Η καλύτερη προσαρμογή στην αγγλική γλώσσα της δικής μας έκφρασης για τις «φρούδες ελπίδες», αυτές που μας αρέσει να καλλιεργούμε σε εαυτούς και αλλήλους, είναι pie in the sky. Την έκφραση φέρεται να έχει πρώτος καθιερώσει Σουηδός μετανάστης σκληρά δοκιμαζόμενος από τον θριαμβεύοντα καπιταλισμό στην Αμερική του 1911. Ηθελε να απαντήσει στα αφεντικά που έταζαν «καρβέλια», κάτι σαν τον επί γης παράδεισο, προκειμένου να συνεχίσουν να υποφέρουν τα πάνδεινα στην (εδώ) ζωή τους.
Συγχωρέστε τις φευγαλέες διαδρομές της προηγούμενης παραγράφου. Αναζήτησα ένα μείγμα που συμπεριλαμβάνει αρκετά από τα πολιτισμικά στοιχεία με τα οποία έχει γαλουχηθεί ο προκαθήμενος της τρέχουσας κυβέρνησής μας. Και πάλι δεν κατόρθωσα να εξηγήσω για ποιο λόγο ο Γιώργος Παπανδρέου επαναλάμβανε, τόσες εβδομάδες, αδιαλείπτως, ότι «δεν ζητάμε χρήματα», ενώ την ίδια στιγμή, με ύφος παρακλητό, εξηγούσε ότι «θέλουμε να δανειζόμαστε όσο εσείς». Χρήματα, προφανώς.
Με αποτέλεσμα, άπαντες να μπερδευτούν. Και να παραμείνουν εξαιρετικά επιφυλακτικοί, δηλαδή με τα δικά τους όπλα, τα επιτόκια δανεισμού, «γεμάτα και πάνω στο τραπέζι». Ολα δείχνουν ότι ο δανεισμός ήταν η μόνη λογική εξήγηση της τόσο έντονης αγωνίας όλων. Το σπρεντ και όχι οι πραγματικές ανάγκες εξυγίανσης της δημόσιας και της πραγματικής οικονομίας.
Μέλη της κυβέρνησης, κομματικά στελέχη, δημοσιογράφοι και άλλοι εκ του προχείρου αναλυτές, έμποροι και μικροεπιχειρηματίες, τραπεζικοί υπάλληλοι, όλοι για το σπρεντ ανησυχούσαν. Μια δουλειά επαγγελματιών έγινε η συζήτηση του καθενός. Χειρότερα ακόμη, κατέστη κριτήριο επιβίωσης του έθνους, με τον συμβολισμό του ευαγγελισμού της 25ης Μαρτίου, τεκμήριο ειλικρίνειας των φίλων, απόδειξη ικανότητας της κυβέρνησης!
Δεν υπάρχει πιο αστείο θέαμα από ανθρώπους που ενώ καταδικάζουν οτιδήποτε τους θυμίζει αγορές και συναλλαγές χρηματικών προϊόντων, την ίδια στιγμή συμπεριφέρονται με τρόπο που μόνον Δουλτσινέες θα μπορούσε να διασκεδάσει στο πολιτικό πανηγύρι, που εμείς οι ίδιοι στήσαμε με αφορμή το εθνικό χρέος.
Καταλήξαμε με την πρωθυπουργική ομάδα να αναπέμπει μήνυμα εκ Βρυξελλών παιανίζοντας «σας πήραμε, σας πήραμε ένα τσουβάλι λίρες!», για να μας απαντήσουν οι αγορές, πολύ πιο πρακτικά, την προηγούμενη Δευτέρα, κατά την τοποθέτηση του νέου επταετούς ομολόγου αναφοράς: «Μας πήρατε, μας πήρατε βαρέλι δίχως πάτο!».
Είναι λυπηρό να αντιμετωπίζεται η κρίση των ελληνικών ομολόγων όπως κάποτε τα παιδιά έπαιζαν στις γειτονιές «ένα λεπτό κρεμμύδι». Είναι λυπηρό πρόεδροι κομμάτων να ορίζουν με ύφος το επιτόκιο της επιτυχίας, να καταριούνται προληπτικώς τον ρόλο των τεχνοκρατών του Νομισματικού Ταμείου ή να εξηγούν τη δήλωση διάσωσης της Ελλάδας ως πράξη ταξικής αλληλεγγύης με το τραπεζικό κεφάλαιο.
Θα αντιλαμβανόμουν να γίνονται παρόμοιες συζητήσεις, δηλώσεις, εξηγήσεις από μικρές ομάδες ακραίων ιδεολόγων, που επιδεικτικά αγνοούν τη δημοκρατική νομιμοποίηση της κάλπης, επιδιδόμενοι σε καθημερινή ιδεοληπτική τρομοκρατία. Οταν όμως διατυπώνονται αφορισμοί από κοινοβουλευτικά κόμματα, απλώς εκθέτουμε πόσο λίγο έχουμε αντιληφθεί τις διαστάσεις του ελληνικού προβλήματος.
Αποκαλύπτεται πως, κατά τη μεγάλη της πλειοψηφία, η πολιτική μας ηγεσία περιμένει να δανειστούμε όσα γίνεται περισσότερα απλώς για να μη χρειαστεί να κάνουμε όσα πρέπει να γίνουν, προκειμένου να διασωθεί η χώρα.
Ομως, αυτό ακριβώς ήταν το «αμάρτημα» της προηγούμενης κυβέρνησης. Φυγή στον δανεισμό, ασυγκράτητη ικανοποίηση «αναγκών», αποφυγή της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, ικανοποίηση των ομάδων πίεσης, γιγάντωση του δανεισμού.
Αυτό το μοντέλο πρέπει τώρα να ανατραπεί, μηδενίζοντας κάθε νέο δανεισμό. Ακόμη και όταν η κρίση των ομολόγων θα έχει τεθεί υπό έλεγχο και τα σπρεντ θα έχουν μειωθεί σε «ανεκτά» επίπεδα, η ανάγκη ανασυγκρότησης της οικονομίας και των κοινωνικών επιπτώσεων, η έξοδός μας από την κρίση θα παραμένει το μεγαλύτερο στοίχημα.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή", 31/3/2010)