Αν το
καλοσκεφθούμε, τα πράγματι πολύ σκληρά μέτρα που τώρα μας επιβάλλονται, δεν
είναι καμία σπουδαία και ευφάνταστη οικονομική πολιτική που ξεπήδησε από
περίπλοκη και βαθυστόχαστη σκέψη. Κοινή λογική είναι με χαρακτήρα
καταναγκασμού. Ως κοινή λογική τα μέτρα μάς λένε ότι δεν μπορούμε να ζούμε και
να αναπτυσσόμαστε με δανεικά. Ολοι το γνωρίζαμε αυτό από δική μας πείρα, αλλά
επί δεκαετίες όλοι απολαμβάναμε τον παραλογισμό να ζούμε και να αναπτυσσόμαστε
με δανεικά. Ολοι; Ναι όλοι, παρά τις τρομακτικές αδικίες και ανισότητες, που,
επίσης πολύ λογικά, οδήγησαν σε πρωτοφανή και προκλητικά φαινόμενα χλιδής και
σπατάλης. Και αντί να επαναστατήσουμε εναντίον αυτών των φαινομένων,
εφησυχάζαμε στη σκέψη ότι την πρώτη του μηνός θα εισπράξουμε το μισθό μας ή τη
σύνταξή μας. Επειδή αποτελούν «κεκτημένο δικαίωμα».
Ετσι επί
δεκαετίες αφήσαμε να διογκώνονται τα δανεικά, μέχρι που έφτασε η μέρα που δεν
μπορούμε να δανειστούμε περισσότερα. Οχι επειδή δεν το επιθυμούμε διακαώς, ώστε
να συνεχίσουμε αδιατάρακτη τη ζωή μας, αλλά γιατί δεν υπάρχουν πια δανειστές
πρόθυμοι να μας δανείσουν. Και αν υπάρχουν και μας εκβιάζουν με πανάκριβους
όρους δανεισμού, είναι ακόμα χειρότερα. Δεν χρειαζόταν δίπλωμα οικονομικών από
διάσημο πανεπιστήμιο για να τα καταλάβουμε όλα αυτά. Στο ίδιο σημείο θα έφτανε
κάθε οικογένεια και κάθε άτομο που θα οργάνωνε και θα στήριζε τη ζωή του, για
μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οσο όμως
εύκολο είναι να καταλάβουμε το παράλογο των δανεικών, άλλο τόσο δύσκολο είναι
να αποδεχθούμε τη ζωή χωρίς δανεικά. Ο πρωθυπουργός, ο Γιώργος Παπανδρέου, μας
περιγράφει την κατάσταση με δραματικούς τόνους. Υπάρχουν ασφαλώς μεγάλες
ευθύνες των διαχειριστών των δανείων, τόσο για τη σκοπιμότητά τους, όσο και για
τις περιπτώσεις που η διάθεση μεγάλων ποσών παραμένει ύποπτη και ανεξερεύνητη.
Ευθύνες
δεν φέρει μόνο ο Κώστας Καραμανλής και οι κυβερνήσεις του. Ο παραλογισμός της
«φιλολαϊκής» πολιτικής με δανεικά έρχεται από πολύ μακρύτερα. Με εξαίρεση ίσως
τις κυβερνήσεις Κ. Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός μάς είπε χθες ότι τα σκληρά μέτρα
που εξαγγέλλει (μέτρα κοινής λογικής στο σημείο που φτάσαμε) δεν συνάδουν με τη
φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ, του κόμματός του. Θα είχε ενδιαφέρον να μας αναλύσει
ποια είναι η φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ, που διαμορφώθηκε όχι από το τι παράγουμε
και όχι από τη δίκαιη κατανομή του εισοδήματος (όπως εξήγγειλε με την ιδρυτική
του πράξη το κόμμα αυτό), αλλά από τη σπάταλη διαχείριση των δανεικών.
Συνάδει,
δεν συνάδει με τη φυσιογνωμία του κυβερνητικού κόμματος, το σύστημά μας είναι
πρωθυπουργικό, και ο Γιώργος Παπανδρέου φέρει την κύρια ευθύνη για την εφαρμογή
αυτών των μέτρων και ενδεχομένως και άλλων ακόμη σκληρότερων. Ο ίδιος οφείλει
να διαμορφώσει ακλόνητη πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία που θα στηρίξει τα
μέτρα τα οποία ο ίδιος εξήγγειλε. Τότε υπάρχει ίσως μια ελπίδα και μια ευκαιρία
να ξεκινήσουμε από την αρχή, από νέες βάσεις και να αντιληφθούμε ποιος
πραγματικά είναι ο κόσμος μέσα στον οποίο ζούμε. Ασφαλώς θα υπάρξει και ένα
κομμάτι ανίκανο να προσαρμοσθεί. Δεν πειράζει. Η Δημοκρατία μας είναι δύσκολο
καθεστώς, αλλά και μεγάλη, όλους τους χωράει.
(από την εφημερίδα «Καθημερινή», 4/3/2010)