Όλοι συζητούν για αυτό που το
περιοδικό
Fortune
αποκάλεσε «ελληνικό ανεμοστρόβιλο» και όλοι κατηγορούν
τους υπόλοιπους. Η ελληνική κυβέρνηση κατηγορείται για παραποίηση στοιχείων και
επειδή επέτρεψε στους Έλληνες να ζήσουν πέρα από τα όριά τους. Η Ε.Ε. κατηγορείται
επειδή δημιούργησε μια δομή που είναι αδύνατο να λειτουργήσει. Η
Goldman
Sachs
κατηγορείται ότι επέτρεψε στην ελληνική κυβέρνηση να παρουσιάσει πλαστά στοιχεία
κατά την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη. Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνχελα Μέρκελ,
περιγράφει τις πράξεις της
Goldman το 2002
ως «σκανδαλώδεις» και η Κριστίν Λεγκάρντ, υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας καλεί
για αυξημένη ρύθμιση στα ασφάλιστρα έναντι ρίσκου (
CDS).
Ο Νίαλ Φέργουσον δηλώνει πως «η
ελληνική κρίση έρχεται στην Αμερική» και την αποκαλεί «μια οικονομική κρίση του
δυτικού κόσμου». Ο Πολ Κρούγκμαν την αποκαλεί «ευρωμπάχαλο» διότι η Ευρώπη δεν
θα έπρεπε να έχει υιοθετήσει ένα κοινό νόμισμα προτού είναι έτοιμη για την
πολιτική ένωση. Αλλά τώρα το ευρώ δεν επιτρέπεται να διασπαστεί διότι αυτό θα σήμανε
την παγκόσμια οικονομική κατάρρευση.
Εντωμεταξύ, όλοι φαίνεται πως
πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση να μειώσει το δημόσιο χρέος της από το 12% στο
4% σε μια περίοδο περίπου τεσσάρων ετών.
Μπορεί η Ελλάδα να το πράξει
αυτό; Θα έπρεπε; Η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει πως θα κάνει κάτι. Αυτό και μόνο ήταν
αρκετό για να προκαλέσει μαζικές απεργίες αγροτών, νοσηλευτών, ελεγκτών εναέριας
κυκλοφορίας, τελωνειακών υπαλλήλων και όλων όσων τους ζητούνται να μειώσουν το
εισόδημά τους εν μέσω μιας κρίσης και υψηλής ανεργίας.
Θα έπρεπε η Γερμανία να κάνει
κάτι; Οι Γερμανοί δεν θέλουν για δύο λόγους: Πρώτον, λόγω της κατάστασης στην
Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ιρλανδία. Δεύτερον, λόγω των εσωτερικών πιέσεων
των Γερμανών, οι οποίοι δεν αντιμετωπίζουν θετικά το ενδεχόμενο να διασώσουν
την Ελλάδα ενώ και η χώρα τους βρίσκεται σε κρίση.
Από την άλλη, αν η Ελλάδα πιέσει
τους πολίτες της να πληρώσουν το χρέος, αυτό σημαίνει μικρότερη αγοραστική δύναμη
για εισαγωγές, όπως της Γερμανίας. Και αυτό σημαίνει επιδείνωση για την
γερμανική οικονομία. Ο Τζόζεφ Τζόφε της γερμανικής
Die
Zeit, υπογραμμίζει
πως «η Ευρώπη έχει γίνει ένα τεράστιο κράτος κοινωνικής πρόνοιας για όλους, τα
κράτη και τους πολίτες».
Την ίδια στιγμή το ευρώ
κατρακυλά και το δολάριο είναι και πάλι για μια στιγμή ένα ασφαλές λιμάνι. Είναι
όμως; Ο κ. Φέργουσον προειδοποιεί ότι «το αμερικανικό χρέος είναι ένα ασφαλές
λιμάνι όπως ήταν το Περλ Χάρμπορ το 1941».
Όταν ένας αναλυτής των
Financial
Times
ισχυρίστηκε ότι η Γερμανία τελικά θα διασώσει την Ελλάδα, ένας Γερμανός αναγνώστης
σχολίασε: «Δηλαδή αυτό που λέτε είναι να τους δώσουμε τα λεφτά μας για να τα
ξοδέψουν στο μαγαζί μας». Αλλά αυτό ακριβώς δεν κάνουν οι Κινέζοι όταν αγοράζουν
αμερικανικά ομόλογα;
Αυτό που αποτυγχάνουν να
εντοπίσουν αυτές οι βραχυπρόθεσμες αναλύσεις και αλληλοκατηγορίες είναι η παγκόσμια
και δομική διάσταση του προβλήματος. Οι τράπεζες υπάρχουν για να κερδίζουν χρήματα.
Τα παιχνίδια της η
Goldman
Sachs
δεν
τα έκανε μόνο με την Ελλάδα, αλλά με πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας,
της Γαλλίας, της Βρετανίας και των ΗΠΑ.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι
κυβερνήσεις θέλουν να επιζήσουν. Για να το κάνουν αυτό πρέπει να δαπανούν αρκετά
χρήματα ώστε να αποφύγουν τους ανεμοστρόβιλους και τις κοινωνικές αναταραχές.
Και αν δεν συγκεντρώσουν αρκετά έσοδα από φόρους, πρέπει να κάνουν «μασάζ» στους
λογαριασμούς τους μέσω του δανεισμού.
Ο μυστικός δανεισμός (όπως από
τράπεζες) είναι προτιμότερος του κανονικού, διότι τους επιτρέπει να αποφύγουν
την κριτική, τουλάχιστον μέχρι την ημέρα εκείνη που το μυστικό αποκαλύπτεται
και όλοι σπεύδουν στην τράπεζα.
Τα προβλήματα της Ελλάδας είναι
πράγματι και πρόβλημα της Γερμανίας. Τα προβλήματα της Γερμανίας είναι πράγματι
πρόβλημα των ΗΠΑ. Και το πρόβλημα των ΗΠΑ είναι πράγματι παγκόσμιο πρόβλημα. Η
ανάλυση των πράξεων των τελευταίων δέκα ετών είναι λιγότερο χρήσιμη από ότι το
να συζητάμε τι μπορεί να γίνει στα επόμενα δέκα.
Αυτό που συμβαίνει είναι ένα
διεθνές παιχνίδι της κότας. Όλοι μοιάζουν να περιμένουν ποιος θα δειλιάσει πρώτος.
Κάποιος τελικά θα λαθέψει και τότε θα έχουμε αυτό που ο Μπάρι Άικενγκριν αποκάλεσε
«τη μητέρα όλων των οικονομικών κρίσεων». Ακόμα και η Κίνα θα επηρεαστεί από
αυτή.
(από την ΙΗΤ, 2/3/2010)