Η τριετία που μεσολάβησε από την εισαγωγή των Μνημονίων στην Ελλάδα σάρωσε τη μεσαία τάξη της χώρας, εκτίναξε την ανεργία σε επίπεδα πρωτοφανή, επανέφερε τη μετανάστευση όχι στο επίπεδο των ανειδίκευτων εργατών προερχομένων από την ύπαιθρο, όπως συνέβαινε στη δεκαετία του 1950 και ’60, αλλά ατόμων με υψηλά προσόντα.
Δεν υπάρχει λόγος να διεκτραγωδήσει κανείς περαιτέρω την κατάσταση, αλλά αίσθηση δημιουργεί το γεγονός των σχετικών ηπίων αντιδράσεων της κοινωνίας - εκτός βεβαίως κάποιων εξαιρέσεων κατά την πρώτη φάση της λεγόμενης «προσαρμογής».
Ο ατίθασος, εκρηκτικός ελληνικός λαός συμπορεύθηκε εκών άκων και εκδήλωσε την αντίθεσή του προς τις κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις ψηφίζοντας αντισυστημικά κόμματα - ΣΥΡΙΖΑ, Ανεξάρτητους Ελληνες και Χρυσή Αυγή. Αυτά επί του παρόντος.
Κάποιοι αναφέρθηκαν στην όψιμη ωριμότητα των πολιτών της χώρας και στη «συναίσθηση» του αμαρτήματος της σπατάλης των δεκαετιών που προηγήθηκαν. Αλλοι στο ότι ενέδωσε στον τρόμο του αγνώστου, που συστηματικά καλλιεργούσε η εκάστοτε κυβέρνηση. Υπάρχουν και ορισμένοι που αναφέρονται, μάλλον αστειευόμενοι, σε τεχνικές ή χημικές μεθόδους κατευνασμού του πλήθους - εάν αυτό ισχύει, διερωτάται κανείς γιατί δεν χρησιμοποιούνται και σε άλλες περιοχές της γης που επί σειρά ετών σπαράσσονται.
Ενδεχομένως κάποιοι από τους προαναφερθέντες λόγους να ισχύουν μερικώς. Αλλά ίσως όμως το πρόβλημα να εντοπίζεται σε μια εσφαλμένη ανάγνωση του χαρακτήρα των Ελλήνων. Οι Οθωμανοί, που είχαν μελετήσει τη συμπεριφορά του έθνους μας, είχαν αποφανθεί ότι «το πείσμα (γινάτι) του Ελληνα κρατάει μίαν ημέρα». Η Ελένη Βλάχου έγραφε προσφυώς ότι ο μεγαλύτερος μύθος εμπεριέχεται στη φράση «του Ελληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει», δεδομένου ότι επί τετρακόσια χρόνια έζησε υπό τους Τούρκους.
Ισως το βασικό χαρακτηριστικό της ιδιοσυστασίας του έθνους μας να είναι «η επιβίωση διά της προσαρμογής». Αυτό ερμηνεύει ότι ο Ελληνας μετανάστης στη Γερμανία και στο Βέλγιο υπήρξε υποδειγματικός εργάτης και ανταγωνιστικότερος των άλλων Ευρωπαίων συναδέλφων του. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τους μετανάστες στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία.
Κατά συνέπεια, οι όποιες εκφάνσεις πολιτικής ανυπακοής, βίας και αναρχίας οφείλονται στη διαχείριση των πολιτών από την εκάστοτε κυβέρνηση της χώρας, εδώ και δύο αιώνες θα έλεγε κανείς. Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στο γεγονός ότι η πολιτική στην Ελλάδα βρίσκεται σε εγγενή διάσταση με την κοινωνία - όχι μόνον στις ημέρες μας, αλλά από συστάσεως του ανεξαρτήτου κράτους.
Προκειμένου να επιτύχει την υπέρβαση του συγκεκριμένου προβλήματος και επειδή οι αντιπρόσωποι του έθνους γνωρίζουν εξ ενστίκτου ότι για να επιβιώσει μία κοινωνία έχει ανάγκη από προοπτική «πορείας προς τα εμπρός», η ελληνική πολιτική προβάλλει διαρκώς το σύνθημα της «αλλαγής», από το επίπεδο του πρωθυπουργού έως του πλέον ασήμαντου κοινοτάρχη. Η έννοια της συνέχειας και σταθερότητος είναι άγνωστη για τους Ελλαδίτες.
Στην παρούσα συγκυρία, η τάση «επιβιώσεως διά της προσαρμογής» καθιστά τις αντιδράσεις της κοινωνίας ηπιότερες, αλλά την αποξενώνει διαρκώς από τις συμβατικές πολιτικές δυνάμεις και αυτό είναι φαινόμενο καινοφανές και άκρως ενδιαφέρον.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")