Όπως υποστηρίζουν, η ανάγκη για τον ενεργειακό μετασχηματισμό των Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών, η ενεργειακή αποδοτικότητα και τα καθεστώτα που ισχύουν για την επιβολής της, η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα ορυκτά καύσιμα και η μείωση του ποσοστού ενεργειακής εξάρτησης, έως το 2030, οδηγούν, ουσιαστικά, σε μείωση της κατανάλωσης των καυσίμων.
Η οδηγία της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση αποτέλεσε την απαρχή και το βασικό εργαλείο για τη σημαντική προσπάθεια της Ένωσης να πετύχει μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των κρατών – μελών. Η προσπάθεια αυτή έχει τριπλό στόχο. Πρώτο, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, δεύτερο τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης και τρίτο την προστασία του περιβάλλοντος.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ΣΕΕΠΕ, ο τρόπος εφαρμογής της στην Ελλάδα μπορεί να επιφέρει στον κλάδο των πετρελαιοειδών μόνο σημαντικές ζημιές, τόσο μέσω της μείωσης της κατανάλωσης καυσίμων, σε μια αγορά που έχει απολέσει λόγω κρίσης, το 40%, αλλά και μέσω των υψηλών προστίμων που επαπειλούνται σε βάρος τους.
Όπως σημειώνεται, η ιδιαιτερότητα προκύπτει από την υποχρεωτική συμμετοχή των Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών στα λεγόμενα Καθεστώτα Επιβολής, με τελικό στόχο τη μείωση της συνολικής κατανάλωσης, μέσω της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης των πελατών τους.
Ειδικότερα, μέσα στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ για εξοικονόμηση κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας ως και 20% μέχρι το 2020, καθορίστηκε ο Ενδεικτικός Στόχος Ενεργειακής Απόδοσης σε εθνικό επίπεδο.
Με βάση τα ανωτέρω, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημοσίευσε στις 11-04-2017 Υπουργική Απόφαση -ΦΕΚ 1242/Β/2017- για τον Κανονισμό Λειτουργίας Καθεστώτος Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης, με υιοθέτηση μέτρων επιβολής αυτής της υποχρέωσης.
Επισημαίνεται ότι, η παραπάνω Ευρωπαϊκή Οδηγία δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να εξαιρέσουν τις Εταιρείες Εμπορίας Πετρελαιοειδών που διακινούν καύσιμα για μεταφορές από τα υπόχρεα μέρη.
Στελέχη του Συνδέσμου σημειώνουν ότι πράγματι, οι Εταιρείες Εμπορίας Πετρελαιοειδών δεν έχουν άμεση και απευθείας σχέση με μεγάλο μέρος των τελικών καταναλωτών, καθώς παρεμβάλλονται άλλοι κρίκοι της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως τα πρατήρια, ή οι πωλητές πετρελαίου θέρμανσης.
Κατά συνέπεια, μέτρα και διαδικασίες καθεστώτων επιβολής δεν είναι εφαρμόσιμα και αποτελεσματικά στον τομέα της εμπορίας καυσίμων. Αν όμως τα ληφθέντα μέτρα εξοικονόμησης δεν καταφέρουν να επηρεάσουν τους καταναλωτές και δεν επιτευχθεί η σχεδιαζόμενη εξοικονόμηση, το κράτος θα επιβάλλει σοβαρά πρόστιμα με τη μορφή του ονομαζόμενου «Κόστους Συμμόρφωσης» στις Εταιρείες Εμπορίας Πετρελαιοειδών.
Σημειωτόν, σύμφωνα με τη σχετική Υ.Α., το κόστος συμμόρφωσης για τους υπόχρεους των Καθεστώτων Επιβολής ανέρχεται στα 500.000 ευρώ ανά ktoe, ανεβάζοντας τις συνολικές υποχρεώσεις του κλάδου στα 102 εκατ. ευρώ για την τετραετία 2017-2020.
Επομένως, η αναμενόμενη αδυναμία επίτευξης των στόχων εξοικονόμησης ενέργειας από τις εταιρείες του κλάδου, θα δημιουργήσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα που, πιθανά, να καταστήσουν ορισμένες από αυτές μη βιώσιμες, με άμεση συνέπεια την απώλεια θέσεων εργασίας.
Εκτός όμως από την εξοικονόμηση ενέργειας και τη συμμετοχή των Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών στα Καθεστώτα Επιβολής, μια ακόμη σοβαρή υποχρέωση έρχεται να προστεθεί στις εταιρείες και αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των καυσίμων που διακινούν.
Σύμφωνα με την Οδηγία 2015/652/ΕΕ για τον καθορισμό των μεθόδων υπολογισμού και των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων και την Οδηγία 98/70/ΕΚ σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ, θεσπίζεται η υποχρέωση μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα οδικά καύσιμα το 2020 κατά 6%, καθώς και η υποχρέωση υποβολής ετήσιας έκθεσης από τις Εταιρείες Εμπορίας Πετρελαιοειδών.
Σε περίπτωση μη επίτευξης της μείωσης αυτής, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 19A του ν. 4062/2012 για το έτος αναφοράς 2020, επιβάλλεται πρόστιμο, λαμβάνοντας υπόψη το βαθμό επίτευξης της μείωσης εκπομπών επί τοις εκατό και την ποσότητα εκπομπών ανά τόνο, η οποία υπερβαίνει τις εκπομπές που αντιστοιχούν στην επίτευξη της υποχρεωτικής μείωσης.
Τα πρόστιμα φτάνουν στα 100 ευρώ/tnCO2eq, δημιουργώντας, δυνητικά, υψηλές επιβαρύνσεις για τις Εταιρείες Εμπορίας Πετρελαιοειδών.
Άλλωστε, όπως διαφαίνεται από τις απόψεις του συνόλου των εκπροσώπων των ευρωπαϊκών αγορών, ο στόχος του 6% δεν είναι επιτεύξιμος υπό τις παούσς συνθήκες.