Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στις επίσημες ανακοινώσεις που γίνονται τον τελευταίο χρόνο, απουσιάζουν οι αναφορές σε πιθανές επενδυτικές δαπάνες για ερευνητικές γεωτρήσεις, σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία ήδη η ελληνική αγορά μετρά μία αποχώρηση, αυτήν της Repsol. Η ισπανική εταιρεία ανακοίνωσε την αποχώρησή της από το block της Αιτωλοακαρνανίας, ενώ τελεί υπό αποχώρηση και από τα μπλοκ του Ιονίου και των Ιωαννίνων. Ωστόσο, οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί καλλιεργούν το έδαφος για συνολική αναθεώρηση των επενδυτικών πλάνων και επανεξέταση της στρατηγικής του συνόλου των παικτών που είναι παρόντες στην ελληνική αγορά. Σε πρώτο πλάνο, βεβαίως, μπαίνουν συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες πρωτίστως για λόγους που σχετίζονται με γραφειοκρατικές καθυστερήσεις αλλά και τοπικές αντιδράσεις, δεν έχουν επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια. Πρόκειται για περιοχές που ενώ έχουν παραχωρηθεί εδώ και χρόνια, εντούτοις δεν έχουν εκδοθεί οι αναγκαίες περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις ώστε να προχωρήσουν οι έρευνες.
Πιο επισφαλείς, θα πρέπει να θεωρούνται οι χερσαίες παραχωρήσεις της Δυτικής Ελλάδας στις οποίες δεν έχουν προχωρήσει οι σεισμικές έρευνες, δηλαδή τα μπλοκ της Αιτωλοακαρνανίας, της Άρτας - Πρέβεζας και της βορειοδυτικής Πελοποννήσου. Στις περιοχές αυτές δεν έχουν επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια καθώς οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις στην έκδοση των απαραίτητων αδειών, σε συνδυασμό με τις τοπικές αντιδράσεις εμπόδισαν τις εταιρείες να ξεκινήσουν τα ερευνητικά τους προγράμματα. Ενδεικτική των προβλημάτων, είναι η αντιμετώπιση που έτυχε στον όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων όταν την άνοιξη του 2019 ξεκίνησαν την προσπάθεια για έναρξη των σεισμικών ερευνών στην περιοχή της Άρτας - Πρέβεζας. Ωστόσο ενόψει και των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, η τοπική αυτοδιοίκηση πλειοδότησε στις αντιδράσεις, με αποτέλεσμα οι έρευνες να μην ξεκινήσουν ποτέ. Στην ίδια κατηγορία, των μπλοκ στα οποία δεν έχουν προχωρήσει καθόλου οι έρευνες ανήκει και το θαλάσσιο μπλοκ του Κυπαρισσιακού κόλπου.
Δαπάνες
Πιο σύνθετη είναι η κατάσταση για δύο άλλες παραχωρήσεις, μία χερσαία και μια θαλάσσια, στις οποίες οι κοινοπραξίες έχουν δαπανήσει αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ενώ και οι προοπτικές για να βρεθούν κοιτάσματα είναι αυξημένες. Πρόκειται για την παραχώρηση στα Ιωάννινα, όπου παραμένει η Energean και αναζητεί συνεταίρο για να αντικαταστήσει τη Repsol αλλά και την παραχώρηση του Πατραϊκού στην οποία συνεταίροι είναι τα ΕΛΠΕ με την Energean. Σωρευτικά και στις δύο παραχωρήσεις έχουν δαπανηθεί περί τα 50-55 εκατ. ευρώ για σεισμικές έρευνες. Για τις περιοχές αυτές, υπάρχουν και σοβαρά γραφειοκρατικά εμπόδια και καθυστερήσεις στις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά από 40 μήνες παρατάσεων που έχουν δοθεί για την παραχώρηση του Πατραϊκού ακόμη δεν έχει βρεθεί το λιμάνι που θα αποτελέσει τη βάση για την πραγματοποίηση των ερευνών. Στα Ιωάννινα, όπου έχει δοθεί εξάμηνη παράταση, υπάρχουν σε εκκρεμότητα μια σειρά από ζητήματα, που αφορούν ακόμη και στον αγωγό που πρέπει να κατασκευαστεί για να μεταφέρεται το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Για τις περιοχές αυτές θα πρέπει να υπάρξει διάλογος με το Δημόσιο, για το τι μέλλει γενέσθαι αλλά και για τον πιθανό τρόπο απεμπλοκής των εταιρειών από τις επενδύσεις. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει το κράτος να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του έμπρακτα.
Τρίτη κατηγορία
Εκτός από τις δύο πρώτες, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία παραχωρήσεων, για περιοχές όπου οι έρευνες θα συνεχιστούν ή στη χειρότερη περίπτωση θα παγώσουν με προοπτική να επανεξεταστούν στο μέλλον εφόσον οι συνθήκες βελτιωθούν.
Πιο ώριμη είναι η περίπτωση της παραχώρησης του Κατακόλου, το οποίο βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης και ο παραχωρησιούχος, δηλαδή η Energean, έχει άδεια 25ετούς διάρκειας, στη διάρκεια της οποίας έχει την ευχέρεια να προχωρήσει στην επενδυτική απόφαση. Και εδώ βεβαίως δεν λείπουν τα γραφειοκρατικά προβλήματα καθώς δεν έχει εκδοθεί η αναγκαία περιβαλλοντική άδεια.
Στην ίδια κατηγορία φαίνεται ότι ανήκουν και τρεις ακόμη παραχωρήσεις, αυτή του οικοπέδου 2 στο βορειοδυτικό Ιόνιο καθώς και οι δύο περιοχές στα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι ότι βρίσκονται σε περιοχές μακριά από τη στεριά και άρα δεν προκύπτει ούτε καν οπτική όχληση. Εφόσον οι σεισμικές έρευνες στις περιοχές αυτές είναι θετικές τότε υπάρχει η δυνατότητα να προχωρήσουν οι εκμεταλλεύσεις. Πάντως, για την περιοχή της Κρήτης, η διεθνής κοινοπραξία που αποτελείται από την Total, την ExxonMobil και τα Ελληνικά Πετρέλαια, έχει αποφασίσει ότι η διενέργεια των σεισμικών ερευνών θα πραγματοποιηθεί το 2022.
Περιβάλλον
Οι εξελίξεις στην εγχώρια αγορά υδρογονανθράκων επηρεάζονται τόσο από την κρίση της πανδημίας και την τεράστια μεταβλητότητα στις τιμές του πετρελαίου, όσο και από τις μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές για μείωση της ζήτησης πετρελαίου, λόγω της ενεργειακής μετάβασης. Ενδεικτικές των τάσεων είναι οι αποφάσεις των μεγάλων πετρελαϊκών για σημαντική μείωση των επενδύσεων σε νέα κοιτάσματα. Σε αυτό το πλαίσιο η ελληνική αγορά εμφανίζεται ακόμη πιο ευάλωτη με δεδομένο ότι πρόκειται για μια ανώριμη αγορά, στην οποία υπάρχουν μόνο αρχικές ενδείξεις και όχι επιβεβαιωμένες ανακαλύψεις ή παραγωγή υδρογονανθράκων. Και βέβαια τα γραφειοκρατικά προβλήματα με τις καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις αλλά και οι εν γένει αντιδράσεις στις έρευνες, καθιστούν ακόμη πιο επισφαλή την ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς.
(από capital.gr)