Έχει, βέβαια, δίκιο ο
Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσωφ να διακηρύσσει, ενώπιον του Κοινοβουλίου
της χώρας του, την περασμένη Τετάρτη, ότι το πρότζεκτ του αγωγού
South
Stream αποτελεί πλέον παρελθόν. Άλλωστε, ο ίδιος υπήρξε ο άνθρωπος που
κατεξοχήν συνέβαλε στη ματαίωσή του (όπως και των άλλων δύο μεγάλων ρωσικών
πρότζεκτ επί βουλγαρικού εδάφους, δηλαδή του πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε και
του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη) …
Όμως δεν είμαστε και
τόσο σίγουροι πως είναι στον ίδιο βαθμό σωστή η συνέχεια της δήλωσής του: ο Μπορίσωφ
εξέφρασε την πεποίθηση ότι σήμερα στην ημερήσια διάταξη βρίσκεται (προφανώς
αντί του
South
Stream)
ο βαλκανικός κόμβος φυσικού αερίου και πρέπει αυτόν να θέσει η Βουλγαρία ως
προτεραιότητα στην Κομισιόν σε συνδυασμό με τους αγωγούς διασύνδεσης με τις
γειτονικές χώρες. Πιστεύουμε, ωστόσο, ότι ο Βούλγαρος πρωθυπουργός «λογαριάζει
χωρίς τον ξενοδόχο», δηλαδή τη Μόσχα, η οποία και αποτελεί τον βασικό
προμηθευτή αερίου τόσο για τη χώρα του και συνολικά τη ΝΑ Ευρώπη, όσο και,
περαιτέρω, για τη Δυτική Ευρώπη.
Θεωρητικά και υπό παρά πολλές
και αβέβαιες προϋποθέσεις, βέβαια, η γειτονική μας χώρα έχει τη δυνατότητα,
λόγω γεωγραφικής θέσης, να αποτελέσει «κόμβο φυσικού αερίου» και για την
περιοχή, αλλά και ευρύτερα. Με την κατασκευή του ελληνοβουλγαρικού αγωγού,
του
IGB,
η Βουλγαρία θα παίρνει
LNG,
μέσω του μελλοντικού τουρκοβουλγαρικού αγωγού θα μπορεί να παίρνει αζερικό αέριο
και μέσω του υπό κατασκευήν αγωγού διασύνδεσης με τη Ρουμανία θα μπορεί να
παίρνει ρουμανικό αέριο. Ακόμη περισσότερο, ο Μπορίσωφ οραματίζεται ότι ο
κόμβος στη Βάρνα θα συλλέγει το ρωσικό αέριο, το οποίο θα αγοράζει η Βουλγαρία
και θα μεταπωλεί, στη συνέχεια, στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Για τον σκοπό
αυτό, όπως διευκρίνισε ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, θα κατασκευαστεί αγωγός, που
θα ξεκινάει από τον κόμβο της Βάρνας και θα διασχίζει την βουλγαρική
επικράτεια.
Εδώ, όμως, έρχεται το
ερώτημα: Γιατί η Μόσχα να θέλει να αναδείξει σε κόμβο τη Βουλγαρία και να μην
τη διατηρήσει, στην καλύτερη περίπτωση, ως μία χώρα διέλευσης του ρωσικού
αερίου προς το Νότο της Βαλκανικής; Και, επιπλέον, γιατί να συμφωνήσει στην
κατασκευή ενός αγωγού που, στο βουλγαρικό τμήμα του, θα ανήκει αποκλειστικά στη
Βουλγαρία; Θυμίζουμε πως ο
South
Stream
δεν
θα ανήκε στις χώρες διέλευσης, αλλά στην κοινοπραξία των
Gazprom,
Eni,
Windershal
και
EdF.
Όπως, μάλιστα, παρατηρούν καλά πληροφορημένες πηγές, οι Ρώσοι όχι μόνο δεν θα
είχαν κανένα λόγο να εξαρτώνται αποκλειστικά από μία χώρα που θα είχε το ρόλο «κόμβου»,
αλλά, ειδικά όσον αφορά τους Βουλγάρους, τους θεωρούν αναξιόπιστους συνομιλητές
και «προδότες που πρέπει να τιμωρηθούν» για τη ματαίωση του
South
Stream, δηλαδή να … ξεπαγιάσουν, όπως το
2009!
Είπε και άλλα αξιοσημείωτα
ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, όπως ότι η χώρα του θα έχει το δικαίωμα να συλλέγει
τέλη διέλευσης, και ότι το δικαίωμα αυτό το έχει με βάση τους όρους του Τρίτου
Ενεργειακού Πακέτου της ΕΕ – επιφυλασσόμαστε για το πόσο η ερμηνεία αυτή της κοινοτικής
ενεργειακής νομοθεσίας είναι έγκυρη, αν λάβουμε υπ’ όψιν τα ισχύοντα στον ΤΑΡ…
Ας αρκεστούμε, ωστόσο,
να πούμε συμπερασματικά το εξής: τόσο η συμπεριφορά της Βουλγαρίας (και του
ιδίου του Μπορίσωφ προσωπικά) όσο και η πολιτική του ευρωατλαντικού παράγοντα
οδήγησαν στη ματαίωση του
South
Stream.
Μετά και το πρόσφατο ναυάγιο του
Turkish
Stream,
λόγω της ρήξης των σχέσεων Άγκυρας – Μόσχας στο Συριακό, η Ρωσία δεν έχει
κανένα λόγο να εκλιπαρεί την «άπιστη» Βουλγαρία. Αντίθετα, είναι πολύ πιθανόν
τελικά να επιβιώσει και στις επόμενες δεκαετίες ο υφιστάμενος αγωγός
Trans-
Balkan
(και
προς τη Δυτική Ευρώπη ο αγωγός μέσω Σλοβακίας και Αυστρίας) και η Μόσχα να στέλνει
στις Βρυξέλλες τον «λογαριασμό» των νέων κρίσεων φυσικού αερίου με την Ουκρανία
… Και, βέβαια, στο ορατό χρονικό διάστημα, ένα από τα μεγάλα τους θύματα θα
είναι η Βουλγαρία και η οικονομία της!