Το χάος και η σύγχυση, φέρνουν παρεξηγήσεις. Οδηγούν στην στρέβλωση
εννοιών, σε διαστροφή του νοήματος που έχουν οι λέξεις. Μια μεγάλη
παρεξήγηση αφορά την έννοια της μεταρρύθμισης ή των δομικών, διαθρωτικών
αλλαγών. Γιατί η κοινή γνώμη αντιδρά; Γιατί δεν θέλουν να σωθεί η
πατρίδα και αποδοκιμάζουν πολιτικούς που θυσιάζονται για το καθήκον
τους; Γιατί ψηφίζουν «κλόουν της πολιτικής» κι όχι «σοβαρούς
τεχνοκράτες»; Επειδή τα μέτρα δεν είναι μεταρρύθμιση αλλά μέτρα
λιτότητας που επιβλήθηκαν όταν η χώρα έφθασε στην χρεοκοπία. Η ευκολία
με την οποία αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν μεταρρύθμιση, κάθε μέτρο
λιτότητας και σταθεροποίησης έχει οδηγήσει στο μύθο ότι η κοινωνία δεν
θέλει μεταρρυθμίσεις. Η αλήθεια είναι ότι κανένα από τα μέτρα που
εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια, δεν συνιστά μεταρρύθμιση. Όλα αφορούν
μέτρα λιτότητας που αποβλέπουν στην εξοικονόμηση πόρων ώστε να καλυφθούν
οι ανάγκες του κρατικού προϋπολογισμού, την λειτουργία ενός κράτους που
δεν μπορεί να δανείζεται από τις αγορές.
Αν υπήρχε χρόνος,
υπευθυνότητα και ψυχραιμία θα μπορούσαν να γίνουν δομικές αλλαγές αλλά
αυτές σπάνια έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση των φορολογικών
εσόδων. Αντίθετα σημαίνουν δαπάνες…
Ερευνητές στον ΟΟΣΑ αλλά και
άλλα κέντρα ερευνών έχουν ξοδέψει πολύ χρόνο για να διατυπώσουν ιδέες
και εμπειρίες που αφορούν την υιοθέτηση δομικών αλλαγών άμεσης απόδοσης
με στόχο να αυξηθεί η απασχόληση, η κατανάλωση και οι επενδύσεις. Αυτός
είναι ο στόχος των δομικών αλλαγών αλλά όχι της λιτότητας για να
εξοφληθούν δάνεια…
Συνήθως οι διαθρωτικές αλλαγές στοχεύουν στην
βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας και της απασχόλησης,
μακροπρόθεσμα. Υπάρχουν και επιλογές που βελτιώνουν άμεσα την απασχόληση
αλλά αυξάνουν τις δαπάνες. Μέτρα που βελτιώνουν άμεσα την απασχόληση
και μειώνουν τις κρατικές δαπάνες, δεν υπάρχουν. Θεωρητικά η αύξηση
κρατικών δαπανών για εκπαίδευση και υποδομές βελτιώνει την απασχόληση
αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Υπάρχουν και μέτρα με γρήγορα
θετικά αποτελέσματα. Η μείωση των επιδομάτων ανεργίας για παράδειγμα
μπορεί να μην έχει αρνητικές επιπτώσεις στο διαθέσιμο εισόδημα εφόσον
συνδυάζεται με μείωση της φορολογίας στα χαμηλά εισοδήματα. Διαθρωτικά
μέτρα, ενδεχομένως επηρεάζουν το μελλοντικό εισόδημα των καταναλωτών ή
την μελλοντική αξία των ακινήτων και όλα αυτά μπορούν να είναι
ευεργετικά για το βιοτικό επίπεδο αν καλυφθούν από αξιόπιστο τραπεζικό
σύστημα που διαθέτει τα ανάλογα κεφάλαια. Εφόσον υπάρχει…
Η αύξηση
φορολογίας και στα χαμηλά εισοδήματα και στους έμμεσους φόρους και στην
κατανάλωση και στην αξία ακινήτων που μειώνεται, με μειωμένη
απασχόληση, χωρίς οι τράπεζες να δίνουν δάνεια, δεν είναι μεταρρύθμιση.
Είναι δυστυχία!
Ακόμα και μια δυσάρεστη διαθρωτική αλλαγή, η
αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης μπορεί να αυξήσει την
κατανάλωση αφού οι εργαζόμενοι διατηρούν για μεγαλύτερο χρόνο το ίδιο
εισόδημα. Αν βέβαια δεν μειώνεται, το διαθέσιμο εισόδημα.
Πάντα σε
μια μεταρρύθμιση υπάρχουν πολίτες, εταιρείες, κλάδοι, λόμπι, περιοχές
που αντιδρούν και επιχειρούν την ακύρωσή της. Σήμερα, όμως η αντίδραση
δεν αφορά διαθρωτικές αλλαγές, γιατί δεν υπάρχουν. Οι μεταρρυθμίσεις θα
έρθουν μετά, για να λύσουν τα προβλήματα που άφησε η λιτότητα.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 09/03/2013)