Κατά τη διάρκεια της τελετής, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, μαζί με την κ. Σίμσον, τον κ. Σκρέκα, και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του EuroAsia Interconnector, Νάσο Κτωρίδη, ένωσαν συμβολικά τις δυο άκρες ενός καλωδίου, σηματοδοτώντας, με αυτό τον τρόπο, την έναρξη υλοποίησης του έργου.
Στον χαιρετισμό της, η Επίτροπος είπε ότι «δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος» να ολοκληρώσει την επίσκεψή της στην Κύπρο από την τελετή εγκαινίων του έργου EuroAsia Interconnector. Αναφέρθηκε σε «ιστορικό γεγονός για την Κύπρο και την Ευρώπη». Πρόσθεσε ότι «η ισχυρή οικονομική υποστήριξη της Ευρώπης υποδηλώνει ξεκάθαρα την σημασία του έργου και την αφοσίωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε αυτό», καθώς και την αναγνώριση της πολιτικής και τεχνικής σημασίας του.
Είπε, ακόμη, ότι η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο μιας εκτυλισσόμενης ενεργειακής κρίση, καθώς, η Ρωσία, όπως είπε, «χειραγωγεί συνεχώς τις προμήθειες φυσικού αερίου για να αποσταθεροποιήσει την ενεργειακή μας αγορά». «Αυτή η οπλοποίηση του φυσικού αερίου», είπε, οδήγησε σε ολική ή μερική διακοπή του εφοδιασμού σε 13 κράτη μέλη.
Αναφέρθηκε στις προσπάθειες που καταβάλλονται από τα κράτη μέλη για να διαφοροποιηθούν από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Η Επίτροπος είπε ότι πάνω από μια δεκαετία μετά την προηγούμενη ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την Ρωσία το 2009, και που, βοήθησε, όπως είπε, την Ευρώπη να συνειδητοποιήσει ότι χρειάζεται μια καλύτερα συνδεδεμένη εσωτερική αγορά ενέργειας για να εγγυηθεί την ασφάλεια του εφοδιασμού, «βρισκόμαστε κοντά σε μια πλήρως συνδεδεμένη ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», με μόνη εξαίρεση την Κύπρο.
«Γνωρίζω ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας, ιδιαίτερα της ηλεκτρικής ενέργειας, ήταν μια μεγάλη πρόκληση για την Κύπρο», είπε, προσθέτοντας ότι το έργο αυτό «θα σας επιτρέψει επιτέλους να απομακρυνθείτε από την χρήση πετρελαίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας».
«Σε συνδυασμό με τις εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπου η Κύπρος έχει τεράστιες δυνατότητες με ήλιο και άνεμο, δεν θα πρέπει να είναι αδύνατο να ονειρευόμαστε ένα νησί εντελώς απαλλαγμένο από ορυκτά καύσιμα», πρόσθεσε.
Είπε ότι η σημασία του EuroAsia interconnector για την σύνδεση της Κύπρου με το ενεργειακό δίκτυο της υπόλοιπης ΕΕ εντοπίστηκε ήδη το 2013, και ότι αυτή είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ενεργειακή επιχορήγηση CEF σε ένα έργο, συνολικά €657 εκατ. για τη διασύνδεση μεταξύ Κύπρου και Κρήτης. Είπε ότι τα επιπλέον €100 εκατ. από το μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το συμπληρώνουν ακόμη περισσότερο, και εξέφρασε την πεποίθηση ότι σύντομα θα υπάρξει συμφωνία και για τα υπόλοιπα χρηματοοικονομικά εργαλεία.
Σύμφωνα με την κ. Σίμσον, το έργο επιτυγχάνει ένα ευρύ φάσμα στόχων, καθώς θα τερματίσει την ηλεκτρική απομόνωση της Κύπρου από την ευρωπαϊκή αγορά. Είπε ακόμη ότι η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παράγεται από το άφθονο δυναμικό της Κύπρου δεν θα χρησιμοποιηθεί μόνο για την κάλυψη της τοπικής ζήτησης αλλά θα ρέει και στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Η Επίτροπος, ενθάρρυνε τους φορείς υλοποίησης του έργου, μαζί με την υποστήριξη της κυπριακής Κυβέρνησης, να προχωρήσουν στα απαραίτητα βήματα για την κατασκευή και την ολοκλήρωση του έργου. Είναι σημαντικό, είπε, να έχουν ξεκινήσει τα έργα ήδη το 2022 για να μπορέσουν να είναι σε εμπορική λειτουργία έως τις αρχές του 2026. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι ο συνεργάτης σας σε αυτόν τον δρόμο μπροστά», διαβεβαίωσε.
Είπε ακόμη ότι είναι βαθιά πεπεισμένη ότι η ΕΕ μπορεί να ξεπεράσει αυτή την ενεργειακή κρίση, «αλλά μόνο αν συνεργαστούμε».
Ο κ. Κτωρίδης, στην δική του ομιλία, αναφέρθηκε στη τελετή ως «ιστορική», αφού, όπως είπε, πρόκειται για μια πολύ σημαντική στιγμή για την ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector, με την υλοποίηση της οποίας «θα επιτευχθεί μείωση των λογαριασμών των καταναλωτών κατά 200 εκατομμύρια ευρώ ετησίως».
Με την χθεσινή εκδήλωση, είπε, ανοίγει ο δρόμος για την έναρξη των εργασιών για την κατασκευή και πόντιση «του μεγαλύτερου υποθαλάσσιου καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο». Σε πρώτη φάση, είπε ο κ. Κτωρίδης, θα διασυνδέσει το ηλεκτρικό δίκτυο της Κύπρου με την Ελλάδα, μέσω Κρήτης, ένα έργο ισχύος 1000 MW. Παράλληλα, είπε, θα προχωρήσουν για την ηλεκτρική διασύνδεση του δίκτυο του Ισραήλ. Στο στάδιο της πλήρους εγκατάστασής του, το EuroAsia Interconnector θα έχει ισχύ 2000 MW.
Σύμφωνα με τον κ. Κτωρίδη, η διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας Κύπρου – Ελλάδας και Ισραήλ δημιουργεί «ένα αξιόπιστο διάδρομο ηλεκτρικής ενέργειας», προσφέροντας την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υλοποιώντας τους στόχους της ΕΕ για την Πράσινη Συμφωνία “Green Deal”. Το έργο είπε, έχει διάρκεια ζωής 50 ετών.
Ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι η ΕΕ θα εφοδιάζεται με ασφάλεια ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ενώ ο EuroAsia Interconnector εγγυάται την ενεργειακή ασφάλεια των τριών χωρών και ενσωματώνει την εσωτερική ενεργειακή αγορά της Κύπρου με το Ισραήλ και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Είπε ακόμη ότι επιτυγχάνεται ο στόχος του 15% της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και ενσωματώνει την Κύπρο στην ενιαία αγορά των κρατών μελών της ΕΕ, ενώ ανοίγει ο δρόμος για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, ώστε να καταστεί εφικτός ο στόχος αύξησης της παραγωγής, και μείωσης των Εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα (CO2) ώστε μέχρι το 2050 η Κύπρος να καταστεί κλιματικά ουδέτερη, όπως ορίζει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα στα πλαίσια του “Green Deal”.
Ο κ. Κτωρίδης ανέφερε ακόμη ότι η ηλεκτρική διασύνδεση ολόκληρης της Κύπρου με το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, διασφαλίζει υγιείς συνθήκες ανταγωνισμού, καθώς οι τιμές ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές θα είναι πολύ χαμηλότερες.
Όταν ξεκινούσε αυτό «το δύσκολο και απαιτητικό ταξίδι» πριν από έντεκα χρόνια το 2011, είπε, λίγοι ήταν εκείνοι που μοιράστηκαν το όραμα και την υλοποίηση ενός τόσο φιλόδοξου και πολυσύνθετου έργου. «Το πετύχαμε και ευχαριστούμε θερμά την μεγάλη ευρωπαϊκή μας οικογένεια, όσο και τις κυβερνήσεις της Κύπρου και της Ελλάδας», πρόσθεσε.
Ο κ. Κτωρίδης ευχαρίστησε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο οποίος, όπως είπε, «ήταν θερμός υποστηρικτής και τοποθέτησε το έργο ψηλά στις προτεραιότητες του» αλλά και τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Γιαΐρ Λαπίντ, και όλους όσοι υποστήριξαν την διαδικασία σε Κύπρο, Ελλάδα, Ισραήλ και την ΕΕ.
Ο κ. Σκρέκας, με την σειρά του, χαρακτήρισε ως «ιστορικό ορόσημο», τη συμβολική έναρξη της κατασκευής της ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector. Πρόκειται, είπε, για ένα έργο στρατηγικής σημασίας για το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα και την ίδια την ΕΕ, καθώς θα δημιουργήσει την πρώτη υλική ενεργειακή υποδομή, που θα συνδέει άμεσα τη Μέση Ανατολή με την Ευρώπη μέσω της Κύπρου.
«Θα πρωτοπορήσει και θα διευκολύνει την ενεργειακή μετάβαση για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, επιτρέποντας την επέκταση της πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Κύπρο, τερματίζοντας ταυτόχρονα την ενεργειακή τους απομόνωση», είπε. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Κύπρο, το τελευταίο κράτος μέλος της ΕΕ που παραμένει απομονωμένο από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, πρόσθεσε.
Είπε ακόμη ότι το έργο θα αυξήσει την ανθεκτικότητα ως προς την ηλεκτρική ενέργεια και την ασφάλεια εφοδιασμού και για τις τρεις χώρες, με την κατασκευή ενός αμφίδρομου διαύλου για την παροχή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, ο οποίος θα συμβάλει επίσης στις προσπάθειες της ΕΕ να τερματίσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Θα αυξήσει επίσης την περιφερειακή ευημερία, την ανταγωνιστικότητα του ενεργειακού εμπορίου και τη γεωπολιτική σταθερότητα της περιοχής σε μια εποχή συνεχών, απαράδεκτων προκλήσεων από αναθεωρητικές δυνάμεις, είπε.
Ο κ. Σκρέκας είπε ότι έχουν διανύσει πολύ δρόμο μέχρι αυτή την στιγμή, αλλά αυτή είναι η αρχή «ενός μακρύ και δύσκολου δρόμου προς την υλοποίηση του έργου». Εξέφρασε τη βεβαιότητα, ότι, «αν παραμείνουμε ενωμένοι και συνεχίσουμε να εργαζόμαστε από κοινού, θα μπορέσουμε να μετατρέψουμε την EuroAsia από σχέδιο σε πραγματικότητα».
Βλ. Σχετικά: Σκρέκας Από Λευκωσία: Ο Euro Asia Interconnector Καταλύτης στην Ενεργειακή Μετάβαση της Ανατολικής Μεσογείου
Αναστασιάδης: Έργο Γεωπολιτικής και Εθνικής Σημασίας το EuroAsia Interconnector