Οι Νέες Προκλήσεις της Κλιματικής Κρίσης

Οι Νέες Προκλήσεις της Κλιματικής Κρίσης
Του Γιάννη Μανιάτη*
Τρι, 30 Νοεμβρίου 2021 - 10:29

«Σοκ στους καταναλωτές φυσικού αερίου - στο 450% οι αυξήσεις - από τα 0,017 ευρώ/KWh πέρυσι το Νοέμβριο, φέτος έχει εκτοξευθεί στα 0,098 ευρώ/KWh (αύξηση 449%)». Ενδεικτικοί τίτλοι δημοσιευμάτων. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένη, αν είχε αξιοποιήσει την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στη νότια Καβάλα. Η μελέτη και η ένταξη σε χρηματοδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα ειναι έτοιμη απο το 2014. 

 

Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα. Τα διαγράμματα που δημοσιεύουμε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, είναι κραυγαλέες αποδείξεις για το τι πρέπει να κάνουν Ε.Ε. και Ελλάδα.

Ένα σημαντικό εθνικό πλεονέκτημα

Η Ελλάδα θα μπορούσε σήμερα να αντιμετωπίσει την κρίση στις τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού, από πολύ καλύτερη θέση και με σαφώς πιο μειωμένες τιμές για τους καταναλωτές, αν είχε φροντίσει τα τελευταία χρόνια να αξιοποιήσει τη δυνατότητα δημιουργίας υπόγειου αποθηκευτικού χώρου φυσικού αερίου στο υπό εξάντληση κοίτασμα ‘’Νότιος Καβάλα’’. Η πρώτη μελέτη του έργου αυτού παρουσιάστηκε στη Βουλή των Ελλήνων πριν 10 χρόνια, το 2011 και στη συνέχεια το 2013-2014 εντάχθηκε στα Ευρωπαϊκά Έργα Προτεραιότητας (Projects of Common Interest PCIs), καθώς και στο πρόγραμμα Στρατηγικών Επενδύσεων της χώρας. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα καμία ουσιαστική πρωτοβουλία αξιοποίησης αυτού του σημαντικού εθνικού πλεονεκτήματος δεν έχει αναληφθεί.

 

Τι περιλάμβανε η επένδυση

Στη μελέτη που παρουσιάστηκε στη Βουλή περιλαμβανόταν ο βασικός τρόπος λειτουργίας και τα κύρια χαρακτηριστικά της επένδυσης. Με βάση τον τότε εθνικό σχεδιασμό, η υπόγεια αποθήκη συνδέεται με το εθνικό σύστημα φυσικού αερίου με αγωγό μήκους 34χλμ εκ των οποίων τα 32χλμ υπεράκτια. Το έργο θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το 2018 με έναν συνολικό προϋπολογισμό της τάξης των €400 εκατ., ενώ κατά τη φάση κατασκευής προβλεπόταν η δημιουργία 300 θέσεων εργασίας.

 

Υπόγειες αποθήκες στην Ευρώπη

Στην Ευρώπη λειτουργούν πάνω από 125 υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου με αποθηκευτική ικανότητα 18% της ετήσιας Ευρωπαϊκής ζήτησης. Το 55% της αποθηκευμένης ποσότητας περιλαμβάνεται σε αποθήκες της Γερμανίας, Γαλλίας και Ιταλίας. Τα νέα έργα που ήταν σε εξέλιξη το 2011 αφορούσαν σε αποθηκευτικούς χώρους άνω των 50 δις κυβ. μέτρων. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχει κανένα χώρο αποθήκευσης φυσικού αερίου.

 

Φυσικό Αέριο για τα επόμενα 30 χρόνια

Το φυσικό αέριο, θα συνεχίσει για τα επόμενα 30 χρόνια να είναι βασικό καύσιμο του ενεργειακού ισοζυγίου της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη (ΙPCC), από τα σημερινά 3.800-4.000 δις κυβ. μέτρα, με βάση τις δεσμεύσεις των κρατών, το 2040 η κατανάλωση του θα έχει ανέλθει στα 5.200 δις κυβ. μέτρα. Βραχυπρόθεσμα, μέχρι το 2024, η παγκόσμια κατανάλωσή του, θα ανέλθει στα 4.200 δις κυβ. μέτρα. Σε επίπεδο ΕΕ, Ευρασίας και Μέσης Ανατολής η κατανάλωση θα παραμείνει σταθερή στα σημερινά επίπεδα ενώ θα αυξηθεί σε Ασία-Ειρηνικό  και Β. Αμερική.

Οι παγκόσμιοι ‘’πρωταθλητές’’

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), οι αποκαλυπτικές γεωπολιτικές σχέσεις αναφορικά με το φυσικό αέριο προσδιορίζονται από τους παγκόσμιους πρωταθλητές παραγωγής, εξαγωγών και εισαγωγών αερίου. Οι ΗΠΑ είναι αδιαμφισβήτητα ο  μεγαλύτερος παραγωγός με το 23,6% της παγκόσμιας παραγωγής και ακολουθεί η Ρωσία με το 18%. Αντίστοιχα, σε επίπεδο εξαγωγών, η Ρωσία είναι σαφώς η χώρα με τις περισσότερες εξαγωγές (φτάνοντας το 23% του παγκόσμιου συνόλου, με 230 δις κυβ. μέτρα) προς Ευρώπη και Κίνα κυρίως και ακολουθούν το Κατάρ, η Νορβηγία και η Αυστραλία. Από την άλλη, οι μεγαλύτεροι καθαροί εισαγωγείς αερίου είναι Κίνα και Ιαπωνία με τις  Γερμανία, Ιταλία, Μεξικό να ακολουθούν. Η προσεκτική ανάγνωση των τριών αυτών πινάκων, αναδεικνύει σχεδόν το σύνολο των γεωστρατηγικών πολιτικών που ακολουθούνται από τις μεγάλες παγκόσμιες οικονομίες στο θέμα της ενέργειας.

Γεωπολιτική εξάρτηση

Τα επόμενα πέντε χρόνια η Ευρώπη θα συνεχίσει να καταναλώνει την ίδια με σήμερα ποσότητα φυσικού αερίου, της τάξης των 480 δις κυβ. μέτρων όμως, η γήρανση κι η εξάντληση των κοιτασμάτων της γίνεται εμφανής το 2025, όπου προβλέπεται μείωση της παραγωγής της κατά περίπου 20% σε σχέση με σήμερα. Η ίδια περίπου μείωση εντοπίζεται και στην παραγωγή της Νορβηγίας. Αντίθετα, η τροφοδοσία με τους Ρώσικους αγωγούς και το υγροποιημένο φυσικό αέριο φαίνεται να παραμένουν στα ίδια επίπεδα. Το τεράστιο όμως πρόβλημα που αναφύεται αφορά στις επιπλέον ποσότητες που θα χρειαστεί το 2025 η Ευρώπη, οι οποίες από τα περίπου 40 δις κυβ. μέτρα το 2021, εκτοξεύονται στα πάνω από 150 δις κυβ. μέτρα το 2025. Η τρομακτική αυτή πιθανότητα αναδεικνύει την τεράστια γεωπολιτική εξάρτηση που θα προκύψει στην ΕΕ τα επόμενα χρόνια από την όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση της από εισαγωγές φυσικού αερίου από τρίτες χώρες. Ταυτόχρονα αναδεικνύει την μεγάλη γεωπολιτική σπουδαιότητα των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου και ασφαλώς και της Ελλάδας.

*(Aπό την Καθημερινή)