Σε ψυχρότερα κλίματα, τα ποτάμια μπορεί προσωρινά να παγώσουν, και σε θερμότερα κλίματα, το νερό μπορεί να εξατμιστεί μέχρι να σταματήσει εντελώς η ροή. Στην Αυστραλία, για παράδειγμα, το 70% των ποταμών θεωρείται μη πολυετές.
Είναι η πρώτη φορά που οι ερευνητές προσπάθησαν να χαρτογραφήσουν όλες τις μη πολυετείς πλωτές οδούς στον κόσμο.
Σχεδόν κάθε ποτάμι στον πλανήτη μας φιλοξενεί ένα κανάλι που σταματά να ρέει περιοδικά σε κάποιο σημείο του έτους.
"Τα μη πολυετή ποτάμια και ρέματα είναι πολύτιμα οικοσυστήματα καθώς φιλοξενούν πολλά διαφορετικά είδη που είναι προσαρμοσμένα σε κύκλους παρουσίας και απουσίας νερού", λέει ο οικοϋδρολόγος Mathis Messager από το Πανεπιστήμιο McGill του Καναδά.
"Αυτά τα ποτάμια μπορούν να παρέχουν κρίσιμες πηγές νερού και τροφίμων για τους ανθρώπους και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της ποιότητας των υδάτων. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές δεν διαχειρίζονται ή αποκλείονται εντελώς από τις διαχειριστικές ενέργειες και τους νόμους διατήρησης, καθώς απλώς παραβλέπονται."
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μη πολυετή ποτάμια θεωρούνται γενικά λιγότερο πολύτιμα και λιγότερο άξια συντήρησης. Σήμερα, πολλά είναι ανώνυμοι και λείπουν από τους χάρτες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι σημαντικά.
Διαλείποντα ποτάμια και εφήμερα ρεύματα συνδυάζονται για να δημιουργήσουν πολύ μεγαλύτερες πλωτές οδούς, οι οποίες αποτελούν σημαντική πηγή γλυκού νερού σε όλο τον κόσμο. Τα νερά αυτά βοηθούν στην παγίδευση των λυμάτων, στην επαναπλήρωση των υπόγειων υδάτων, στη μείωση της ρύπανσης και στην παροχή σημαντικών ενδιαιτημάτων για τη χλωρίδα και την πανίδα, καθιστώντας το χρονοδιάγραμμα της ροής τους σημαντικό παράγοντα σε μια ποικιλία περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων.
Αγνοώντας τα, λένε οι ερευνητές, είναι ένα λάθος, ειδικά σε μια εποχή ραγδαίων κλιματικών αλλαγών.
Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και η χρήση γης έχουν σταματήσει τη ροή όλο και περισσότερων ποταμών και ρευμάτων. Ακόμα και τμήματα του Νείλου στην Αίγυπτο, ο Ινδός στην Ασία, ο Κίτρινος ποταμός στην Κίνα και ο ποταμός Κολοράντο στη Βόρεια Αμερική έχουν αρχίσει να βιώνουν στάσεις και εκκινήσεις ροής.
"Δεδομένης της συνεχιζόμενης παγκόσμιας αλλαγής, ένα ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό του παγκόσμιου δικτύου ποταμών αναμένεται να σταματήσει εποχικά να ρέει τις επόμενες δεκαετίες", προειδοποιούν οι συγγραφείς.
Τα μέρη όπου η ξηρότητα αυξάνεται διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να μειώσουν τη ροή του ποταμού. Σε καυτές και ξηρές περιοχές όπως η Ινδία, η βόρεια Αυστραλία και η ισημερινή Αφρική, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 95% των ποταμών και των ρευμάτων είναι ήδη διαλείπουσα.
Ακόμη και το κύριο στέλεχος μεγάλων ποταμών όπως ο Νίγηρας στη Δυτική Αφρική και το Γοναβάρι στην Ινδία μπορούν να στεγνώσουν υπό τις σωστές συνθήκες.
Δεδομένων αυτών των αποτελεσμάτων, οι συγγραφείς της μελέτης ζητούν μια μετατόπιση παραδείγματος στην έρευνα και τη διατήρηση των ποταμών. Λένε ότι πρέπει να ενσωματώσουμε μη-πολυετή ποτάμια και ρυάκια στις μελέτες μας και να τους προσφέρουμε την ίδια προστασία με τους συνεχώς ρέοντες ποταμούς.
Πολλές εφήμερες ροές εξαιρούνται επί του παρόντος από τους νόμους διαχείρισης και διατήρησης, καθώς και από επιστημονικές μελέτες. Ως αποτέλεσμα, γνωρίζουμε πολύ λίγα για το πώς αυτές οι πλωτές οδοί αντιμετωπίζουν έναν μεταβαλλόμενο κόσμο. Πολύ λίγοι άνθρωποι παρακολουθούν την υγεία τους.
"Οι θεμελιώδεις έννοιες της υδρολογίας ποταμών, της οικολογίας και της βιογεωχημείας έχουν αναπτυχθεί από και για πολυετείς υδάτινες οδούς, και ως αποτέλεσμα, έχουν παραδοσιακά υποθέσει όλες τις ροές επιφανειακών καναλιών όλο το χρόνο", γράφουν οι συγγραφείς.
"Εδώ δείχνουμε ότι αυτή η υπόθεση είναι άκυρη για τα περισσότερα ποτάμια στη Γη, τα οποία ενισχύουν τις προηγούμενες εκκλήσεις για τη συγκέντρωση υδατικών και χερσαίων επιστημονικών κλάδων στην επιστήμη των ποταμών."
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature εδώ