις ίδιες συνθήκες
που θα συναντήσουν και οι αστροναύτες στον Αρη.
H δοκιμή ολοκληρώθηκε πριν από δύο εβδομάδες, δείχνοντας πως τα μέλη
της «αποστολής» κατάφεραν να ξεπεράσουν το στρες και τις στιγμές έντασης
που κάποιες φορές δημιουργήθηκε μεταξύ τους. Κάτι που μόνο δεδομένο δεν
ήταν, από τη στιγμή που για όλο το προηγούμενο οκτάμηνο ο «φρέσκος»
αέρας αποτελούσε μακρινή ανάμνηση, ενώ κατανάλωναν αποκλειστικά τρόφιμα
βαθιάς κατάψυξης. Ακόμη κι όταν μπορούσαν να βγουν έξω τη μικρή βάση
τους, η οποία είχε διάμετρο μόλις 11 μέτρα, έπρεπε πάντοτε να φορούν τη
διαστημική στολή τους.
Επομένως, μάλλον ήταν αναμενόμενη η δήλωση της 27χρονης εθελόντριας
Τσόσελιν Νταν στο Associated Press, ότι ήταν υπέροχο που ένιωσε ξανά τον
αέρα να φυσά το δέρμα της. «Μετά από τόσο καιρό, στην αρχή με έπιασε
φόβος που βγήκα έξω χωρίς στολή», πρόσθεσε η υποψήφια διδάκτορας στο
πανεπιστήμιο Purdue. Οπως κι εκείνη, το πρώτο πράγμα που ζήτησαν τα μέλη
της ομάδας είναι να ξαναδοκιμάσουν τρόφιμα που τους είχαν λείψει –
φρούτα, φρέσκα αβγά και κρουασάν. Αλλά και να κάνουν μπάνιο, αφού στο
καταφύγιο επιτρεπόταν μόνο για έξι λεπτά την εβδομάδα.
Αν και πρόκειται για την τρίτη ανάλογη δοκιμή που πραγματοποιεί η
ΝΑΣΑ, η διάρκειά της ήταν διπλάσια από τις δύο προηγούμενες. Οπως και
τις προηγούμενες φορές, για την παρακολούθηση της συμπεριφοράς
χρησιμοποιήθηκαν κάμερες και συσκευές καταγραφής της σωματικής
δραστηριότητας, ενώ ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι επιστήμονες
απαντούσαν και σε ειδικά ερωτηματολόγια.
Η περιοχή που βρίσκεται το καταφύγιο, με το μάλλον απόκοσμο τοπίο που
το περιβάλλει, προσεγγίζει σε μεγάλο βαθμό το αρειανό περιβάλλον. Για
παράδειγμα, κοιτώντας από τα παράθυρα του καταφυγίου, το μόνο που
μπορούσαν να δουν οι επιστήμονες ήταν βουνά και πεδιάδες σβησμένης
λάβας, όπως ανέφερε στο Associated Press η Κιμ Μπίνστεντ, καθηγήτρια στο
πανεπιστήμιο της Χαβάης και επιστημονική υπεύθυνη της μελέτης.
Συνεπώς, είναι ιδανικό για να μελετηθεί η συναισθηματική κατάσταση
και η λειτουργικότητα ανθρώπων που ζουν για αρκετούς μήνες απομονωμένοι,
ακόμη και για να προσδιορισθούν ποια «συμπτώματα» θα υποδήλωναν είτε
ότι κάποιο μέλος μιας μελλοντικής αποστολής στον Αρη βρίσκεται στα
πρόθυρα κατάθλιψης, είτε ότι υποβόσκει ένταση ανάμεσα στους αστροναύτες.
«Συμπτώματα» που θα επέτρεπαν στους υπεύθυνους της αποστολής να
παρέμβουν έγκαιρα από τη Γη. «Οι αστροναύτες είναι πολύ στωικοί
άνθρωποι, ενώ κατά κανόνα διστάζουν να αναφέρουν τις δυσκολίες που τους
ανακύπτουν» σημειώνει η Μπίνστεντ. «Επομένως, θα ήταν καλό να μπορούν να
ανιχνευθούν τυχόν προβλήματα, πριν αποκτήσουν διαστάσεις».
Αν και στους οκτώ μήνες δεν έλειψαν οι μικροτριβές και τα ψυχολογικά
σκαμπανεβάσματα, η ομαδική γυμναστική και η γιόγκα αποδείχθηκαν δύο
αποτελεσματικά «αντίδοτα». Επίσης, οι έξι εθελοντές μπορούσαν να
χρησιμοποιήσουν ένα ποδήλατο γυμναστικής και έναν διάδρομο, αν και τον
τελευταίο μόνο όταν είχε ήλιο, αφού έπαιρνε ρεύμα από φωτοβολταϊκά
πάνελ. «Τις ημέρες που έχεις καλή διάθεση, σε ευχαριστεί που έχεις
ανθρώπους γύρω σου για να τις μοιραστείς. Στις κακοκεφιές, όμως, είναι
πραγματικό δύσκολο να βρίσκεσαι σε ένα τόσο απομονωμένο χώρο», ανέφερε
χαρακτηριστικά η Νταν.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 27/06/2015)