Οι επισφάλειες θεωρούνται αυτή τη στιγμή το σημαντικότερο,
κοινό, πρόβλημα για τις εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών. Γενεσιουργός αιτία
θεωρούνται τα διαρθρωτικά προβλήματα του κλάδου, που εντοπίζονται στο
λαθρεμπόριο και τον αθέμιτο ανταγωνισμό, σε συνδυασμό με την γενικότερη
οικονομική κρίση, που έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή συρρίκνωση της κατανάλωσης
καυσίμων. Ενδεικτικό στοιχείο της δεινής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο
κλάδος είναι ότι αυτή τη στιγμή 7-8 μεγάλες εταιρίες επιβαρύνονται με
επισφάλειες πλέον των 150 εκατ. η κάθε μία. Όλες ανεξαιρέτως αναγκάζονται να
επιμηκύνουν συνεχώς τα χρέη των πρατηριούχων, με την προσδοκία της είσπραξης
ενός μέρους από αυτά. Αν δεν επέλεγαν, μάλιστα, τη συγκεκριμένη πρακτική, το
πρόβλημα θα ήταν πολύ μεγαλύτερο.
Τη δύσκολη κατάσταση την οποία αντιμετωπίζει ο κλάδος
περιέγραψε με μελανά χρώματα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιριών Εμπορίας
Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ) Γιάννης Ψυχογιός (ΕΚΟ) κατά τη χθεσινοβραδινή συνάντηση
με εκπροσώπους του Τύπου.
«Έχουμε προτείνει μια σειρά μέτρων στην πολιτεία, αλλά
δυστυχώς δεν έχουμε καταφέρει να τα περάσουμε», τόνισε. «Δεν βλέπουμε να
λαμβάνονται μέτρα, προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα που μας ταλανίζουν». Το
2010, όπως είπε ο κ. Ψυχογιός, έκλεισε με –15% στις πωλήσεις για τις εταιρίες
πετρελαιοειδών, που προσδοκούσαν στην εξισορρόπηση από φέτος, κάτι, όμως, που
δεν συνέβη, με τα στοιχεία του πρώτου 6μήνου.
«Ψάχνουμε να δούμε τι θα ισχύσει με το πετρέλαιο θέρμανσης»,
επισήμανε ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ, μιλώντας ευθέως για το εκτεταμένο λαθρεμπόριο,
που γίνεται κυρίως στις συνοριακές περιοχές της χώρας. «Οι μειώσεις στις
καταναλώσεις καυσίμων στα βόρεια σύνορα μας φθάνουν σε ποσοστά 30-40%, όταν τα
ποσοστά αυτά είναι πολύ μικρότερα στην υπόλοιπη χώρα», υπογράμμισε. Την ίδια
στιγμή οι έλεγχοι για τον εντοπισμό πειραγμένων αντλιών προχωρούν με πολύ
αργούς ρυθμούς, κατά τον κ. Ψυχογιό. «Εντοπίσθηκαν μόνον 9 πρατήρια κι αυτά
στην Αθήνα, όταν η αγορά βοά για πολύ μεγάλο ποσοστό καυσίμων που πουλιούνται
από πειραγμένες αντλίες. Όσοι πρατηριούχοι πηγαίνουν με το σταυρό στο χέρι δεν
μπορούν να ανταγωνιστούν τους παρανομούντες. Και είναι αυτοί που αναγκάζονται
συνήθως να κλείσουν. Οι πρατηριούχοι, που είναι οι κύριοι πελάτες μας, δεν
μπορούν να αντεπεξέλθουν στον αθέμιτο ανταγωνισμό».
Το μέλλον διαγράφεται ζοφερό για τον κλάδο, όπως άφησε να
εννοηθεί ο κ. Ψυχογιός. «Η μεγάλη κρίση θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση της
αγοράς. Δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε τι θα συμβεί σε έξι μήνες και σε ένα χρόνο». Για τον κ. Ψυχογιό, χωρίς
την πάταξη του λαθρεμπορίου και του αθέμιτου ανταγωνισμού, δεν υπάρχει τρόπος
να εξισορροπήσει η αγορά.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο αντιπρόεδρος του ΣΕΕΠΕ Γιάννης
Αληγιζάκης (Ελινόιλ). «Υπάρχει πολύ μεγάλη αγωνία για τον κλάδο, που έχει
προσφέρει πολλά στην εθνική οικονομία, διατηρώντας θέσεις εργασίας, όταν άλλοι
κλάδοι τις συρρικνώνουν», υπογράμμισε. Το μεγάλο πρόβλημα για τον κλάδο, όπως
είπε ο κ. Αληγιζάκης, είναι οι επισφάλειες. Ήδη περί τις 7-8 εταιρίες
υποχρεώθηκαν σε λουκέτο, ενώ από τις εναπομείνασες 17 εταιρίες είναι άγνωστο
πόσες θα μπορέσουν να αντέξουν.
Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, η μείωση της κατανάλωσης
καυσίμων στο 6μηνο κινείται με ρυθμούς 9-11%, με τα καύσιμα κίνησης (βενζίνες,
πετρέλαιο κίνησης) να φθάνουν στο –8%.
Στο ντίζελ κίνησης η μείωση κινείται με διψήφιο αριθμό. Από τις αρχές
του χρόνου περίπου 1100 πρατήρια έχουν κλείσει, ενώ ημίκλειστα (λειτουργούν
ορισμένες ημέρες της εβδομάδας) είναι άλλα τόσα.
Από τα 9 πρατήρια που εντοπίσθηκαν να κλέβουν στην αντλία
τελικά σφραγίσθηκαν μόνον 6. Ανήκουν σε δίκτυα γνωστών εταιριών, ενώ ένα μικρό
ποσοστό είναι ΑΠ (ανεξάρτητα πρατήρια). Για το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται
οι εταιρίες στα πρατήρια του δικτύου τους που έχουν εντοπισθεί να παρανομούν
διατυπώνονται διαφορετικές απόψεις. Κατά μία άποψη, οι εταιρίες θα πρέπει να
αναμένουν την τελεσίδικη απόφαση, και ως
τότε να διατηρούν στο δίκτυο τους «απείθαρχους», ενώ κατά μία άλλη άποψη, πιο
ριζοσπαστική, θα πρέπει εξαρχής να κατεβάζουν τη σημαία τους από τα
συγκεκριμένα πρατήρια. Πάντως, κοινή άποψη είναι ότι τα πρατήρια που πουλούν
φθηνά καύσιμα κατά τεκμήριο κλέβουν. Το 70% των πρατηρίων που διαθέτουν καύσιμα
σε ανταγωνιστικές τιμές θεωρείται ότι εξισορροπούν τα έσοδα τους από τις
πειραγμένες αντλίες. Εκπρόσωποι, μάλιστα, εταιριών επέκριναν την παρότρυνση της
πολιτείας προς καταναλωτές, να επιλέγουν πρατήρια με φθηνές τιμές, με το
σκεπτικό ότι έτσι επιβραβεύονται οι κλέφτες.
Οι
προτάσεις του ΣΕΕΠΕ
Για την πάταξη του λαθρεμπορίου και της παραεμπορίας στα
καύσιμα ο Σύνδεσμος προτείνει τα παρακάτω μέτρα.
1.Εξίσωση των φόρων στα πετρέλαια θέρμανσης και
κίνησης.
Η εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο Πετρέλαιο είναι
η πιο αποτελεσματική λύση για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου στο Πετρέλαιο
Θέρμανσης. Για την επιτυχία του μέτρου, θα πρέπει να προβλεφθείδιαδικασία
επιστροφής του φόρου σε ορισμένες κοινωνικές τάξεις με κριτήρια που θα
εξασφαλίζουν κοινωνική δικαιοσύνη.
Η επιστροφή του φόρου να γίνεται απευθείας από το κράτος
στους όποιους δικαιούχους καταναλωτές και να εξεταστεί η προκαταβολή
(εκταμίευση) με τη μορφή επιδόματος στους καταναλωτές, ώστε να αποφευχθεί η
στενότητα ρευστότητας. Διαφορετικά, το χειμώνα υπάρχει κίνδυνος να παγώνουν όχι
μόνο τα νοικοκυριά, αλλά και η αγορά, με δυσάρεστες συνέπειες, όπως απώλεια
θέσεων εργασίας.
2. Αφαίρεση άδειας λειτουργίας από τα πρατήρια στα οποία
διαπιστώνεται «παρέμβαση» (π.χ. με ηλεκτρονικούς μηχανισμούς) στη λειτουργία
των αντλιών.
Επειδή η συγκεκριμένη παραβατικότητα παίρνει μεγάλες
διαστάσεις, προτείνεται η εντατικοποίηση των ελέγχων και η άμεση εφαρμογή του
άρθρου 17 του Νόμου 3908 (ΦΕΚ 8/Α/1.2.2011 - Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για
την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή).
Οι κυρώσεις που προβλέπονται από τον ως άνω νόμο είναι:
- Κατάσχεση οργάνων καταδολίευσης / αλλοίωσης και
υποστηρικτικών μέσων.
- Επιβολή αυτοτελούς διοικητικού προστίμου για κάθε
επηρεαζόμενη αντλία (δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 30.000 € ανά αντλία).
- Επιβολή ποινικών κυρώσεων.
- Οριστική αφαίρεση άδειας λειτουργίας. Συνέπειες:
- Δεν επιτρέπεται, για 6 μήνες, η λειτουργία παρόμοιας
επιχείρησης στον ίδιο χώρο.
- Δεν επιτρέπεται η χορήγηση νέας άδειας λειτουργίας παρόμοιας
επιχείρησης στον ίδιο χώρο σε συγγενή έως 2ου βαθμού, αν ο συγκεκριμένος χώρος-
εγκαταστάσεις ανήκουν στον παραβάτη.
- Επιβολή διοικητικού προστίμου 50.000-500.000 € σε
συμμετέχοντες στη διάπραξη του αδικήματος και ποινικών κυρώσεων, εάν η
συμμετοχή συνιστάται στην εγκατάσταση του μηχανισμού καταδολίευσης / αλλοίωσης.
3. Άμεση εφαρμογή συστήματος ελέγχου εκροών στα Πρατήρια
Υγρών Καυσίμων.
Άμεση έκδοση Υπουργικής Απόφασης για εφαρμογή του συστήματος
ελέγχου εκροών (σύνδεση των φορολογικών μηχανισμών στα πρατήρια με τις
ηλεκτρονικές αντλίες, ώστε να καταγράφονται αυτόματα όλες οι πωλήσεις για
διασταύρωση με το σύνολο των αγορών).
4. Εξάρθρωση των κυκλωμάτων εικονικών εξαγωγών καυσίμων.
Όπως είναι γνωστό, ορισμένοι προμηθεύονται αφορολόγητα
καύσιμα (Βενζίνες και Πετρέλαιο Κίνησης) από Εταιρίες Εμπορίας Πετρελαιοειδών
με δήθεν σκοπό την εξαγωγή τους σε γειτονικές χώρες. Φορτώνουν βυτιοφόρα ή
δεξαμενόπλοια με προορισμό το εξωτερικό, αλλά στη συνέχεια φροντίζουν ώστε να
σφραγίζονται τα διάφορα παραστατικά στα τελωνεία εξαγωγής / εισαγωγής, χωρίς να
γίνει πραγματική εξαγωγή των καυσίμων. Στη συνέχεια, οι λαθρέμποροι διαθέτουν
τα αφορολόγητα καύσιμα παράνομα εντός της επικράτειας, καρπούμενοι φόρους και
δασμούς.
5. Έλεγχος διακίνησης ναυτιλιακών καυσίμων και εξαγωγών.
Ζητούμε την άμεση εφαρμογή της ηλεκτρονικής διαδικασίας
τελωνειακών συναλλαγών, όπως άλλωστε προβλέπεται από τον Ν.2960/01, βάσει της
οδηγίας 2008/118/ΕΚ και ισχύει στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επιπλέον ζητούμε την εφαρμογή αντίστοιχης διαδικασίας
ελέγχου για τη διακίνηση ναυτιλιακών καυσίμων.
Πρέπει λοιπόν, πέραν των προαναφερθέντων ελέγχων σε όλο τον
Κλάδο, να δοθεί έμφαση στους ελέγχους που γίνονται από τα αρμόδια Τελωνεία.
6. Σήμανση όλων των βυτιοφόρων Ι.Χ. και Δ.Χ. (ως Ν.
3054/2002). Έλεγχος καθ΄ οδόν του νόμιμου της διακίνησης.
- Κάθε Ι.Χ.
βυτιοφόρο να φέρει εμφανώς το εμπορικό σήμα της Εταιρίας Εμπορίας στην οποία
ανήκει.
Σε περίπτωση που η μεταφορά των καυσίμων (πλην Μαζούτ και
Ασφάλτου,
όπου δεν τίθεται θέμα λαθρεμπορίου) εκτελείται από βυτιοφόρο
Δημόσιας Χρήσης, το βυτιοφόρο αυτό επίσης να φέρει εμφανώς το εμπορικό σήμα της
Εταιρίας Εμπορίας που χρησιμοποιεί το Δ.Χ. βυτιοφόρο.
- Σε
περίπτωση που η μεταφορά των καυσίμων (πλην Μαζούτ και Ασφάλτου) εκτελείται από
βυτιοφόρα Δημοσίας Χρήσης, τα τελευταία πρέπει επίσης να φέρουν εμφανώς το
εμπορικό σήμα της Εταιρίας Εμπορίας (κατόχου άδειας εμπορίας) με την οποία
συνεργάζεται κατ’ αποκλειστικότητα. Για τυχόν παράνομη διακίνηση εμπορευμάτων
με τα συγκεκριμένα Β/Φ, η Εταιρία Εμπορίας θα είναι συνυπεύθυνη.
Όλα ανεξαιρέτως τα μεταφορικά μέσα Ιδιωτικής Χρήσης και τα
μεταφορικά μέσα Δημόσιας Χρήσης που μεταφέρουν αφορολόγητα καύσιμα πρέπει να
φέρουν μία επιπλέον ειδική σήμανση, προκειμένου να διακρίνονται αμέσως και να
διευκολύνονται οι έλεγχοι. Ο τύπος, το μέγεθος και η θέση της, θα καθοριστεί με
ΚΥΑ των Υπουργών Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, Οικονομικών και
Περιφερειακής Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας.
- Όλα τα Ι.Χ.
και Δ.Χ. βυτιοφόρα οχήματα οφείλουν να είναι εφοδιασμένα με σύστημα εντοπισμού
θέσης (GPS).
7. Έλεγχος τιμολογίων αγορών σε πρατήρια από ΚΕΔΑΚ και ΣΔΟΕ
και εφαρμογή του νόμου στις περιπτώσεις παραεμπορίου και πειρατείας.
Να πραγματοποιείται δειγματοληπτικός, αλλά διαρκής έλεγχος,
στα πρατήρια από ΚΕΔΑΚ και ΣΔΟΕ για παράβαση του εδαφίου 4 του άρθρου 7 του Ν.
3054/2002 σχετικά με την προμήθεια των καυσίμων και το σήμα της Εταιρίας. Η
παραεμπορία καυσίμων (νοθεία, πειρατεία, κτλ) είναι άμεσα συνδεδεμένη με την
λαθρεμπορία.
8. Δειγματοληπτικός έλεγχος τιμολογίων Εταιριών Εμπορίας για
τυχόν περιπτώσεις λαθρεμπορίου και πειρατείας.
Να πραγματοποιείται δειγματοληπτικός, αλλά διαρκής, έλεγχος
στις Εταιρίες Εμπορίας καυσίμων για το κατά πόσον οι αποδέκτες των καυσίμων,
που η εταιρία εμπορεύεται, δικαιούνται να τα χρησιμοποιούν ή να τα
εκπορεύονται, χωρίς να παραβιάζεται η νομοθεσία.
9. Έλεγχος (καθ΄ οδόν) του φορτίου και του νόμιμου της
διακίνησης που γίνεται με τα μικρά βυτιοφόρα των πρατηρίων.
Εκτός από τις ποσότητες, να ελέγχονται τα προϊόντα που
μεταφέρονται και από πλευράς ποιότητας (χημικής σύστασης), η πηγή προμήθειάς
τους και ο προορισμός τους.
Στόχος του ελέγχου είναι να παταχθεί η τυχόν χρήση των
μικρών βυτιοφόρων θέρμανσης για τη διακίνηση παράνομου προϊόντος.
10. Εκσυγχρονισμός των χρονοβόρων και δαπανηρών τελωνειακών
διαδικασιών.
Με τον εκσυγχρονισμό των τελωνειακών διαδικασιών θα είναι
εφικτό να απελευθερωθούν οι απασχολούμενοι, σήμερα, στις εγκαταστάσεις
Τελωνειακοί Υπάλληλοι, ώστε να αναβαθμισθούν και να αφοσιωθούν στο έργο του
ελέγχου και της πάταξης της λαθρεμπορίας.
Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία
ακολουθεί ακόμη γραφειοκρατικές τελωνειακές διαδικασίες, που εμποδίζουν την
ομαλή λειτουργία των Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών.
Στα περισσότερα Κράτη - Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Ειδικός
Φόρος Κατανάλωσης καταβάλλεται μετά από 30 μέρες, στην Ελλάδα προκαταβάλλεται
και επιπλέον οι Εταιρίες για να προκαταβάλουν τον ειδικό φόρο, χρεώνονται με
χαρτόσημα, ΔΕΤΕ και άλλα πολλά έξοδα.
Η ισχύουσα διαδικασία απαιτεί παρουσία τελωνειακών, εντός
των εγκαταστάσεων, για σφράγιση και αποσφράγιση των δεξαμενών και της πύλης.
Αυτή η διαδικασία έχει ως συνέπεια, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διακίνησης
να λειτουργούν ουσιαστικά μέσα στο περιορισμένο ωράριο εργασίας των δημοσίων
υπαλλήλων (Τελωνειακών) αποστερώντας έτσι τις Εταιρίες από την ευελιξία για τις
ώρες λειτουργίας και διακίνησης των καυσίμων.
Υπάρχουν μηχανογραφικά συστήματα μέσα από τα οποία ο έλεγχος
από τα αρμόδια όργανα είναι απόλυτα έγκυρος και ευχερής.
Οι επιπτώσεις από το υπάρχον αναχρονιστικό σύστημα είναι:
- Αυξημένο λειτουργικό κόστος εξαιτίας των περιορισμών στη
λειτουργία και των χρεώσεων ΔΕΤΕ και επιπλέον υπερωριών.
- Αυξημένο χρηματοοικονομικό κόστος.
- Ευελιξία στη λειτουργία των εγκαταστάσεων πετρελαιοειδών.
- Όλα τα ανωτέρω είναι ευνόητο ότι επηρεάζουν τις τιμές
καταναλωτή.