«Ο βασικός παράγοντας για την ευελιξία είναι η ψηφιοποίηση», δήλωσε ο Σέφτσοβιτς σε διαδικτυακή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα (7 Φεβρουαρίου) με αφορμή την ολοκλήρωση τετραετούς ερευνητικού έργου της ΕΕ για τους πόρους ευελιξίας του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.
Το έργο EU-SysFlex ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο με μια έκθεση που εξετάζει λύσεις για τη διαχείριση ενός συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο βασίζεται τουλάχιστον κατά 50% σε μεταβλητές πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.
Με βάση αυτά τα σενάρια, το έργο προσδιόρισε τις τεχνικές ελλείψεις του μελλοντικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και τις αλλαγές στην αγορά και τις κανονιστικές αλλαγές που απαιτούνται για την υποστήριξη των επενδύσεων στις λεγόμενες «υπηρεσίες συστήματος» (παροχή ευελιξίας).
«Η αυξημένη ευελιξία θα είναι το κλειδί για την περαιτέρω προσαρμογή του ηλεκτρικού μας συστήματος προς την κατεύθυνση της μεταβλητής και κατανεμημένης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές», αποφεύγοντας παράλληλα μια δαπανηρή επέκταση του ευρωπαϊκού ηλεκτρικού δικτύου, δήλωσε ο Σέφτσοβιτς στην εκδήλωση.
«Ειδικότερα, οι μπαταρίες και το υδρογόνο μπορούν να αποτελέσουν σημαντικές πηγές ευελιξίας», πρόσθεσε ο επίτροπος, λέγοντας: «Μπορούμε επίσης να γίνουμε πιο ευέλικτοι, αξιοποιώντας καλύτερα όλες τις συσκευές που είναι συνδεδεμένες στο δίκτυο, όπως οι αντλίες θερμότητας, οι μπαταρίες αυτοκινήτων ή τα ψυγεία».
Η εστίαση της ΕΕ στην ευελιξία του δικτύου οφείλεται στους επικαιροποιημένους κλιματικούς στόχους της ένωσης για το 2030 και το 2050, οι οποίοι τέθηκαν σε ισχύ πέρυσι. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η ΕΕ στοχεύει να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και να προμηθεύεται το 40% της ενεργειακής της κατανάλωσης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.
Ωστόσο, αυτές οι διαλείπουσες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας θέτουν επίσης το ηλεκτρικό δίκτυο υπό πρωτοφανή πίεση, καθιστώντας την αναζήτηση ευελιξίας ζωτικής σημασίας μέρος της πράσινης μετάβασης της ΕΕ.
Η ευελιξία αυτή, σύμφωνα με τον επίτροπο, μπορεί φυσικά να παρέχεται από τις τεχνολογίες αποθήκευσης, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες προσφερόμενες λύσεις. Η ανάπτυξη αυτών των λύσεων σε ευρεία κλίμακα αποτελεί τον μόνο τρόπο για να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμα επαρκής ευελιξία στο ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και να αποφευχθούν οι διακοπές ρεύματος.
Με τον εξηλεκτρισμό της θέρμανσης και των μεταφορών, θα υπάρχει ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός συσκευών που θα συνδέονται στο δίκτυο, παρατήρησε ο επίτροπος. Επιπλέον, το δυναμικό της ευελιξίας από την πλευρά της ζήτησης παραμένει επί του παρόντος «σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτο», πρόσθεσε ο επίτροπος, αναφερόμενος στα έξυπνα συστήματα ελέγχου που μπορούν να απενεργοποιούν τις συνδεδεμένες συσκευές όταν δεν χρησιμοποιούνται.
Σχετικά με τις μεταφορές, ο Σέφτσοβιτς αναφέρθηκε στην «έξυπνη αμφίδρομη φόρτιση» των ηλεκτρικών οχημάτων, λέγοντας ότι «μπορεί να υποστηρίξει την καλύτερη αντιστοίχιση της ζήτησης και της προσφοράς και να προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της τοπικής συμφόρησης στα δίκτυα διανομής».
Η ψηφιοποίηση είναι το κλειδί
Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των λύσεων είναι ότι βασίζονται σε ψηφιακές τεχνολογίες. Η ψηφιοποίηση «επιτρέπει τη στροφή προς ένα πολυκατευθυντικό κατανεμημένο ενεργειακό σύστημα – ένα σύστημα όπου οι πηγές ζήτησης συμμετέχουν ενεργά στην εξισορρόπηση της προσφοράς σε όλες τις κλίμακες».
Τα καλά νέα είναι ότι οι περισσότερες από τις τεχνολογίες είναι ήδη διαθέσιμες. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να υπάρξει μια «αίσθηση ταχύτητας» και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη στην αγορά, σύμφωνα με τη Βέρα Σίλβα, επικεφαλής τεχνολογίας της GE Grid Solutions, η οποία μίλησε στην εκδήλωση.
«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να λειτουργούμε το σύστημα όπως κάνουμε σήμερα», τόνισε η Σίλβα. Παίρνοντας ως παράδειγμα την Ιρλανδία, είπε ότι οι προβλέψεις για το 2030 έδειξαν ότι η λειτουργία του δικτύου θα είναι ασταθής στο 50% του χρόνου, αν δεν γίνει τίποτα για τον καλύτερο συγχρονισμό των ροών ηλεκτρικής ενέργειας.
«Έχουν εντοπιστεί ελλείψεις τις μισές φορές. Έτσι, αυτό είναι μια σαφής ένδειξη ότι η επιχείρηση ως συνήθως δεν θα λειτουργήσει», προειδοποίησε η ίδια.
Η EirGrid, ο ιρλανδικός διαχειριστής του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ήδη σε θέση να διαχειριστεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς, για παράδειγμα, στις 6 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους καλύφθηκε έως και το 96% της ζήτησης από αιολική ενέργεια.
«Λειτουργούμε ένα σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας όπου, για ορισμένες χρονικές περιόδους, το λειτουργούμε με 75% SNSP (μη σύγχρονη παραγωγή ενέργειας) δήλωσε ο Λίαμ Ράιαν, επικεφαλής καινοτομίας και σχεδιασμού της EirGrid. «Και πρόκειται να το λειτουργήσουμε με 95% έως 100% SNSP μέχρι το τέλος της δεκαετίας», επισήμανε.
«Ξέρουμε ότι μπορούμε να το κάνουμε», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ωστόσο ότι η Ιρλανδία θα φτάσει σε ένα στάδιο μέχρι το 2030, όπου κατά μέσο όρο το 85% της ηλεκτρικής ενέργειας θα προέρχεται από μη σύγχρονες ανανεώσιμες πηγές.
Η μεγαλύτερη πρόκληση, επίσης, θα είναι η κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε περιόδους που δεν υπάρχει άνεμος ή ήλιος.
Από την μακροχρόνια αποθήκευση είναι «το επόμενο εμπόδιο που θα πρέπει να ξεπεράσουμε», δήλωσε ο Ράιαν. «Και όποιος το σκεφτεί αυτό, πιστεύω ότι θα γίνει πολυεκατομμυριούχος μέσα σε μια νύχτα».
«Κερδίζοντας καρδιές και μυαλά»
Εν τω μεταξύ, η άμεση πρόκληση είναι η διαχείριση των ροών ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα ενεργειακό σύστημα με αυξανόμενο αριθμό μικρής κλίμακας κατανεμημένης παραγωγής ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.
Και πάλι, οι περισσότερες λύσεις είναι ήδη διαθέσιμες, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στο έργο EU-SysFlex.
«Περισσότερο από την τεχνολογική επανάσταση, πρόκειται περισσότερο για το κομμάτι του σχεδιασμού της αγοράς», δήλωσε η Βέρα Σίλβα της GE. «Διότι αν δεν έχουμε τη σωστή δομή της αγοράς, είναι δύσκολο για τους φορείς που υιοθετούν την τεχνολογία να γνωρίζουν πότε και πού να επενδύσουν. Και αυτό δημιουργεί παρόμοιες καθυστερήσεις για τους παρόχους τεχνολογίας. Αυτό για μένα είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις αν θέλουμε να είμαστε έτοιμοι για το 2030».
Ο Ράιαν συμφώνησε, λέγοντας ότι η αγορά πρέπει να εξελιχθεί ταχύτερα. «Διότι χρειαζόμαστε μακροπρόθεσμα επενδυτικά σήματα, ώστε οι επενδυτές να μπορούν να προωθήσουν τις καινοτομίες που απαιτούνται για να το κάνουν πραγματικά να συμβεί», είπε.
«Αυτές οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τώρα, ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στο νέο παράδειγμα στο οποίο θα λειτουργούμε» μέχρι το τέλος της δεκαετίας, πρόσθεσε ο ίδιος.
Ωστόσο, η επίτευξη των στόχων της ΕΕ για καθαρή ενέργεια το 2030 δεν θα είναι εύκολη. Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι τοπικές κοινότητες έχουν αντισταθεί στην κατασκευή νέων γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ή έχουν αντιταχθεί σε αιολικά πάρκα που, σύμφωνα με τους επικριτές, καταστρέφουν παρθένα αγροτικά τοπία ή τουριστικές τοποθεσίες.
Στη Γερμανία, η νέα κυβέρνηση στοχεύει σε 80% ανανεώσιμη ενέργεια έως το 2030, παρά τις τοπικές αντιδράσεις για την επέκταση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και τους περιορισμούς που υπάρχουν με τον διαθέσιμο χώρο για την εγκατάσταση νέων ανεμογεννητριών.
Στη Γαλλία, ορισμένοι δήμαρχοι αρνήθηκαν να εγκαταστήσουν έξυπνους μετρητές που θεωρούνται η βάση για την ψηφιοποίηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ οι αλιείς εμπόδισαν την κατασκευή νέων υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
«Η μεγάλη πρόκληση είναι να κερδίσουμε τις καρδιές και τα μυαλά των κοινοτήτων και των πολιτών», δήλωσε ο Ράιαν. «Θα χρειαστεί να κατασκευάσουμε κάποιες υποδομές για να γίνει αυτό στην πραγματικότητα, και επομένως να διασφαλίσουμε ότι οι κοινότητες θα κατανοήσουν ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της μετάβασης».
Δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας διπλής κατεύθυνσης
Υπάρχουν επίσης λειτουργικές προκλήσεις, όπως η ανάγκη καλύτερου συντονισμού του δικτύου μεταξύ των διαχειριστών συστημάτων διανομής (DSO) σε τοπικό επίπεδο και των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς (TSO) που διαχειρίζονται τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Ο αυξανόμενος εξηλεκτρισμός των τελικών χρήσεων, όπως η θέρμανση και οι μεταφορές, «θα απαιτήσει αναβάθμιση των δικτύων», με μεγαλύτερη «δυνατότητα ελέγχου και παρατήρησης» των τελικών χρήσεων, δήλωσε η Έλεν Ο’Κόνελ, αξιωματούχος της ΕΕ στη διεύθυνση ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Ειδικότερα οι DSO θα πρέπει να αναλάβουν πρόσθετο επιχειρησιακό ρόλο στην απελευθέρωση λύσεων ευελιξίας από τα νοικοκυριά σε τοπικό επίπεδο», είπε η ίδια.
Η Βέρα Σίλβα της GE τόνισε επίσης την ανάγκη ενίσχυσης του δικτύου, αλλά δήλωσε ότι πολλά μπορούν να γίνουν με την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών. Από την άποψη αυτή, το έργο EU-SysFlex προσδιόρισε τις απαραίτητες διαδικασίες και διεπαφές που απαιτούνται για τη διατήρηση ενός αμφίδρομου δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.
«Αρκετές πτυχές δεν έχουν ακόμη επιλυθεί» όσον αφορά τις πτυχές του εκσυγχρονισμού του δικτύου», είπε η Σίλβα, αναφερόμενη στις «απαιτήσεις διαλειτουργικότητας» μεταξύ των συνδεδεμένων στο δίκτυο συσκευών, τα μοντέλα ανταλλαγής πληροφοριών και πώς αυτά τα διαφορετικά εργαλεία και συστήματα θα διασυνδέονται μεταξύ τους.
«Θα πρέπει να κινηθούμε ταχύτερα σε ό,τι σχετίζεται με την τυποποίηση και τους κώδικες του δικτύου», πρόσθεσε, προειδοποιώντας κατά μιας προσέγγισης ρύθμισης από πάνω προς τα κάτω, σύμφωνα με την οποία οι πάροχοι τεχνολογίας καλούνται να παραδώσουν σύμφωνα με τα πρότυπα που υπαγορεύουν οι Βρυξέλλες.
Μια τέτοια προσέγγιση από πάνω προς τα κάτω «δεν θα μας επιτρέψει να είμαστε προετοιμασμένοι για το 2030» προειδοποίησε, ζητώντας «συνεργασία νωρίτερα, ώστε να μπορέσουμε πραγματικά να παραδώσουμε εγκαίρως αυτές τις λύσεις».
Νέοι κώδικες δικτύου
Νωρίτερα, ο Σέφτσοβιτς της ΕΕ δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει τις εργασίες για έναν τροποποιημένο κώδικα δικτύου για την άρση των ρυθμιστικών εμποδίων για την ανάπτυξη της ευελιξίας από την πλευρά της ζήτησης, λέγοντας ότι αυτό θα επιτρέψει «τη μετάβαση σε ένα πολυδιάστατο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας».
Η Ο’Κόνελ ανέπτυξε περαιτέρω το θέμα αυτό. Η τελευταία μεταρρύθμιση των κανόνων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, που συμφωνήθηκε το 2018, υποστηρίζει ήδη την ευελιξία από την πλευρά της ζήτησης, «αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα εμπόδια που έχουμε εντοπίσει και ο νέος κώδικας δικτύου θα τα αντιμετωπίσει», δήλωσε, παραδεχόμενη ότι υπάρχει «αρκετή δουλειά» που πρέπει να γίνει.
Ορισμένοι από τους βασικούς τομείς που θα καλυφθούν από τους νέους κώδικες δικτύου περιλαμβάνουν τον ορισμό των υπηρεσιών και των προϊόντων, την πρόσβαση στην αγορά και τη συγκέντρωση, την ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων, καθώς και τη συνεργασία ΔΣΜ/ΔΣΜ που ενδεχομένως να καλύπτει τομείς όπως η διανομή φορτίου, η αποθήκευση και η κατανεμημένη παραγωγή.
«Το 2022, θα αναθεωρήσουμε επίσης τις κατευθυντήριες γραμμές για την κατανομή της δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης για τις ημερήσιες και ενδοημερήσιες αγορές, οι οποίες θα γίνουν πιο σημαντικές με την περαιτέρω ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», δήλωσε η Ο’ Κόνελ.
Οι ρυθμιστικές αρχές ενέργειας σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ υπέβαλαν συστάσεις τον Δεκέμβριο και η Επιτροπή θα εκδώσει επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές «μετά το καλοκαίρι» μετά από διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη πριν από τις διακοπές των διακοπών, ανέφερε.
Μακροπρόθεσμα, δήλωσε ότι ο οργανισμός της ΕΕ για τη συνεργασία των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας (ACER) εξετάζει βαθύτερες αλλαγές στο σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, μετά από αίτημα των ηγετών της ΕΕ να εξετάσουν τρόπους σταθεροποίησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης.
Όλοι οι ομιλητές της διαδικτυακής εκδήλωσης συμφώνησαν στην ανάγκη επιτάχυνσης αυτών των μεταρρυθμίσεων, λέγοντας ότι ο χρόνος εξαντλείται γρήγορα πριν η ΕΕ φθάσει στην προθεσμία του 2030 για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55%.
Ο Λίαμ Ράιαν από την EirGrid τόνισε ότι απομένουν μόνο περίπου 100 μήνες μέχρι να φτάσουμε στο 2030.
«Κάθε μήνας που καθυστερούμε είναι μια ποσοστιαία μονάδα καθυστέρηση στην επίτευξη του στόχου», είπε, επιμένοντας ότι οι λύσεις που προσδιορίστηκαν στο πλαίσιο του έργου EU-SysFlex είναι όλες διαθέσιμες σήμερα.
«Πρέπει τώρα να κινηθούμε και να τις εφαρμόσουμε», τόνισε ο Ράιαν.
(από euractiv.gr)