Η ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ανακοινώσει τους αυξημένους στόχους για
την ενεργειακή αποδοτικότητα την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου. Αναμένεται, όμως,
να αντιμετωπίσει αντίσταση από κράτη μέλη τα οποία είναι αντίθετα σε
δεσμευτικούς, πιο φιλόδοξους κανόνες, αλλά και από το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο, το οποίο έχει απαιτήσει υψηλότερους στόχους.
Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει το «Χειμερινό Πακέτο» της νέας ενεργειακής
νομοθεσίας, η οποία στοχεύει στη δημιουργία της Ενεργειακής Ένωσης της
ΕΕ. Η στρατηγική έχει σχεδιαστεί για να ελαττώσει την εξάρτηση από τις
ενεργειακές εισαγωγές και να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή.
Εντός του νομοθετικού πλαισίου υπάρχουν κανόνες οι οποίοι καθορίζουν
τους στόχους για το κλίμα και την ενέργεια της ΕΕ για το 2030,
συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής αποδοτικότητας. Η μεγαλύτερη
αποδοτικότητα μειώνει τόσο τις εκπομπές όσο και την ανάγκη εισαγωγών
γιατί καταναλώνεται λιγότερη ενέργεια. Η Επιτροπή έχει επανειλημμένως
δεσμευτεί να τοποθετήσει «την ενεργειακή αποδοτικότητα στην κορυφή» του
σχεδίου της για την Ενεργειακή Ένωση.
Η Επιτροπή θα θέσει ένα δεσμευτικό στόχο σε επίπεδο ΕΕ για το 2030
αύξησης τουλάχιστον κατά 30% της ενεργειακής αποδοτικότητας σε σύγκριση
με τα επίπεδα του 1990. Πριν ενσωματωθεί στο δίκαιο της ΕΕ, ένας
αντίστοιχος στόχος πρέπει να συμφωνηθεί τόσο από το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο των Υπουργών. Οι ευρωβουλευτές
έχουν ήδη δυο φορές υποστηρίξει ψηφίσματα με στόχο 40% αλλά τα κράτη
μέλη τάσσονται υπέρ μονό του ποσοστού της τάξης του 27%, γεγονός το
οποίο προμηνύει σκληρές διαπραγματεύσεις.
Έγγραφα τα οποία έχουν διαρρεύσει αποκαλύπτουν ότι η Επιτροπή
προσανατολίζεται στον στόχο του 30%. Η EurΑctiv.com επιβεβαίωσε ότι η
Επιτροπή δεν θα υποκύψει στην πίεση των ευρωβουλευτών, των Πρασίνων και
ορισμένων βιομηχανιών για περαιτέρω ενίσχυση του στόχου. Μόλις την
προηγούμενη εβδομάδα, η European Alliance to Save Energy, μια ομάδα
επιχειρήσεων και δεξαμενών σκέψεις για το κλίμα, έστειλαν επιστολή στον
Πρόεδρο της Επιτροπής, στην οποία απαιτούσαν δεσμευτικό στόχο 40%. Μόνο
ένας δεσμευτικός στόχος θα μπορούσε να δώσει στους επενδυτές βεβαιότητα,
όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν.
Ωστόσο, η Επιτροπή θα υποστηρίξει ότι ο στόχος του 30% θα
δημιουργήσει πάνω από 400.000 περισσότερες θέσεις εργασίας και θα
ενισχύσει μέχρι το ποσό των 70 δισεκατομμυρίων ευρώ το ακαθάριστο
εγχώριο προϊόν σε σύγκριση με το προτεινόμενο ποσοστό του 27% από τα
κράτη μέλη.
Η Επιτροπή δεσμεύτηκε να μελετήσει στόχους για μεγαλύτερη ενεργειακή
αποδοτικότητα πριν από την επεξεργασία του νέου στόχου. Η Euractiv.com
σε αποκλειστικότητα αποκάλυψε το Νοέμβριο του 2015 ότι οι ο σχεδιασμός
για το ποσοστό της ενεργειακής αποδοτικότητας ήταν 33% μέχρι το 2030.
Μετά από πίεση των ευρωβουλευτών και ακτιβιστών επεξεργάστηκε
προσομοιώσεις για διεύρυνση του ποσοστού της τάξης του 27% μέχρι αυτό
του 40%.
Η Σύνοδος του Οκτωβρίου
Η πρόταση της Τετάρτης είναι το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της
ενσωμάτωσης των στόχων που συμφωνήθηκαν τον Οκτώβριο του 2014 στο
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο κοινοτικό κεκτημένο. Η Επιτροπή πίεσε έπειτα του
ευρωπαίους ηγέτες να υποστηρίξουν τον στόχο του 30% για την ενεργειακή
αποδοτικότητα, όπως επίσης και αυτόν για 40% μείωση των εκπομπών αερίων
του θερμοκηπίου και ενίσχυσης κατά 30% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Παρά το γεγονός ότι υποστήριξαν τον στόχο για 40% μείωσης των
εκπομπών του θερμοκηπίου, οι ηγέτες αποδυνάμωσαν τους στόχους για την
ενεργειακή αποδοτικότητα και την ανανεώσιμη ενέργεια «κατ’ ελάχιστο» στο
27%. Ενδιαφερόμενοι περισσότερο να διαφυλάξουν την κυριαρχία τους επί
του ενεργειακού τους μίγματος, επέμεναν αντιθέτως ότι ο στόχος για την
ενεργειακή αποδοτικότητα δεν θα μπορούσε να είναι νομικά δεσμευτικός.
Οι στόχοι για χαμηλότερη αποδοτικότητα και για ανανεώσιμες πηγές
συμφωνήθηκαν σε αντάλλαγμα με την υποστήριξη για την περιστολή κατά 40%
των εκπομπών από χώρες όπως η Πολωνία οι οποίες εξαρτώνται από τα ορυκτά
καύσιμα. Οι επικεφαλής των κρατών και των κυβερνήσεων συμφώνησαν,
επίσης, σε μια «ρήτρα ευελιξίας» στα συμπεράσματα της συνόδου,
επιτρέποντας τους με αυτόν τον τρόπο να τροποποιήσουν τους στόχους για
το 2030 αργότερα.
Οι στόχοι ειδικότερα για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου,
υποστηρίχθηκαν ως μια καθαρή ένδειξη για τις φιλόδοξες προθέσεις της ΕΕ
πριν από την Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι το
Δεκέμβριο του 2015. Η Διάσκεψη ήταν μια απροσδόκητα μεγάλη επιτυχία. Οι
κυβερνήσεις όλου του κόσμου δεσμεύτηκαν να περιορίσουν την παγκόσμια
υπερθέρμανση σε όχι πάνω από δύο βαθμούς σε σχέση με τα προβιομηχανικά
επίπεδα και με προσπάθεια για περιορισμό στους 1,5 βαθμούς.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Συμφωνία του Παρισιού τέθηκε σε ισχύ μετά
την επικύρωσή της από τις ΗΠΑ, την Κίνα και την ΕΕ. Η COP22 στο Μαρρακές
χαιρετίστηκε μερικώς ως μια άλλη επιτυχία, παρά το γεγονός ότι
κινδύνευσε να επισκιαστεί από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, ενός
σκεπτικιστή για την κλιματική αλλαγή, ως Προέδρου των ΗΠΑ.
ΜΚΟ όπως η Climate Action Network Europe, υποστηρίζουν ότι το χωρίς
προηγούμενο σημείο που βρισκόμαστε δίνει στην Επιτροπή την εντολή για να
θέσει τον στόχο της αποδοτικότητας στο 40% και να τον κάνει δεσμευτικό.
Η αύξηση δικαιολογείται επιπλέον επειδή οι τωρινές δεσμεύσεις για το
κλίμα δεν θα σταματήσουν την υπερθέρμανση στους δύο βαθμούς, ανέφεραν.
Η Ενεργειακή Ένωση προτάθηκε τον Φεβρουάριο του 2015, μετά από την
σύνοδο του Οκτωβρίου του 2014. Κέρδισε πολιτική ώθηση μετά από την κρίση
στην Ουκρανία, η οποία έκανε εμφανή την εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό
αέριο.
Η ΕΕ εισάγει περισσότερη από τη μισή της ενέργεια κάθε χρόνο. Η Ρωσία
προμηθεύει περίπου το 30% του αερίου της ΕΕ. Σύμφωνα με μελέτη της
Επιτροπής, αν εκμεταλλευόταν στο έπακρο το δυναμικό της σε ενεργειακή
αποτελεσματικότητα, η ΕΕ θα ήταν σε θέση να περιορίσει κατά 40% τις
εισαγωγές της. Η Επιτροπή αργότερα ανακοίνωσε ότι θα έθετε την
ενεργειακή αποδοτικότητα ως πρώτο μέλημα στην στρατηγική της.
Προτάσεις για αναθεωρήσεις της Οδηγίας για την Ενεργειακή
Αποτελεσματικότητα και την Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων
είναι μέρος του «πακέτου του χειμώνα». Κανονισμοί στην Οδηγία για την
Ενεργειακή Αποτελεσματικότητα η οποία απαιτούσε από τους προμηθευτές
ενέργειας και τους διανομείς να εξοικονομούν 1,5% της ενέργειας κάθε
έτος, θα εξακολουθήσει και μετά το 2020.
Κτίρια
«Είναι ξεκάθαρο ότι εκπληρώνοντας του στόχους για το 2030 […] δεν θα
είναι δυνατό να παραβλέψουμε το τεράστιο δυναμικό των κτιρίων στην
Ευρώπη» είπε ο Επίτροπος για την Ενεργειακή Ένωση, Μάρος Σέφκοβιτς. Η
Επιτροπή έχει αναγνωρίσει ότι η ανακαίνιση των κτιρίων έχει επίσης
μεγάλο δυναμικό για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε τοπικό επίπεδο και
μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία, όπως επίσης και να δημιουργήσει
πιο ποιοτικές συνθήκες στέγασης και να περιορίσει την καταναλωτική
δαπάνη.
Το 70% των υπάρχοντων κτιρίων στην ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό μη
αποδοτικά. Τα κτίρια είναι υπεύθυνα για το 40% της ενεργειακής
κατανάλωσης και για το 36% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αυτές οι
εκπομπές θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 5%. Τα κτίρια στην ΕΕ αντέχουν
από 50 έως 100 χρόνια και εννιά στα δέκα θα παραμείνουν ως το 2050,
σύμφωνα με την εκστρατεία της Renovate Europe. Σύμφωνα με πηγές, η
Επιτροπή πιστεύει ότι η επένδυση στο «καθαρό κτιρικό αποθεματικό μπορεί
να οδηγήσει στη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα».
Κτίρια με καθαρή ενέργεια θα μπορούσαν επίσης να παράξουν ανανεώσιμη
ενέργεια, με την χρήση για παράδειγμα ηλιακών πάνελς και με την σύνδεσή
τους με ψηφιακές τεχνολογίες, ακόμη και με το σύστημα μεταφορών. Οι
αλλαγές οι οποίες αποκαλύφθηκαν αυτήν την εβδομάδα θα ενισχύσουν την
εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης για ηλεκτρικά αμάξια στα δημόσια και
εμπορικά κτιρια. Τα ιδιωτικά κτίρια με περισσότερες από δέκα θέσεις
στάθμευσης θα χρειάζονται να τα εγκαθιστούν σε νέες κατασκευές ή στις
περιπτώσεις ανακαίνισης. Παρά τα πλεονεκτήματα, το ποσοτό ανακαινίσεων
στην ΕΕ φθάνει μόλις στο 1%, το οποίο σημαίνει ότι θα χρειαστούν 100
χρόνια μέχρι τα κτιρια να οδηγηθούν σε συνθήκες απόλυτης εξοικονόμησης
και αποδοτικότητας. Οι αλλαγές στην Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση
των Κτιρίων θα ενισχύσουν τους κανόνες για την μακροπρόθεσμη στρατηγική
για τις ανακαινίσεις με στόχο την απανθρακοποίηση του κτιριακού
αποθεματικού μέχρι το 2050. Οι σημερινοί κανόνες έχουν σε μεγάλο βαθμό
αγνοηθεί από τα κράτη μέλη.
Τα πιστοποιητικά ενεργειακής αποδοτικότητας θα ενισχυθούν για να
βελτιώσουν την πληροφόρηση στους επενδυτές. Επιπλέον, η Επιτροπή θα
ξεκινήσει την Πρωτοβουλία για τα Ευρωπαϊκά Κτίρια, συμπεριλαμβανομένου
ενός σχεδίου «έξυπνης χρηματοδότησης για έξυπνα κτίρια». Το σκεπτικό
είναι ότι η πρωτοβουλία θα λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο με το
Επενδυτικό Σχέδιο Γιούνκερ, το οποίο χρησιμοποίησε εγγυήσεις δημοσίου
για να μοχλεύσει την υποστήριξη από τον ιδιωτικό τομέα. Όπως και το
Σχέδιο Γιούνκερ, θα βασιστεί στην συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής, της
Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των κρατών μελών.
Η Επιτροπή θα εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές για καλύτερους κανόνες
κοστολόγησης των συμπράξεων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, οι οποίες
είναι ζωτικής σημασίας για την άνοδο των επενδύσεων στα δημόσια κτίρια
πριν από το τέλος της άνοιξης του 2017. Η Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει
μια στρατηγική για την θέρμανση και ψύξη των κτιρίων.
Το τελευταίο μέρος του σχεδίου της Επιτροπής για την αποδοτικότητα
είναι η υιοθέτηση του Σχεδίου Εργασίας για τον Οικοσχεδιασμό για τα
επόμενα τρία χρόνια. Το Σχέδιο αναγνωρίζει συγκεκριμένα προϊόντα για
μελλοντική ρύθμιση η οποία θα μπορούσε να ενδυναμώσει τους κανόνες
ενεργειακής αποδοτικότητας στον σχεδιασμό τους.