Ενεργειακός Κόμβος θα Γίνει η Κρήτη - Οι Στρατηγικές Επιλογές και τα Σχέδια

Οι δρόμοι της ενέργειας όχι μόνο «σφραγίζουν» την αναπτυξιακή πορεία της χώρας αλλά γίνονται και μοχλός για τον χωροταξικό χάρτη περιοχών που βρίσκονται σε σημεία-«κλειδιά». Ετσι, προετοιμάζονται αλλαγές που θα μεταβάλουν το... τοπίο στην Κρήτη.

Οι χερσαίες εγκαταστάσεις για τον διασυνδετήριο αγωγό φυσικού αερίου East  Med (Eastern Mediterranean Pipeline) θα συνδυαστούν με το Ενεργειακό Κέντρο Αθερινόλακκου και το λιμάνι του Τυμπακίου. Την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων θα εξυπηρετούν χώροι που συνορεύουν με το Τυμπάκι ή το Καστέλι Κισσάμου. Ο ατμοηλεκτρικός σταθμός της ΔΕΗ στην Ξυλοκαμάρα θα καταργηθεί, για να δημιουργηθεί στον ίδιο χώρο ενεργειακός κόμβος για τη διαχείριση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Ενας άλλος κόμβος, στην περιοχή Κορακιά Ηρακλείου, θα υποδεχθεί τον έτερο σταθμό των Λινοπεραμάτων, ενώ στη θαλάσσια ζώνη της ίδιας περιοχής θα δημιουργηθεί και σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Ειδικό πλαίσιο

Τα σχέδια της κυβέρνησης να μετατρέψουν τη χώρα σε ενεργειακό... σταυροδρόμι  «κουμπώνουν» με το νέο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Κρήτης. Ολες οι ενεργειακές υποδομές βρίσκουν τον χώρο τους στο ειδικό πλαίσιο που έχει ολοκληρώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και υπαγορεύει τις στρατηγικές ανάπτυξης του νησιού.

Οπως αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη του υπουργείου, στο «ανανεωμένο» ειδικό χωροταξικό για την Κρήτη, το οποίο αναμένεται σύντομα να πάρει την τελική έγκριση, προσδιορίζονται με προοπτική μιας δεκαπενταετίας οι στρατηγικές επιλογές για την ένταξη στον χώρο σημαντικών ενεργειακών υποδομών.

Ειδικότερα, επιδιώκεται να εμπλακούν φορείς της Περιφέρειας Κρήτης στην προώθηση της κατασκευής του East Med, ο οποίος, αν όλα προχωρήσουν βάσει του υφιστάμενου σχεδιασμού, θα φέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη, μέσω Κρήτης, σε περίπου οκτώ χρόνια, δηλαδή το 2025. Επίσης η Περιφέρεια θα παίξει ρόλο και στην προετοιμασία - με ερευνητικά προγράμματα - δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος στις νέες συνθήκες που προκύπτουν με τις εξελισσόμενες υποθαλάσσιες έρευνες στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Εξετάζεται επίσης η προοπτική να συνδυαστούν οι χερσαίες εγκαταστάσεις που θα κατασκευαστούν για τον East Med με τις υφιστάμενες του Ενεργειακού Κέντρου Αθερινόλακκου ή ακόμα και του λιμανιού Τυμπακίου. Η επόμενη τετραμερής συνάντηση για τον East Med των υπουργών Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας και Ιταλίας έχει προγραμματιστεί για τις αρχές Δεκεμβρίου, οπότε θα εκτιμηθούν τα βήματα που γίνονται για την επίτευξη του στόχου. 

Χωροθέτηση

Παράλληλα, οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου έκριναν ότι είναι αναγκαία η χωροθέτηση των συνοδών χερσαίων εγκαταστάσεων για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε χώρους που συνορεύουν με τα υφιστάμενα αστικά κέντρα σε Τυμπάκι ή Καστέλι Κισσάμου. Η προετοιμασία στηρίζεται και με κατάλληλες υποδομές (κυρίως τροφοδοσίας πλοίων) της λιμενικής πύλης του Νότου, στο Τυμπάκι.

Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός για τα οικόπεδα νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης, ο οποίος είχε προκηρυχθεί μετά το ενδιαφέρον της κοινοπραξίας Exxon Mobil - Total - ΕΛΠΕ. Προς το τέλος του μήνα αναμένεται η δημοσίευση των προκηρύξεων στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ώστε να ξεκινήσει η φάση της κατάθεσης προσφορών. Στους στόχους της κυβέρνησης είναι να έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των φακέλων στις αρχές του 2018 και να τρέξουν οι διαδικασίες ώστε η κοινοπραξία ή η εταιρεία που θα... τερματίσει να ξεκινήσει άμεσα τις έρευνες και να τις ολοκληρώσει ως το 2020-2021.

Διασυνδέσεις

Οσον αφορά τους ενεργειακούς κόμβους, μέσω του νέου Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Κρήτης προωθείται η κατάργηση του ατμοηλεκτρικού σταθμού της Ξυλοκαμάρας και η δημιουργία εκεί του τρίτου ενεργειακού κόμβου συντονισμού του δικτύου διανομής και παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Αυτό θα γίνει όταν η Κρήτη διασυνδεθεί ενεργειακά με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα. Η πρώτη φάση του έργου (διασύνδεση Κρήτης - Πελοποννήσου μέσω δύο καλωδίων εναλλασσόμενου ρεύματος) αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2020 και η δεύτερη φάση (διασύνδεση Κρήτης - Αττικής μέσω συνδέσμου συνεχούς ρεύματος) το τέταρτο τρίμηνο του 2023.

Ακόμα, το νέο πλαίσιο αναφέρεται στον εκσυγχρονισμό του θερμικού σταθμού παραγωγής ενέργειας στον Αθερινόλακκο και στη σταδιακή αναβάθμισή του ώστε να εναρμονίζεται με τις νέες περιβαλλοντικές οδηγίες της ΕΕ.

Οσο για τον ατμοηλεκτρικό σταθμό των Λινοπεραμάτων, προβλέπεται μετεγκατάστασή του ως το 2021 στον νέο ενεργειακό κόμβο που προβλέπεται να ιδρυθεί στην περιοχή Κορακιά Ηρακλείου, ο οποίος προγραμματίζεται εξαρχής να χρησιμοποιεί φυσικό αέριο ως καύσιμο. Προβλέπεται η δημιουργία σταθμού υγροποιημένου αερίου στη θαλάσσια ζώνη Κορακιάς για την υποστήριξη της εγκατάστασης αλλά και γενικότερα για τις ανάγκες της Κρήτης.

Οι ανεμογεννήτριες

Οι εγκαταστάσεις για παραγωγή ενέργειας προς πώληση από ΑΠΕ χωροθετούνται στις ευρύτερες ζώνες των προβλεπόμενων ενεργειακών κόμβων (Κορακιά και στην ευρύτερη περιοχή Χανίων - Μαράθι), στις κεφαλές των μεγάλων φραγμάτων κ.α. Η εγκατάσταση αιολικών και ηλιοθερμικών πάρκων θα απαγορεύεται στις περιοχές που έχουν ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και στις υπόλοιπες εκτάσεις που τελούν υπό καθεστώς προστασίας.

Στόχος της επιστημονικής ομάδας που ολοκλήρωσε το νέο πλαίσιο είναι η δημιουργία ενός αναπτυξιακού περιβάλλοντος ελεγχόμενης προώθησης των ΑΠΕ και των τεχνολογιών που αναπτύσσονται γύρω από αυτές, ώστε η Κρήτη να αποτελέσει ένα κέντρο ανάπτυξης επιδεικτικών, πιλοτικών και παραγωγικών εφαρμογών καθώς και μεταφοράς τεχνογνωσίας σε άλλες περιοχές. Ετσι θα αδειοδοτούνται και θα υποστηρίζονται θεσμικά μόνον όσες δράσεις πληρούν τις προϋποθέσεις, εξασφαλίζουν συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης και διαθέτουν αξιόπιστο περιβαλλοντικό υπόβαθρο.

Τέλος, ο αριθμός των λατομικών περιοχών περιορίζεται στις απολύτως αναγκαίες, ενώ για τη βιομηχανία αναζητούνται υποδοχείς χαμηλής και μέσης όχλησης στην περιοχή Κορακιά - Φόδελε στα όρια Ηρακλείου και Ρεθύμνου, σε συνδυασμό με την εκεί προτεινόμενη δημιουργία του νέου ενεργειακού κέντρου, στο Πέρα Πλατάνι του Δήμου Χανίων και στην ευρύτερη περιοχή του Αθερινόλακκου.

Πάει για τον Οκτώβριο το νέο «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»

Υστερα από πολλές καθυστερήσεις, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ' οίκον ΙΙ» για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών αναμένεται να ξεκινήσει εντός του Οκτωβρίου. Σύμφωνα με τα όσα έχουν έως σήμερα γίνει γνωστά, ο επιλέξιμος προϋπολογισμός ανά κατοικία δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ.

Από το πρόγραμμα αναμένεται ότι θα ωφεληθούν περί τις 35.000 με 40.000 νοικοκυριά.

Τα ποσοστά της επιδότησης θα υπολογίζονται βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, και σε κάθε περίπτωση δεν θα μπορούν να υπερβαίνουν το 70%. Για παράδειγμα, θα καλύπτεται το 60% του κόστους των εργασιών όταν το ατομικό εισόδημα φτάνει τις 10.000 ευρώ ή το οικογενειακό τις 20.000 ευρώ.