Τρεις εταιρείες παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής
ενέργειας που ελέγχουν οι ισχυρότεροι ελληνικοί και ευρωπαϊκοί όμιλοι και ένα
αουτσάιντερ, η Watt+Volt, μοιράζονται τη μερίδα του λέοντος από το μερίδιο της
ΔΕΗ στη λιανική, συγκεντρώνοντας μέχρι στιγμής πάνω από το 11% της αγοράς σε
συνθήκες σφοδρού ανταγωνισμού. Με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το
«business stories», μέχρι τα τέλη Ιουλίου στους ιδιώτες προμηθευτές είχαν
περάσει 244.261 πελάτες μέσης και χαμηλής τάσης.
Η εταιρεία Protergia του ομίλου Μυτιληναίος διατηρεί τα
σκήπτρα της αγοράς με 69.879 (κατά πληροφορίες, τον Αύγουστο έφτασε τους
75.000) πελάτες. Ακολουθούν η ελληνοϊταλική συμμαχία της Elpedison μεταξύ των
Ελληνικών Πετρελαίων, της Edison και των ομίλων Ελλάκτωρ και Χαλκόρ με 65.980
πελάτες και η Ηρων που ελέγχεται μετοχικά από τον ομιλο ΓΕΚ Τέρνα του κ.
Γιώργου Περιστέρη με τη σύμπραξη της γαλλικής Engie και της Qatar Petroleum με
33.438 πελάτες (στα τέλη Αυγούστου πλησιάζει κατά πληροφορίες τους 40.000,
σαρώνοντας στη μέση τάση με πάνω από 822 πελάτες).
Ισχυρή καθίσταται η παρουσία μιας νέας εταιρείας, της
Watt+Wolt της οικογένειας Παπαναγιώτου, η οποία στα τέλη Ιουλίου εμφάνισε
μεγάλη διείσδυση στα νοικοκυριά, με 40.417 πελάτες. Χάρη στην επιθετική
εμπορική της πολιτική και τη μεγάλη διαφημιστική καμπάνια, η εν λόγω εταιρεία
κατάφερε να αποσπάσει ικανοποιητικό μερίδιο στο retail, που τη φέρνει στην
τρίτη θέση από πλευράς πελατών, κοιτώντας πλέον αφ' υψηλού τους άλλους
νεοεισερχόμενους παίκτες της αγοράς.
Μολονότι η λίστα με τους ιδιώτες προμηθευτές αγγίζει διψήφια
νούμερα (27 συνολικά εταιρείες-προμηθευτές φιγουράρουν στη λίστα του Λειτουργού
της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας-ΛΑΓΗΕ), είναι σαφές ότι ελάχιστες εταιρείες
διαθέτουν τη δυναμική για να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της
αγοράς το επόμενο διάστημα, την ίδια στιγμή που η ΔΕΗ διατηρεί ακλόνητη τη
δεσπόζουσα θέση της. Τις συνθήκες δυσχεραίνουν οι ισχυρές αντιστάσεις που
επιδεικνύει στην απώλεια μεριδίου η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, με
καταλυτική συμβολή την παροχή έκπτωσης 15% αδιακρίτως σε όλους τους
λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας που εξοφλούνται εμπρόθεσμα, ένα μέτρο που
μετρά ήδη έναν χρόνο ζωής. Πρόκειται για μια πολιτική που αντανακλά την
προσπάθεια της ΔΕΗ να συγκρατήσει την απώλεια πελατών της, αλλά και να
ενισχύσει τη ρευστότητά της, την οποία στραγγαλίζουν τα φέσια των νοικοκυριών,
που υπολογίζονται στα 2,2 δισ. ευρώ.
Πρόσφατα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Μανόλης
Παναγιωτάκης αποκάλυψε ότι η πολιτική των δόσεων και η παροχή της έκπτωσης του
15% ανέτρεψαν την αρνητική εικόνα της Επιχείρησης το α' επτάμηνο του έτους
(Ιανουάριος-Ιούλιος). Το διάστημα αυτό η ΔΕΗ είχε περίπου τις ίδιες εισπράξεις
σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2016, όταν τότε το μερίδιό της στην
αγορά ήταν 7%-8% μεγαλύτερο και δεν υπήρχε η έκπτωση του 15%.
Αν στο κάδρο προστεθεί και το ειδικό τέλος λογαριασμού ΑΠΕ
(ΕΛΑΠΕ) που επιβλήθηκε με απόφαση της κυβέρνησης στα τέλη του 2016 στους
προμηθευτές ρεύματος για να μη μετακυλιστεί το έλλειμμα των ΑΠΕ στους
καταναλωτές, τότε εξηγείται γιατί ο ανταγωνισμός στην αγορά κινείται με τόσο
αργό ρυθμό. «Η έκπτωση του 15% από τη ΔΕΗ και το ΕΛΑΠΕ διέλυσαν την αγορά των
προμηθευτών, καθώς εξανεμίστηκαν τα οφέλη που είχαν από τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ
και εμπόδισαν την υιοθέτηση μιας πιο επιθετικής πολιτικής τιμών στην αγορά»,
αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Το ΕΛΑΠΕ επιμερίζεται στους προμηθευτές βάσει του
μεριδίου τους στην αγορά, επιβαρύνοντας με 8 ευρώ τη μεγαβατώρα. Η επιβολή του
βέβαια έχει τεράστιες επιπτώσεις και για τη ΔΕΗ, η οποία καλείται να επωμιστεί
δυσβάσταχτο βάρος, το οποίο υπολογίζεται ετησίως στα 400 εκατ. ευρώ.
Η ΔΕΗ κρατά το οχυρό
της
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΛΑΓΗΕ για τον Ιούλιο,
καταγράφεται αύξηση του μεριδίου της ΔΕΗ στο 85,72% από 85,50% που ήταν τον
Ιούνιο. Η εικόνα αυτή διαμορφώνεται σε πείσμα των μνημονιακών υποχρεώσεων που
προβλέπουν ότι το μερίδιό της πρέπει να υποχωρήσει στο 75,24% ως τα τέλη του
έτους (στο 50% έως το 2020), κάτι που φαντάζει άπιαστο όνειρο. Η στασιμότητα
αυτή θολώνει την εικόνα και ενεργοποιεί τους μηχανισμούς της συμφωνίας με τους
δανειστές, που προβλέπουν αύξηση των δημοπρατούμενων ποσοτήτων ρεύματος σε
περίπτωση αποκλίσεων από τους στόχους.
Υπό το πρίσμα αυτό δρομολογείται μέσα στον Οκτώβριο η
μεγαλύτερη δημοπρασία ΝΟΜΕ, συνολικού ύψους 700 μεγαβατώρων (στη συνολική
ποσότητα θα προστεθούν οι 250 μεγαβατώρες που προκύπτουν από την απόκλιση του
μεριδίου της ΔΕΗ από τον στόχο, συν 220 Mwh/h που προβλέπει το μνημόνιο του
Ιουνίου). Οι ΝΟΜΕ είναι ένας μηχανισμός αγοράς φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας από
τους ιδιώτες, με στόχο να αξιοποιηθεί για να χτυπήσουν με καλύτερες τιμές τους
καταναλωτές. Ωστόσο στην πράξη παρατηρούνται πολλές στρεβλώσεις, αφού οι τιμές
σκαρφαλώνουν στα ύψη και ένα μεγάλο μέρος του ρεύματος φεύγει για εξαγωγές, με
τη ΡΑΕ να επιδιώκει να μπει πλαφόν στη διαδικασία που, αν και δεν είναι
παράνομη, πλήττει την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς.
Ποιοι μοιράζονται την
πίτα
Οι ιδιώτες σφυροκοπούν το σημείο υπεροχής της Επιχείρησης,
που δεν είναι άλλο από τις εμπορικές επιχειρήσεις και τους οικιακούς
καταναλωτές (μέση και χαμηλή τάση), το πρώτο οχυρό που πέφτει στην
απελευθερωμένη αγορά στέλνοντας στους εναλλακτικούς παρόχους ηλεκτρικής
ενέργειας συνολικά το 15% της ΔΕΗ.
Οι «Big Three» της ενεργειακής αγοράς μοιράζονται περίπου
ένα ποσοστό 3,5% της αγοράς έκαστος, έχοντας από κοντά εταιρείες που διεκδικούν
με αξιώσεις μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας. Πρόκειται για τη Watt+Volt του κ.
Αναστάσιου Παπαναγιώτου που, όπως προαναφέραμε, εμφανίζει ήδη μεγάλη δυναμική
στα ελληνικά νοικοκυριά, τη Volterra του ομίλου J&P Αβαξ που ελέγχεται από
τους κυρίους Ιωάννου - Παρασκευαΐδη, την NRG του ομίλου Χανδρή (Macoil
Intrernational, NRG Maritime, NRG Trading) από την αγορά της διαχείρισης πλοίων
και φορτίων καυσίμου πετρελαίου πλοίων, την Green του κ. Βύρωνα Βασιλειάδη από
τον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων (όμιλος Αntipollution) που έχουν ήδη
αποσπάσει συνολικά κοντά στο 3,5% της αγοράς. Με την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας
φλερτάρουν και άλλοι μικρότεροι παίκτες της αγοράς που συμμετέχουν στις
δημοπρασίες ΝΟΜΕ, αλλά έχουν ακόμη πολύ περιορισμένη θέση, η οποία αγγίζει
μερίδιο κάτω του 0,1%. Πρόκειται για εταιρείες που επιδιώκουν είτε να
βρίσκονται στην αγορά όταν θα ανοίξει για τα καλά το πεδίο του ανταγωνισμού,
όπως η Novaera του ομίλου Κοπελούζου, είτε για να διεισδύσουν στην ενέργεια σε
μια περίοδο όπου η προμήθεια ρεύματος δελεάζει σαν ανώριμο φρούτο τους επενδυτές.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν επιχειρήσεις όπως η ΚΕΝ του εμπορικού και
ξενοδοχειακού ομίλου Καράτζη, η Volton που ελέγχεται από τον κ. Νίκο Μπάκο, τον
άνθρωπο που άλλαξε την πορεία της ομάδας του Αστέρα Τρίπολης, αλλά και η
παρουσία εταιρειών όπως τα ΕΛ.ΤΑ. που με βάση τα στοιχεία Ιουλίου κατείχε
μερίδιο 0,07% στη χαμηλή τάση.
Μια τράπεζα ή ένα
γυμναστήριο μπορεί να ανατρέψει τα μερίδια
«Εάν αναλογιστεί κανείς ότι ένας μεγάλος πελάτης μπορεί να
διαφοροποιήσει τα μερίδια αγοράς σε μια περίοδο που όλοι θέλουν να δείξουν
αύξηση του χαρτοφυλακίου τους στην αγορά, μπορεί να αντιληφθεί γιατί έχει
φουντώσει τόσο ο πόλεμος μεταξύ των προμηθευτών». Οπως εξηγεί στέλεχος μεγάλου
ομίλου, πρόσφατα δόθηκε μάχη χαρακωμάτων με τη ΔΕΗ για έναν μεγάλο πελάτη της
μέσης τάσης (σούπερ μάρκετ), με την τελευταία να τον κερδίζει σε τιμή που ήταν
αδύνατο να ανταγωνιστούν οι ιδιώτες. «Μια τράπεζα ή ακόμη και ένα γυμναστήριο
με ευρύ δίκτυο μπορούν να ανατρέψουν επί το θετικότερο το μερίδιο αγοράς ενός
προμηθευτή», τονίζει.
Στελέχη της αγοράς παραδέχονται ότι η μέση και η υψηλή τάση
είναι δύσκολο να φύγει από τη ΔΕΗ, καθώς οι ιδιώτες δεν μπορούν να είναι
ανταγωνιστικοί λόγω των υψηλών τιμής ενέργειας. «Δείτε τι συνέβη στις
προηγούμενες δημοπρασίες ΝΟΜΕ (το μοντέλο που επιλέχθηκε από την κυβέρνηση και
τους θεσμούς για να μειωθεί η δεσπόζουσα θέση της Επιχείρησης στην αγορά
ηλεκτρικής ενέργειας), όπου οι τιμές ξεκίνησαν από τα 32 και εκτινάχθηκαν στα
43 ευρώ, με τις μεγάλες ποσότητες να φεύγουν σε εξαγωγές ρεύματος». Όπως
επισημαίνουν, «αν οι τιμές της επικείμενης δημοπρασίας παραμείνουν χαμηλές,
τότε θα έχουμε περιθώριο για πιο επιθετική πολιτική στην αγορά της λιανικής».
Επί του παρόντος, πάντως, οι εκπτώσεις που παρέχονται από
τους ιδιώτες προμηθευτές ελάχιστη ελάφρυνση προσφέρουν στα τιμολόγια των
νοικοκυριών, αφού ακόμη και εκπτώσεις 25%-30% προσφέρουν ετήσια εξοικονόμηση
της τάξης των 50 ή 70 ευρώ, γεγονός που δεν αποτελεί ισχυρό κίνητρο για την
αλλαγή προμηθευτή. Ο πρόσθετος λόγος είναι ότι οι εκπτώσεις παρέχονται μόνο στο
κομμάτι της ενέργειας, καθώς οι άλλες χρεώσεις (ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ, δημοτικά τέλη
κ.ά.) που εκτοξεύουν το κόστος παραμένουν αμετάβλητες. «Σταδιακά πιστεύουμε ότι
τα ελληνικά νοικοκυριά αλλάζουν, εκπαιδεύονται και αποκτούν μεγαλύτερη
εμπιστοσύνη στους ιδιώτες, οι οποίοι ρίχνουν όλο τους το βάρος στο retail»,
αναφέρει στέλεχος ενός εκ των τριών μεγάλων παικτών ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο ο κόσμος παραμένει ακόμη διστακτικός, με κάποιους να
επισημαίνουν ότι το σκάνδαλο της Energa-Hellas Power έχει σημαδέψει το άνοιγμα της
ηλεκτρικής αγοράς, κλονίζοντας την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Εκείνο, όμως,
που δεν μπορούν να ανταγωνιστούν οι ιδιώτες είναι η ανοχή της ΔΕΗ στα φέσια,
κάτι που αναμένεται να αλλάξει μέσα στον μήνα με την πρόσληψη συμβούλου που θα
αναλάβει την εξυγίανση του χαρτοφυλακίου της. Το γεγονός μάλιστα ότι μέχρι
σήμερα δεν ακολούθησε σκληρή γραμμή διακοπών ρεύματος, παρά τη συσσώρευση
απλήρωτων λογαριασμών, επιβεβαιώνει τον λόγο που οι πελάτες της δύσκολα
αποφασίζουν να την αποχωριστούν. Χαρακτηριστική είναι η πολιτική της και στο
Κοινωνικό Τιμολόγιο (ΚΟΤ), καθώς στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής που
εφαρμόζει με τις κυβερνητικές (πάντα) πλάτες, δεν κόβει το ρεύμα, καθηλώνοντας
στην πελατειακή της βάση χιλιάδες επισφαλείς καταναλωτές.
Τα μερίδια και οι στόχοι
Οι διαφημιστικές καμπάνιες των ιδιωτών δείχνουν μερικές μόνο
από τις δυνατότητες που αποκτούν οι καταναλωτές επιλέγοντας έναν ιδιώτη
προμηθευτή ρεύματος. Νυχτερινό ρεύμα ολόκληρη τη μέρα, εφαρμογές ενεργοποίησης
έξυπνων υπηρεσιών μέσω κινητών τηλεφώνων, έξυπνοι μετρητές και πολλά καινούρια
προϊόντα φέρνει το καλάθι της απελευθερωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το
κυριότερο, όμως, όλων είναι το δικαίωμα της επιλογής που αποκτούν οι
καταναλωτές και φυσικά η βελτίωση του επιπέδου των υπηρεσιών.
Οι ιδιώτες στοχεύουν σε ποσοστό 10% της αγοράς τα επόμενα
χρόνια, στόχος, όμως, που με τις παρούσες συνθήκες φαντάζει εξαιρετικά
δύσκολος. Ο λόγος είναι ότι η μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ συντελείται με πολύ
αργούς ρυθμούς, την ώρα που η όξυνση του ανταγωνισμού βάζει στο παιχνίδι και
νέους παίκτες, όπως η Εταιρεία Παροχής Φυσικού Αερίου Αττικής και αντίστοιχα η
ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας.
«Η ελληνική αγορά δεν
διαφέρει από την ευρωπαϊκή, με τη διαφορά ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα στη
χώρα μας, συνέβη στη Γηραιά Ήπειρο προ 15ετίας. Σε όλες τις αγορές υπάρχουν οι
μεγάλοι και οι μικροί προμηθευτές. Για παράδειγμα, στην Αγγλία οι Big Six (σ.σ:
οι παλαιότερες βρετανικές εταιρείες ηλεκτρισμού: British Gas, EDF Energy,
Npower, E.ON UK, Scottish Power, SSE) είναι οι μεγαλύτεροι προμηθευτές
ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου που κατέχουν το 60% της αγοράς. Το υπόλοιπο
μοιράζονται άλλοι 15 προμηθευτές», αναφέρουν γνώστες της ενεργειακής αγοράς.
Τι μπορεί να αλλάξει στην αγορά τους επόμενους μήνες;
Αναμφισβήτητα οι ισορροπίες θα ανατραπούν με την πώληση του 40% της ΔΕΗ, με
τους ιδιώτες να εκτιμούν ότι δύσκολα θα υπάρξει επενδυτικό ενδιαφέρον από
ευρωπαϊκές εταιρείες λόγω της απουσίας υδροηλεκτρικών σταθμών. Αρμόδιες πάντως
πηγές υποστηρίζουν ότι η συζήτηση για τα νερά δεν έχει κλείσει. «Η κυβέρνηση
κέρδισε πολιτικό χρόνο αφαιρώντας από τη συμφωνία με τους δανειστές τα
υδροηλεκτρικά, τα οποία όμως προσμετρούνται στην τιμή των ΝΟΜΕ που βγάζει η ΡΑΕ».
Σε κάθε περίπτωση, τα υδροηλεκτρικά είναι η κρυμμένη αξία και το μεγάλο asset
της ΔΕΗ για την επόμενη 15ετία, όπου όλη η Ευρώπη πορεύεται στις πράσινες
μορφές ενέργειας.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Επιχείρηση πρόσφατα ανακοίνωσε τη
συμμετοχή της σε δημοπρασίες για υδροηλεκτρικά στην Τουρκία και την Αλβανία,
οργανώνοντας άμυνες εν όψει της ενοποιημένης ηλεκτρικής αγοράς ενέργειας. Είναι
επομένως αδιαπραγμάτευτη η θέση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού να βάλουν
χέρι οι ιδιώτες και σε αυτά, μολονότι κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με
ασφάλεια τι θα συμβεί εάν το προτεινόμενο σχέδιο πώλησης του 40% της ΔΕΗ
αποτύχει.
Υπολογίζεται ότι έως το 2030 η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών
ρύπων θα φτάσει στα επίπεδα των 30 ευρώ ο τόνος, ανεβάζοντας το κόστος ανά
μεγαβατώρα στα 60 ευρώ, όταν για τα υδροηλεκτρικά το κόστος ανά μεγαβατώρα
υπολογίζεται σε 2 ευρώ!
(Πηγή:
newmoney.gr)